اسماعیل سنگاری؛ فرزاد رفیعی فر
چکیده
هنر و فن فلزکاری در ایران، در دورة حاکمیت شاهنشاهی ساسانی (224-2/651 م) رواج گستردهای یافته و ساخت و تولید ظروف سیمین منقوش به تصاویر مختلف در مقایسه با دورههای پیشین در حجمی گستردهتر و در شماری افزونتر ...
بیشتر
هنر و فن فلزکاری در ایران، در دورة حاکمیت شاهنشاهی ساسانی (224-2/651 م) رواج گستردهای یافته و ساخت و تولید ظروف سیمین منقوش به تصاویر مختلف در مقایسه با دورههای پیشین در حجمی گستردهتر و در شماری افزونتر صورت میگرفت. به همین علت این شاخة هنری به یکی از مشخصههای بنیادی هنر در عصر حاکمیت ساسانیان مبدل شد. صحنههایی از نخجیر شاهانه به عنوان یکی از متداولترین و پرتکرارترین بنمایههای رایج در هنر دورة ساسانی، عرصة مدور تعداد قابل توجهی از بشقابهای سیمین این عصر را مزین ساخته و به خود اختصاص داده است. در این دسته از آثار، فرمانروایان ساسانی در حال شکار و از پای درآوردن جانوران مختلف در نخجیرگاه به تصویر کشیده شدهاند. در پژوهش حاضر، نقوش انسانی و جانوریِ یکی از این آثار -که به اردشیر دوم از فرمانروایان سدة چهارم سلسلة ساسانی منسوب است و در موزة ملی ایران باستان واقع در تهران نگهداری میشود- بررسی و پژوهش شده است. پس از گام نخست که به توصیفِ نقوش مندرج بر روی بشقاب مذکور اختصاص دارد، در مراحل بعدی معانی و مفاهیم نهفته در صحنه از طریق رویکرد تحلیل آیکونوگرافیک مورد بررسی قرار گرفته و در انتها نیز نحوة کاربستِ فنون و تکنیکهای بصری توسط هنرمند و ارتباط این فنون با مفهوم کلی صحنه ارزیابی شده است. شیوۀ پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای بوده است.