TY - JOUR ID - 50902 TI - نزاع قدرت در حکومت سلجوقی به روایت سلجوقنامه ظهیرالدین نیشابوری JO - پژوهش‌های علوم تاریخی JA - JHSS LA - fa SN - 2251-9254 AU - جعفریان, رسول AU - کمالی, مریم AD - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران AD - دانشجوی دکتری رشتة تاریخ دانشگاه تهران Y1 - 2014 PY - 2014 VL - 5 IS - 2 SP - 39 EP - 58 KW - حکومت سلجوقی KW - حکومت نظامی KW - امرا KW - دیوان سالاران KW - خواجه نظام‌الملک DO - 10.22059/jhss.2014.50902 N2 - ساختارحکومتسلجوقی(590-431ق)به لحاظ شرکت نهادها و کنشگران مختلف در بستر فعالیت­های سیاسی، شاخصه­هایی دارد که در مقایسه با دیگر حکومت­ها و سلسله­های ایرانی پس از اسلام در نوع خود بی­نظیر است. سلجوقنامه ظهیرالدین نیشابوری بر خلاف متن موجزش، روایتی عینی و پرمعنا از نحوة شکل­گیری و تداوم ساختار قدرت سلجوقی به­دست می‌دهد. توجه مورخ به امرا، به عنوان گروهی مؤثر در تحولات سیاسی این دوره و تلاش نهاد دیوان­سالاری به­ویژه شخص خواجه نظام­الملک در تعدیل نیروی ایشان و استفادة مؤثر از آن در جهت استقرار حکومت سلجوقی، مسئله­ای است که کتاب سلجوقنامه با جدیت دنبال می‌کند. این مقاله با ارائة تعریف از حکومت نظامیان و کاربرد روش تحلیلی، از دریچة کتاب سلجوقنامه به واکاوی تقابلـتعامل میان امرا و دیوان­سالاران می­پردازد. نامنسجم بودن نهاد وزرات و اتحاد امرا در خصوص تصمیمات سیاسی مهم، در نهایت دیوان­سالاران را در تبدیل قدرت انحصارگرای نظامیان به قدرتی تمام شمول و متشکل از تمامی نهادهای قدرت ناکام گذاشت UR - https://jhss.ut.ac.ir/article_50902.html L1 - https://jhss.ut.ac.ir/article_50902_ea5c95443546ad2a6a92b12535f3c7cd.pdf ER -