شکرالله خاکرند؛ سیاوش یدالهی
چکیده
یکی از برجستهترین طرحهای وحدت عربی پس از جنگ جهانی اول، طرح اتحاد هلالالخصیب بود که کشورهای عراق، اردن، سوریه، فلسطین و لبنان را دربرمیگرفت. پس از برپایی حکومت پادشاهی عراق، ملک فیصل و ناسیونالیستهای ...
بیشتر
یکی از برجستهترین طرحهای وحدت عربی پس از جنگ جهانی اول، طرح اتحاد هلالالخصیب بود که کشورهای عراق، اردن، سوریه، فلسطین و لبنان را دربرمیگرفت. پس از برپایی حکومت پادشاهی عراق، ملک فیصل و ناسیونالیستهای پیامآور وحدت عربی این برنامه را دنبال کردند، ولی باوجود کوششهای حاکمان عراق این طرح با ناکامی روبهرو شد. پرسش اصلی این پژوهش این است که چرا طرح وحدت هلال خصیب با ناکامی روبرو شد؟ فرضیه پژوهش بر این امر استوار است که اگرچه حاکمان عراق تلاش فراوانی برای تحقق وحدت عربی انجام دادند، ولی به علت مخالفت از داخل، رقابت کشورهای عرب با یکدیگر و مخالفت قدرتهای بزرگ این طرح تحقق نیافت. این پژوهش با تحلیل اطلاعات کتابخانهای نشان میدهد مجموعهای از انگیزههای ایدئولوژیک، ژئوپلیتیک و اقتصادی به همراه مشکلات داخلی و مسائل خارجی حکومت پادشاهی عراق را بهسوی وحدت عربی سوق داد. ملک فیصل، نوری سعید، نخستوزیر عراق و نایبالسلطنه عبدالاله مهمترین کسانی بودند که در راستای وحدت هلالخصیب تلاش کردند، اما به علت شرایط ناهمگون داخلی کشورهای عربی، رقابت آنها بر سر کسب رهبری جهان عرب، رقابت بریتانیا و فرانسه دو بازیگر اصلی خاورمیانه عربی با یکدیگر و ترس این دو از شکلگیری یک کشور نیرومند عرب در منطقه، طرح وحدت هلالخصیب شکست خورد.