فاطمه احمدوند
چکیده
نظریه بحران اسپریگنز برای فهم اندیشه‌های سیاسی در قالبی از تقسیم متن اندیشه به گزاره‌های معطوف به بحران، علل بحران، راه‌حل بحران و جامعه آرمانی بدون بحران ارائه شده است. پژوهش حاضر با بهره‌مندی از ...
بیشتر
نظریه بحران اسپریگنز برای فهم اندیشه‌های سیاسی در قالبی از تقسیم متن اندیشه به گزاره‌های معطوف به بحران، علل بحران، راه‌حل بحران و جامعه آرمانی بدون بحران ارائه شده است. پژوهش حاضر با بهره‌مندی از این نظریه تلاش دارد با شیوه‌ای کتابخانه‌ای و روش تحلیل مضامین به شناخت اندیشه حاکم بر کتاب ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران نوشته فریدون آدمیّت بپردازد. مفروض این پژوهش بر آن است که تاریخ‌نگار اندیشه و جامعه حامل تحولات اندیشه، با تحلیل‌ها و انتخاب گزارش‌ها، عملاً در مقام یک نظریه‌پرداز سیاسی عمل می‌کند. از این رو، با تکیه بر اشتراک دو حوزه اندیشه سیاسی و تاریخ در تکیه بر متن، می‌توان کتاب ایدئولوژی آدمیّت را از منظر نظریه اسپریگنز بازخوانی کرد. دستاورد این پژوهش نشان می‌دهد که آدمیت نیز به مانند یک اندیشمند سیاسی در اثر خود قائل به وجود بحران در جامعه مورد روایت خویش بوده است. این بحران در اشکال سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بروز یافته بود و جامعه ایران در آستانه مشروطیت از آن رنج می‌برد. آدمیت علل این بحران را در مطلقیت یعنی نبود حکومت قانون و بی‌بهره‌ماندن جامعه ایرانی از مجلس قانون‌گذار و دولت کارآمد مبتنی بر قانون می‌داند و مشروطیت را راه برون‌رفت از آن با تکیه بر ایجاد مجلس قانون‌گذار و برقراری دولت با تکیه بر روحیه ملیت ایرانی می‌داند. تحلیل مضامین اثر نشان می‌دهد که جامعه آرمانی مدنظر آدمیت، جامعه ایرانی مدرن شده به سبک غربی است که در آن مفاهیم مردم، حقوق و آزادی مرجعیت یافته ساختاری مبتنی بر قانون، مجلس و دولت کارآمد کارکرد یافته باشند
