عبدالرسول خیراندیش؛ مصطفی نامداری منفرد
چکیده
در سراسر نیمۀ دوم قرن نهم هجری / نیمۀ دوم سدۀ پانزدهم میلادی، دولتهای آق قویونلو و عثمانی به نحوی روزافزون به مقابله با یکدیگر کشیده میشدند. دولت آق قویونلو برای توسعۀ مناسبات تجاری، دستیابی به آناتولی مرکزی را امری ضروری میدانست، در مقابل عثمانی با خنثی کردن اقدامات آق قویونلوها، میکوشید مانع از پیوند آن دولت با ونیز ...
بیشتر
در سراسر نیمۀ دوم قرن نهم هجری / نیمۀ دوم سدۀ پانزدهم میلادی، دولتهای آق قویونلو و عثمانی به نحوی روزافزون به مقابله با یکدیگر کشیده میشدند. دولت آق قویونلو برای توسعۀ مناسبات تجاری، دستیابی به آناتولی مرکزی را امری ضروری میدانست، در مقابل عثمانی با خنثی کردن اقدامات آق قویونلوها، میکوشید مانع از پیوند آن دولت با ونیز شود که از دشمنان اروپایی دولت عثمانی به شمار می آمد، از این رو، آق قویونلوها ابتدا تلاش کردند در گام اول فرمانروایی خود را تثبیت کنند و در گام دوم وارد رقابت با فرمانروایی عثمانی شوند. مقالۀ حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در پی کاویدن اقدامات فرمانروایان آق قویونلو برای دستیابی به تجارت با بنادر اروپایی در آن سوی دریای سیاه و مدیترانه است. نتیجۀ چنین فرایندی در مرحلۀ نخست، شکست آق قویونلوها از دولت عثمانی در دوران حسن پادشاه و در مرحلۀ دوم زوال اقتصادی آق قویونلو، با توسعۀ ارضی عثمانی بود.
علی بیگدلی؛ رسول پیروتی
چکیده
عزیزخان مکری از جمله شخصیتهایی است که در مناسبتها و معادلات سیاسی و فرهنگی قاجاریه نقش تعیینکنندهای داشته است. تبیین نقش او در روابط سیاسی و فرهنگی دورۀ ناصرالدین شاه قاجار، راهگشای تحقیقات کاملتری در برهۀ تاریخی مذکور و گرهگشای ابهامات مختلف تاریخی خواهد بود. در راستای پاسخ به ضرورتِ تبیین جامع و گستردهتر از ...
بیشتر
عزیزخان مکری از جمله شخصیتهایی است که در مناسبتها و معادلات سیاسی و فرهنگی قاجاریه نقش تعیینکنندهای داشته است. تبیین نقش او در روابط سیاسی و فرهنگی دورۀ ناصرالدین شاه قاجار، راهگشای تحقیقات کاملتری در برهۀ تاریخی مذکور و گرهگشای ابهامات مختلف تاریخی خواهد بود. در راستای پاسخ به ضرورتِ تبیین جامع و گستردهتر از حوادث تاریخی این دوره، در این مقاله، جایگاه عزیزخان در روابط سیاسی ایران و عثمانی، تحلیل و ارزیابی شده و با استفاده از روش تحقیق تاریخی، اهمیت آن مورد واکاوی قرار میگیرد. نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از این است که رشد سیاسی عزیزخان در حکومت قاجاریه، بیانگر فضای سیاسی مبتنی بر تبعیضزدایی و عدالتمحوری در توزیع قدرت در دورۀ امیرکبیر است که به کاهش تمایزهای قومی و مذهبی انجامیده است. این نتایج همچنین نشان میدهد که کاهش تنش میان مرزنشینان دو قلمرو، از جمله دستاوردهای رویکرد تنشزدایی عزیزخان در برخورد با التهابات مختلف و کشمکش سیاسی میان ایران و عثمانی به شمار میرود.
رسول عربخانی
چکیده
گسترش فعالیت‌های شیعیان در عراق و سرایت این مذهب در میان عشایر سنی‌مذهب آنجا یکی از مهمترین مسائلی بود که ذهن دولتمردان عثمانی را در نیمة پایانی قرن نوزدهم، مصادف با دورة سلطنت عبدالحمید دوم (1876-1909) به خود مشغول می‌کرد. گزارش‌های فراوانی – خواه واقعی، خواه غیر واقعی- که از سوی کارگزاران محلی ولایت بغداد در خصوص محذورات فرهنگی، سیاسی ...
بیشتر
گسترش فعالیت‌های شیعیان در عراق و سرایت این مذهب در میان عشایر سنی‌مذهب آنجا یکی از مهمترین مسائلی بود که ذهن دولتمردان عثمانی را در نیمة پایانی قرن نوزدهم، مصادف با دورة سلطنت عبدالحمید دوم (1876-1909) به خود مشغول می‌کرد. گزارش‌های فراوانی – خواه واقعی، خواه غیر واقعی- که از سوی کارگزاران محلی ولایت بغداد در خصوص محذورات فرهنگی، سیاسی و گسترش فعالیت‌های شیعه‌گرایی به باب عالی ارسال می‌گشت، دولتمردان استانبول را به چاره‌جویی و ارائة برنامه‌های پیشگیرانه وادار می‌ساخت. همجواری عراق با ایران به عنوان یگانه قدرت سیاسی شیعی و رقیب دیرینة امپراطوری عثمانی به همراه اهمیت جغرافیایی استراتژیک این سرزمین، مسئلة فعالیت‌های شیعه‌گرایانة عراق را از پیچیدگی‌های خاصی برخوردار می‌کرد. تعقیب سیاست اتحاد اسلام به عنوان محور سیاست‌های داخلی و خارجی عبدالحمید دوم و نیز وجود اقلیت‌های مذهبی مختلف نظیر شیعیان در درون مرزهای امپراطوری، عوامل دیگری بود که بر این پیچیدگی‌ها می‌افزود. این مقاله بر آن است تا با بهره‌گیری از منابع مستند تاریخی و به ویژه اسناد آرشیو عثمانی به بررسی ابعاد مسئلة گسترش تشیع پرداخته، ماهیت سیاست‌های دولت عثمانی و نتایج آن را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد.
