دوره 15 (1402)
دوره 14 (1401)
دوره 13 (1400)
دوره 12 (1399)
دوره 11 (1398)
دوره 10 (1397)
دوره 9 (1396)
دوره 8 (1395)
دوره 7 (1394)
دوره 6 (1393)
دوره 5 (1392)
دوره 4 (1391)
دوره 3 (1390)
دوره 1 (1388)
تعداد مقالات: 281
اولین حسینیه‌های ایران بر پایه الواح وقفی
دوره 14، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 21-43
چکیده
با اینکه سابقه برگزاری آیین‌های عزاداری محرم به دوره آل‌بویه می‌رسد، اما عزاداری‌های محرم در ایران در دوره صفوی چنان توسعه یافت که ایجاد بناهای مخصوص عزاداری را ایجاب می‌کرد و بدین منظور ترتیب در ... بیشتر
واکاوی علل عدم موفقیت کمپانی انگلیسی مسکوی در ایران عصر صفوی
دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 23-43
چکیده
تجارت بین‌المللی در قرن شانزدهم میلادی شاهد تغییرات ژرفی بود که شکلگیری کمپانی‌های تجاری و کشف راه‌های دریایی جدید را می‌توان از مصادیق بارز آن دانست. یکی از نخستین کمپانی‌هایی که در این قرن موجودیت ... بیشتر
جایگاه و کارکرد خاندان وزیری در تاریخ کردستان در دورة اول قاجار (1262 ـ 1199ه.ق)
دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 31-50
چکیده
طی قرون متمادی امور اداری- سیاسی کردستان به دست خاندان محلی اردلان و خاندان‌های وابسته به آنان اداره میشد که یکی از آنها، خاندان وزیری بود. اصلی‌ترین کارکردوزیری‌ها، ادارة امور دیوانی و محاسباتی ... بیشتر
شناخت بهتر بُرزویۀ طبیب بر اساس کلیله و دمنه
دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 33-52
چکیده
بُرزویۀ طبیب، یکی از بزرگترین متفکّران ایران باستان است؛ وی که به روزگار پادشاهی خسرو انوشیروان میزیسته نهتنها یکی از سرآمدان این عصر است، بلکه افکار و نظرات وی تا بعد از اسلام نیز الهامبخش متفکّرانی ... بیشتر
ابن‌فُندق و تاریخ‌شناسی
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 35-56
چکیده
موضوع این نوشتار تحلیل اندیشه تاریخی ابن‌فندق است. مسئل? بنیادین پژوهش حاضر این بود که شرافت علم تاریخ از نگاه ابن‌فندق در چیست؟ آیا او به‌سان دیگر مورّخان عهد میان? اسلامی، متأثر از سنّت ارسطویی، تنها ... بیشتر
پارادایم‌شناسی تاریخنگاری باستانی پاریزی
دوره 8، شماره 1 ، اسفند 1395، ، صفحه 37-56
چکیده
محمد ابراهیم باستانی پاریزی (1393-1304 ش.) نقش و جایگاه ویژهای در تاریخنگاری معاصر ایران دارد. شیوۀ متفاوت او در روش، موضوعشناسی، مأخذشناسی و نگارش، هم اقبال عموم را در پی داشته و هم واکنشهای مختلفی ... بیشتر
عبور کشتی‌های بخار از کانال سوئز و تأثیر آن بر رشد تجارت بنادر ایرانی خلیج فارس در سه دهة آخر قرن نوزدهم میلادی
دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 38-51
چکیده
در قرن نوزدهم میلادی اختراع کشتی‌های بخار که توناژ بالاتری داشتند و همچنین افتتاح کانال سوئز که جایگزین راه جنوب افریقا شد، تغییرات مهمی در تجارت ایجاد کرد. بنادر ایران در جنوب که از طریق خلیج فارس ... بیشتر
مراغه؛ کانون تمدّنیِ عصر ایلخانی (پژوهشی بر پایة کتاب مجمع الآداب فی معجم الالقاب ابن‌فوطی)
دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، ، صفحه 39-69
چکیده
بر خرابه‌های ناشی از حملات مغول، یک کانون تمدنی فعال، به کوشش عالم برجسته، ریاضیدان و منجم مشهور و فقیه و متکلم شایسته، حضرت خواجه‌نصیرالدین طوسی بنا شد. ویژگی‌های خاص این مرد دانشی، سبب شکلگیری این ... بیشتر
جایگاه فرمان اوروکاگینا درتاریخ شکلگیری حقوق سومری
دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 39-59
چکیده
نگارش، در اواخر هزارة چهارم در جنوب بینالنهرین ابداع شد و به انسان این امکان را داد که اسناد مکتوب تولید کند. یکی از مهمترین این اسناد، اسناد حقوقی هستند. جامعة سومری، قدیمیترین اسناد حقوقی را برای ما ... بیشتر
نزاع قدرت در حکومت سلجوقی به روایت سلجوقنامه ظهیرالدین نیشابوری
دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 39-58
چکیده
ساختارحکومتسلجوقی(590-431ق)به لحاظ شرکت نهادها و کنشگران مختلف در بستر فعالیتهای سیاسی، شاخصههایی دارد که در مقایسه با دیگر حکومتها و سلسلههای ایرانی پس از اسلام در نوع خود بینظیر است. سلجوقنامه ... بیشتر
داستانی کردن تاریخ در کتاب تلخیص تاریخ نبیل زرندی
دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 39-58
چکیده
رابطة تاریخ و روایت از جمله مباحث فلسفة انتقادی تاریخ است. در تاریخ‌های روائی رخدادها به‌عنوان عناصر اصلی با استفاده از رابط‌هایی ترکیب می‌شوند. نسبت بین این ترکیب با واقعیت از دغدغه‌های مهمی است ... بیشتر
مکان‌یابی پَرسواَ، پَرسواَش، پَرسَمَش و پَرسومَش: یک تجدید نظر
دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 39-58
چکیده
از قرن 19م. تا به امروز بحث‌های زیادی درخصوص مکان‌یابی نامجای‌های پَرسواَ، پَرسواَش، پَرسَمش و پرسومَش در منابع آشوری، اورارتویی و بابلی انجام شده است. پژوهشگران، نواحی مختلفی ازجمله جنوب دریاچه‌ی ... بیشتر
شیوه‌های نبرد در دورة زندیّه
دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 39-58
چکیده
سازمان قشون ایران در عصر زندیّه بهلحاظ ساختاری تفاوت چندانی با عصر افشاریّه و صفویّه نداشت؛ لذا شیوه‌های بهکارگرفته شده از سوی قشون نیز برداشتی از دورههای پیشین بود. روشهای جنگی، قدیمی و ... بیشتر
شناخت آیین پیش‌زردشتی ویو در ائوگمدئچا
دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 39-58
چکیده
ویو (اوستایی: vayu؛ ودایی: vāyú؛ فارسی میانه: wāy) از کهن‌ترین و اسرارآمیزترین ایزدان هندوایرانی است. او در اوستا به‌گونه‌ای برجسته تصویر شده است. در ادبیات پهلوی، وایِ خوب و وایِ بد به‌روشنی از هم تفکیک ... بیشتر
سازمانیابی شبه‌نظامیان حامی شاه در ایران؛ سازمانهای فداییان شاه (1320ـ1336ش)
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 39-58
چکیده
در دورۀ پهلوی دوم، شبه‌نظامیان حامی شاه تحت‌عنوان «فداییان شاه» در برخی نقاط کشور تشکیل شدند که بهلحاظ شکلگیری، عملکرد، تشکیلات و ارتباط با حکومت، با گروه‌های مشابه حامی حکومت مانند اوباش ... بیشتر
روانشناسی قدرت در عصر غزنوی با تکیه بر اصل «نیست همتایی» در تاریخ بیهقی
دوره 1، شماره 1 ، آذر 1388، ، صفحه 41-54
چکیده
توصیفات زنده و جاندار تاریخ بیهقی از واقعیت‌های سیاسی عصر خود، بر پژوهندگان این میراث ارزشمند تاریخ ایران پوشیده نیست. در میان انبوه گزارش‌های سیاسیِ خواجه ابوالفضل بیهقی(385-470هـ .ق.) که اغلب با ذکر جزئیات ... بیشتر
مسئلة تشیع عراق در دورة عبدالحمید دوم عثمانی
دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 41-62
چکیده
گسترش فعالیتهای شیعیان در عراق و سرایت این مذهب در میان عشایر سنی‌مذهب آنجا یکی از مهمترین مسائلی بود که ذهن دولتمردان عثمانی را در نیمة پایانی قرن نوزدهم، مصادف با دورة سلطنت عبدالحمید دوم (1876-1909) ... بیشتر
موانع نوگرایی در حوزۀ علمیۀ قم در زمان زعامت آیتالله بروجردی [1325 ـ 1340]
دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 41-58
چکیده
در دوران زعامت آیتالله بروجردی، با وجود مواجهۀ جدی حوزههای علمیه و جامعۀ مذهبی ایران با سیل اندیشه‌ها و نهادهای نوین غربی، گرایش به نوسازی در حوزۀ علمیة قم نیز افزایش یافت. نوگرایان بیشتر خواهان ... بیشتر
نوروز طبری و تقویم کرانه‌های جنوبی دریای مازندران
دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 43-60
چکیده
برخی از چاپ‌های سنگی شرح بیست باب ملا مظفر گنابادی در شرح جشن آبریزان، افزوده‌اند که نوروز طبری نیز همین روز است. همین مطلب را در دست‌نویسی زرتشتی به تاریخ کتابت 1130 ﻫ.ق می‌توان دید. در‌حالی‌که آبریزان ... بیشتر
نگرشی بر رابطۀ محمّد‌نصیر‌خان لاری با حکومت کریمخان زند
دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 49-62
چکیده
با نگاهی به تاریخ ایران چنین استنباط میشود که شالود? حاکمیّت در این سرزمین بر دو رکن اعتقاد و عرف قرار داشته است. صفویان بر اساس اعتقاد مردم به خاندان ایشان به حکومت رسیدند و حدود دویست و پنجاه سال حکومت ... بیشتر
علل شکوفایی هنر چند فرهنگی در نقاشیهای دیواری دوران فاطمی
دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 49-68
چکیده
با گسترش اسلام، شبکه گسترده ارتباطی از راه‌های دریایی و زمینی شکل گرفت و از این رو تعاملات بینا‌فرهنگی در سرزمینهای اسلامی افزایش چشمگیری یافت؛ بهویژه در منطقه مدیترانه که سه قاره آسیا، آفریقا ... بیشتر
روابط کنسولگری روس و انگلیس در سیستان در اواخر دوره قاجار
دوره 15، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 51-76
چکیده
در رقابتهای روس و انگلیس در ایران به‌منظور توسعه متصرفات و انعقاد قراردادهای امتیازآور از ابتدای دوره قاجار در قرن نوزدهم آغاز و به‌تدریج شدت یافت. یکی از عواملی که به‌شدت گرفتن رقابتهای روس و انگلیس ... بیشتر
تصویر شاهنشاهان هخامنشی در نوشته های آیسخولوس و هرودت: مقایسه روایت ها
دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 55-78
چکیده
این پژوهش روایت‌های آیسخولوس و هرودت از شاهنشاهان هخامنشی را به تصویر کشیده و می‌کوشد تا نشان دهد ایشان چگونه روایتی از شاهنشاهان هخامنشی به دست داده و در این باره بر چه منابعی تکیه کرده‌اند. موضوعی ... بیشتر
کاوشی دربارۀ رواج لفظ«سند» در متون فارسی به معنای نوشته‌ای رسمی
دوره 7، شماره 2 ، آذر 1394، ، صفحه 57-72
چکیده
اصطلاح «سند»، واژهای کلیدی در حوزۀ علم تاریخ محسوب میشود. اگرچه دربارۀ مفهوم و حوزههای کاربردی سند تحقیقات ارزندهای صورت پذیرفته است، در خصوص ریشههای تاریخی این واژه و روند شکلگیری ... بیشتر
آیا ساسانیان روحانی‌تبار بودند؟
دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 43-62