حسین بادامچی
چکیده
نگارش، در اواخر هزارة چهارم در جنوب بینالنهرین ابداع شد و به انسان این امکان را داد که اسناد مکتوب تولید کند. یکی از مهمترین این اسناد، اسناد حقوقی هستند. جامعة سومری، قدیمیترین اسناد حقوقی را برای ما به جای گذاشته است که با مطالعة آنها میتوان چگونگی شکلگیری حقوق در نخستین جوامع شهری را بررسی کرد. در این مقاله، فرمان اوروکاگینا، شاه ...
بیشتر
نگارش، در اواخر هزارة چهارم در جنوب بینالنهرین ابداع شد و به انسان این امکان را داد که اسناد مکتوب تولید کند. یکی از مهمترین این اسناد، اسناد حقوقی هستند. جامعة سومری، قدیمیترین اسناد حقوقی را برای ما به جای گذاشته است که با مطالعة آنها میتوان چگونگی شکلگیری حقوق در نخستین جوامع شهری را بررسی کرد. در این مقاله، فرمان اوروکاگینا، شاه لگش و تفسیر سنتی این متن، بهطور انتقادی مطالعه میشود. یکی از نتایج بررسی قانونگذاری اوروکاگینا، پیداشدن دیدگاهی تازه دربارة خاستگاه اندیشة اتّحاد دین و دولت است.
رسول جعفریان؛ مریم کمالی
چکیده
ساختارحکومتسلجوقی(590-431ق)به لحاظ شرکت نهادها و کنشگران مختلف در بستر فعالیتهای سیاسی، شاخصههایی دارد که در مقایسه با دیگر حکومتها و سلسلههای ایرانی پس از اسلام در نوع خود بینظیر است. سلجوقنامه ظهیرالدین نیشابوری بر خلاف متن موجزش، روایتی عینی و پرمعنا از نحوة شکلگیری و تداوم ساختار قدرت سلجوقی بهدست میدهد. توجه ...
بیشتر
ساختارحکومتسلجوقی(590-431ق)به لحاظ شرکت نهادها و کنشگران مختلف در بستر فعالیتهای سیاسی، شاخصههایی دارد که در مقایسه با دیگر حکومتها و سلسلههای ایرانی پس از اسلام در نوع خود بینظیر است. سلجوقنامه ظهیرالدین نیشابوری بر خلاف متن موجزش، روایتی عینی و پرمعنا از نحوة شکلگیری و تداوم ساختار قدرت سلجوقی بهدست میدهد. توجه مورخ به امرا، به عنوان گروهی مؤثر در تحولات سیاسی این دوره و تلاش نهاد دیوانسالاری بهویژه شخص خواجه نظامالملک در تعدیل نیروی ایشان و استفادة مؤثر از آن در جهت استقرار حکومت سلجوقی، مسئلهای است که کتاب سلجوقنامه با جدیت دنبال میکند. این مقاله با ارائة تعریف از حکومت نظامیان و کاربرد روش تحلیلی، از دریچة کتاب سلجوقنامه به واکاوی تقابلـتعامل میان امرا و دیوانسالاران میپردازد. نامنسجم بودن نهاد وزرات و اتحاد امرا در خصوص تصمیمات سیاسی مهم، در نهایت دیوانسالاران را در تبدیل قدرت انحصارگرای نظامیان به قدرتی تمام شمول و متشکل از تمامی نهادهای قدرت ناکام گذاشت
رسول جعفریان؛ سید رضا لواسانی
چکیده
رابطة تاریخ و روایت از جمله مباحث فلسفة انتقادی تاریخ است. در تاریخهای روائی رخدادها بهعنوان عناصر اصلی با استفاده از رابطهایی ترکیب میشوند. نسبت بین این ترکیب با واقعیت از دغدغههای مهمی است که بسته به مبانی متفاوت معرفتشناسانه بدان نگریسته شده است. به نظر میآید در ارزیابی چنین منابعی، فارغ از تاثیر گریزناپذیر ارزشهای ...
بیشتر
رابطة تاریخ و روایت از جمله مباحث فلسفة انتقادی تاریخ است. در تاریخهای روائی رخدادها بهعنوان عناصر اصلی با استفاده از رابطهایی ترکیب میشوند. نسبت بین این ترکیب با واقعیت از دغدغههای مهمی است که بسته به مبانی متفاوت معرفتشناسانه بدان نگریسته شده است. به نظر میآید در ارزیابی چنین منابعی، فارغ از تاثیر گریزناپذیر ارزشهای مورخ میتوان از سنجۀ میزان ورود اجزاء داستانی بهره گرفت. به این منظور لازم است نقلهای منابع مختلف با یکدیگر مقایسه شوند تا لایههای داستانی بازشناسی شوند. از این منظر، مقالة حاضر گزارش «تلخیص تاریخ نبیل زرندی» از ماجراهای شب پنجم جمادیالاولی 1260هـ..ق. را بررسی میکند و با مقایسۀ آن با سایر منابع بابی و بهائی نشان میدهد؛ گزارش مزبور در پنج محور مرتبط با ملاحسین بشروئی (شامل: «علت حضور در شیراز»، «آشنایی با باب»، «واکنش به دعاوی باب»، «مباحثه با او» و «دلیل ایمان آوردن به وی») دستخوش داستانی کردن شده است.
روزبه زرین کوب؛ کیومرث علی زاده
چکیده
از قرن 19م. تا به امروز بحثهای زیادی درخصوص مکانیابی نامجایهای پَرسواَ، پَرسواَش، پَرسَمش و پرسومَش در منابع آشوری، اورارتویی و بابلی انجام شده است. پژوهشگران، نواحی مختلفی ازجمله جنوب دریاچهی ارومیه، زاگرس مرکزی و پارس را پیشنهاد کردهاند. اغلب اینگونه تصور میشود که این اسامی از قرن 9 پ.م تا دورهی سارگن دوم را میتوان ...
بیشتر
از قرن 19م. تا به امروز بحثهای زیادی درخصوص مکانیابی نامجایهای پَرسواَ، پَرسواَش، پَرسَمش و پرسومَش در منابع آشوری، اورارتویی و بابلی انجام شده است. پژوهشگران، نواحی مختلفی ازجمله جنوب دریاچهی ارومیه، زاگرس مرکزی و پارس را پیشنهاد کردهاند. اغلب اینگونه تصور میشود که این اسامی از قرن 9 پ.م تا دورهی سارگن دوم را میتوان در زاگرس مرکزی مکانیابی نمود؛ اما با رویکارآمدن سنخریب تغییری در مکانیابی این نامجایها رخ میدهد و بررسی منابع نشان میدهد که این نامجایها دیگر اشاره به زاگرس مرکزی نداشته و میبایست آنها را در پارس مکانیابی کرد. هرچند مکانیابی پَرسواَ و پَرسواَش در زاگرس مرکزی منطقی مینماید، به نظر میرسد که بررسی منابع آشوری بهویژه دورهی سارگن دوم و آشوربانیپال و مقایسهی آنها با سایر منابع بسیاری از این نظریات را با تردید جدی مواجه میکند.
سهم الدین خزائی؛ سحر ملکی
چکیده
سازمان قشون ایران در عصر زندیّه بهلحاظ ساختاری تفاوت چندانی با عصر افشاریّه و صفویّه نداشت؛ لذا شیوههای بهکارگرفته شده از سوی قشون نیز برداشتی از دورههای پیشین بود. روشهای جنگی، قدیمی و مبتنی بر برتری نیروی انسانی و رزم قهرمانانه بود، اما استفاده از شیوههای مناسب نبرد نیز در پیروزی یا شکست سپاهیان نقش زیادی داشت. در ...
بیشتر
سازمان قشون ایران در عصر زندیّه بهلحاظ ساختاری تفاوت چندانی با عصر افشاریّه و صفویّه نداشت؛ لذا شیوههای بهکارگرفته شده از سوی قشون نیز برداشتی از دورههای پیشین بود. روشهای جنگی، قدیمی و مبتنی بر برتری نیروی انسانی و رزم قهرمانانه بود، اما استفاده از شیوههای مناسب نبرد نیز در پیروزی یا شکست سپاهیان نقش زیادی داشت. در دورة زندیّه از شیوههای مختلفی برای پیروزی در نبردها استفاده میشد که عبارت بودند از: شایعهپراکنی دربارة زخمیشدن، اسارت و یا کشتهشدن فرماندة نیروهای مقابل، تطمیع سربازان دشمن با دادن پول و هدایای دیگر، خودداری از نبرد در دشت و فضاهای باز، استفاده از دیوار و خندق برای محافظت از شهرها، ساختن استحکامات برای شکستن محاصره و شبیخونزدن. روشهای مذکور اگر بهدرستی و به موقع بهکارگرفته میشدند، منجر به پیروزی در نبردها میشدند. در پژوهش حاضر تلاش خواهد شد تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع دست اوّل به این پرسش پاسخ داده شود که سبب موفقیّتهای نظامی قشون زندیّه، بهویژه در دورة کریمخان زند چه بوده است؟ دستاورد پژوهش این است که قشون زندیّه با توجه به حضور فرماندهان لایقی همانند کریمخان و با استفادة درست و به موقع از شیوههای مختلف نبرد توانستند بیشترین موفقیّت را در نبردها به دست آورند.
آرزو رسولی (طالقانی)؛ شیوا یوسفیان
چکیده
ویو (اوستایی: vayu؛ ودایی: vāyú؛ فارسی میانه: wāy) از کهنترین و اسرارآمیزترین ایزدان هندوایرانی است. او در اوستا بهگونهای برجسته تصویر شده است. در ادبیات پهلوی، وایِ خوب و وایِ بد بهروشنی از هم تفکیک شدهاند، اما این شخصیت دوگانة وای محصول تفکری متأخر است و در دوران اولیه ویو شخصیت واحدی بوده است با سیمایی دوگانه. در رامیشت، ...
بیشتر
ویو (اوستایی: vayu؛ ودایی: vāyú؛ فارسی میانه: wāy) از کهنترین و اسرارآمیزترین ایزدان هندوایرانی است. او در اوستا بهگونهای برجسته تصویر شده است. در ادبیات پهلوی، وایِ خوب و وایِ بد بهروشنی از هم تفکیک شدهاند، اما این شخصیت دوگانة وای محصول تفکری متأخر است و در دوران اولیه ویو شخصیت واحدی بوده است با سیمایی دوگانه. در رامیشت، جنبة سازندة طبیعت ویو تصویر شده و به جنبة ویرانگر طبیعتش اشارهای شده است، اما این جنبة ویرانگر بهوضوح در ائوگمدئچا نشان داده شده و ویو در این نوشته موجودی در حد پیک مرگ است. همچنین بهنظرمیرسد که ویو ایزد بزرگ و برتر در جامعهای بوده که آیین، آداب و اصطلاحات مخصوص به خود داشته است. پارهای از مفاهیم و اصطلاحات آیین ویو با بررسی بخشهایی از ائوگمدئچا قابلدرک است. با ظهور دین زردشتی، این ایزد بلندمرتبه تنزل مقام پیدا کرد و به ایزدی زیردست تبدیل شد. آیین پیشزردشتیِ کهن مربوط به او نیز رنگ باخت، اما بهدلیل اینکه نزد پیروانش اهمیّت و محبوبیت داشت، به حیات خویش ادامه داد و بعدها بسیاری از ویژگیهای خود را به دین زردشتی و شخصیتهای آن منتقل کرد. در این مقاله شخصیت ویو در ائوگمدئچا و پارهای از جنبههای آیین او بررسی شده است.
میلاد حیدری؛ کریم سلیمانی دهکردی
چکیده
در دورۀ پهلوی دوم، شبهنظامیان حامی شاه تحتعنوان «فداییان شاه» در برخی نقاط کشور تشکیل شدند که بهلحاظ شکلگیری، عملکرد، تشکیلات و ارتباط با حکومت، با گروههای مشابه حامی حکومت مانند اوباش شهری یا پارتیزانهای موقتی، متفاوت بودند و در برخی حوادث ناشی از جنگ دوم جهانی و کودتای 28 مرداد 1332 از شاه و ارتش حمایت میکردند. ...
بیشتر
در دورۀ پهلوی دوم، شبهنظامیان حامی شاه تحتعنوان «فداییان شاه» در برخی نقاط کشور تشکیل شدند که بهلحاظ شکلگیری، عملکرد، تشکیلات و ارتباط با حکومت، با گروههای مشابه حامی حکومت مانند اوباش شهری یا پارتیزانهای موقتی، متفاوت بودند و در برخی حوادث ناشی از جنگ دوم جهانی و کودتای 28 مرداد 1332 از شاه و ارتش حمایت میکردند. مسئلۀ اصلی در اینجا مطالعۀ روند سازمانیابی چنین گروههای برخوردار از طبیعتی نسبتاً دائمی، در زمینۀ تاریخی و تأثیر عوامل نهادی است. برای دستیابی به یافتههای توصیفی، به روش پژوهشهای تاریخی، اطلاعات و دادههای تاریخی از اسناد نظامی و دولتی، مصاحبه با برخی افراد مرتبط با شبهنظامیان و سایر منابع استخراج گردید و از این یافتهها برای ارائۀ یک طرح تفسیری استفاده شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که چنین سازمانهایی در ابتدا به صورت پارتیزانهای موقتی، در پی جنگ دوم جهانی به تقویت نیروهای دولتی شتافتند و پس از بحران آذربایجان، حکومت به آنان نوعی مشروعیت غیر رسمی بخشید و در دورۀ نخستوزیری مصدق، به تحریک ارتش و جناح تندرو، به سازماندهی و تشکیلات دست یافتند و پس از کودتا نیز حکومت از تجربۀ مرامی و تشکیلاتی این سازمانها، بهعنوان الگویی برای ایجاد یک سازمان شبهنظامی فراگیر استفاده کرد.
بشری دلریش
دوره 1، شماره 1 ، آذر 1388، ، صفحه 41-54
چکیده
توصیفات زنده و جاندار تاریخ بیهقی از واقعیتهای سیاسی عصر خود، بر پژوهندگان این میراث ارزشمند تاریخ ایران پوشیده نیست. در میان انبوه گزارشهای سیاسیِ خواجه ابوالفضل بیهقی(385-470هـ .ق.) که اغلب با ذکر جزئیات و اشراف بر نهان و آشکار حوادث سیاسی عصر غزنوی همراه است، مقولهی روانشناسی قدرت به خوبی قابل ردیابی است.
یکی از محورهای قابل توجه ...
بیشتر
توصیفات زنده و جاندار تاریخ بیهقی از واقعیتهای سیاسی عصر خود، بر پژوهندگان این میراث ارزشمند تاریخ ایران پوشیده نیست. در میان انبوه گزارشهای سیاسیِ خواجه ابوالفضل بیهقی(385-470هـ .ق.) که اغلب با ذکر جزئیات و اشراف بر نهان و آشکار حوادث سیاسی عصر غزنوی همراه است، مقولهی روانشناسی قدرت به خوبی قابل ردیابی است.
یکی از محورهای قابل توجه در این عرصه، اصل «نیست همتایی» یا «بیمانندگی» سلطان است که در دربار غزنوی بر القاء و تزریق آن به آحاد رعایا تلاش میشد و نظارتهای دقیق و هشیارانهای وجود داشت تا اتباع سلطان از هرگونه رفتاری که صبغهای از «همتایی» و «مانندگی» به سلطان را در اذهان متبادر میساخت، بازداشته شوند. علاوه بر این، همواره به عواقب ناگوار «مانندگی جستن» رعایا به سلطان، در قالب پند و اندرزهای سیاسی هشدار داده میشد.
در این مقاله تلاش میگردد تا با محوریت تاریخ بیهقی تحلیل و تبیین دقیقی از چشماندازهای مذکور ارائه شود.
رسول عربخانی
چکیده
گسترش فعالیتهای شیعیان در عراق و سرایت این مذهب در میان عشایر سنیمذهب آنجا یکی از مهمترین مسائلی بود که ذهن دولتمردان عثمانی را در نیمة پایانی قرن نوزدهم، مصادف با دورة سلطنت عبدالحمید دوم (1876-1909) به خود مشغول میکرد. گزارشهای فراوانی – خواه واقعی، خواه غیر واقعی- که از سوی کارگزاران محلی ولایت بغداد در خصوص محذورات فرهنگی، سیاسی ...
بیشتر
گسترش فعالیتهای شیعیان در عراق و سرایت این مذهب در میان عشایر سنیمذهب آنجا یکی از مهمترین مسائلی بود که ذهن دولتمردان عثمانی را در نیمة پایانی قرن نوزدهم، مصادف با دورة سلطنت عبدالحمید دوم (1876-1909) به خود مشغول میکرد. گزارشهای فراوانی – خواه واقعی، خواه غیر واقعی- که از سوی کارگزاران محلی ولایت بغداد در خصوص محذورات فرهنگی، سیاسی و گسترش فعالیتهای شیعهگرایی به باب عالی ارسال میگشت، دولتمردان استانبول را به چارهجویی و ارائة برنامههای پیشگیرانه وادار میساخت. همجواری عراق با ایران به عنوان یگانه قدرت سیاسی شیعی و رقیب دیرینة امپراطوری عثمانی به همراه اهمیت جغرافیایی استراتژیک این سرزمین، مسئلة فعالیتهای شیعهگرایانة عراق را از پیچیدگیهای خاصی برخوردار میکرد. تعقیب سیاست اتحاد اسلام به عنوان محور سیاستهای داخلی و خارجی عبدالحمید دوم و نیز وجود اقلیتهای مذهبی مختلف نظیر شیعیان در درون مرزهای امپراطوری، عوامل دیگری بود که بر این پیچیدگیها میافزود. این مقاله بر آن است تا با بهرهگیری از منابع مستند تاریخی و به ویژه اسناد آرشیو عثمانی به بررسی ابعاد مسئلة گسترش تشیع پرداخته، ماهیت سیاستهای دولت عثمانی و نتایج آن را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد.
حامد سروری؛ رسول جعفریان
چکیده
در دوران زعامت آیتالله بروجردی، با وجود مواجهۀ جدی حوزههای علمیه و جامعۀ مذهبی ایران با سیل اندیشهها و نهادهای نوین غربی، گرایش به نوسازی در حوزۀ علمیة قم نیز افزایش یافت. نوگرایان بیشتر خواهان اصلاحات در تشکیلات، برنامههای آموزشی و نظام تبلیغی حوزه بودند و طرحهای اصلاحی متعددی به آیتالله بروجردی پیشنهاد کردند. هرچند ...
بیشتر
در دوران زعامت آیتالله بروجردی، با وجود مواجهۀ جدی حوزههای علمیه و جامعۀ مذهبی ایران با سیل اندیشهها و نهادهای نوین غربی، گرایش به نوسازی در حوزۀ علمیة قم نیز افزایش یافت. نوگرایان بیشتر خواهان اصلاحات در تشکیلات، برنامههای آموزشی و نظام تبلیغی حوزه بودند و طرحهای اصلاحی متعددی به آیتالله بروجردی پیشنهاد کردند. هرچند ایشان عالِمی نوگرا بودو اصلاحات گستردهای در حوزۀ علمیه انجام داد، به دلایلی از پذیرش برنامه پیشنهادی نوگرایان صرفنظر کرد. متن حاضر به بررسی موانع درونی و بیرونی پذیرش نوگرایی و فرایند نوسازی از سوی بخشهایی از بدنۀ حوزه علمیه قم میپردازد؛ موانعی که زعیم نوگرای حوزۀ قم را نیز در انجام برخی از امور اصلاحی، مردد ساخت و برنامه اصلاحی تهیه شده توسط علمای نوگرای حوزه را موقتاً به شکست کشانید.
پدرام جم
چکیده
برخی از چاپهای سنگی شرح بیست باب ملا مظفر گنابادی در شرح جشن آبریزان، افزودهاند که نوروز طبری نیز همین روز است. همین مطلب را در دستنویسی زرتشتی به تاریخ کتابت 1130 ﻫ.ق میتوان دید. درحالیکه آبریزان تا نیمة نخست سدة یازدهم هجری در زمان ورود خورشید به برج سرطان برگزار میشد، تصور وجود یک نوروز همزمان با آبریزان، بهنام نوروز ...
بیشتر
برخی از چاپهای سنگی شرح بیست باب ملا مظفر گنابادی در شرح جشن آبریزان، افزودهاند که نوروز طبری نیز همین روز است. همین مطلب را در دستنویسی زرتشتی به تاریخ کتابت 1130 ﻫ.ق میتوان دید. درحالیکه آبریزان تا نیمة نخست سدة یازدهم هجری در زمان ورود خورشید به برج سرطان برگزار میشد، تصور وجود یک نوروز همزمان با آبریزان، بهنام نوروز طبری، بهفرض وجود تقویمی/ تقویمهایی با سال ثابت (کبیسهدار) در کرانههای جنوبی دریای مازندران انجامیده است. این مقاله، به ارزیابی اصالت متنی نوروز طبری در شرح بیست باب میپردازد و تقویم و موقعیت تقویمی نوروز و پنجه (خمسة مسترقه) را در تقویم رایج در کرانههای جنوبی دریای مازندران مطالعه میکند. به علاوه، تحولات معاصر در تفسیر این تقویم محلی را مورد بررسی قرار میدهد.
ایرج تنهاتن ناصری
دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 49-62
چکیده
با نگاهی به تاریخ ایران چنین استنباط میشود که شالود? حاکمیّت در این سرزمین بر دو رکن اعتقاد و عرف قرار داشته است. صفویان بر اساس اعتقاد مردم به خاندان ایشان به حکومت رسیدند و حدود دویست و پنجاه سال حکومت کردند. اما سقوط صفویان نهتنها به حاکمیّت آنان پایان داد بلکه قداست آن خاندان را بطور قابل ملاحظهای بیرنگ کرد. از اینرو، از آن به ...
بیشتر
با نگاهی به تاریخ ایران چنین استنباط میشود که شالود? حاکمیّت در این سرزمین بر دو رکن اعتقاد و عرف قرار داشته است. صفویان بر اساس اعتقاد مردم به خاندان ایشان به حکومت رسیدند و حدود دویست و پنجاه سال حکومت کردند. اما سقوط صفویان نهتنها به حاکمیّت آنان پایان داد بلکه قداست آن خاندان را بطور قابل ملاحظهای بیرنگ کرد. از اینرو، از آن به بعد اساس حاکمیّت بر عرف قرار گرفت که شامل قدرت و اصالت خاندان میشد. نادر، بر مبنای قدرت و اقبال مردم به حکومت رسید و هرگونه مخالفتی را با کشتار مخالفین و تبعید ایلات سرکوب کرد. اما حکومت نادر زمین? اغواکنندهای را برای جاهطلبی و زیادتخواهی سایر رؤسای ایلات بوجود آورد. قتل نادر این فرصت را برای سران ایلات جهت پیگیری اهداف دیرینهشان فراهم کرد. ظهور رقبای متعدّد برای دستیابی بسریر قدرت، موجب جنگها، قتل عام، غارت، و آوارگی مردم ایران گردید. پیروزی کریمخان بر رقبایش برای حکمرانان مناطق و رؤسای ایلات چندان خوشایند نبود و با وجود حکومت شاهرخ در خراسان، بسختی حاکمیّت کریمخان را پذیرا بودند. حکام و رؤسای ایلات فارس بخصوص لار، اقتدار کریمخان را در فارس تهدیدی جدّی برای حاکمیّت منطقهای خویش تلقّی میکردند. توسعهطلبی حکام لارستان در هنگام حکومت حاجیخان کالی، برادر نصیرخان، به حدّی رسید که در صدد تصرّف شیراز برآمد. چون حکومت لارستان و سبعه به محمّد نصیرخان رسید، وی تا حدّ ممکن حاکمیّت کریمخان را نپذیرفت. این امر موجب تنش و برخوردهایی خونین بین شیراز و لار شد.
امیرنیما الهی؛ صمد سامانیان
چکیده
با گسترش اسلام، شبکه گسترده ارتباطی از راههای دریایی و زمینی شکل گرفت و از این رو تعاملات بینافرهنگی در سرزمینهای اسلامی افزایش چشمگیری یافت؛ بهویژه در منطقه مدیترانه که سه قاره آسیا، آفریقا و اروپا به هم میپیوندند. با تسلط فاطمیان (297-567 هـ. ق) بر بخش بزرگی از منطقه مدیترانه، این تعاملات بینافرهنگی در هنر، رشد چشمگیری یافت ...
بیشتر
با گسترش اسلام، شبکه گسترده ارتباطی از راههای دریایی و زمینی شکل گرفت و از این رو تعاملات بینافرهنگی در سرزمینهای اسلامی افزایش چشمگیری یافت؛ بهویژه در منطقه مدیترانه که سه قاره آسیا، آفریقا و اروپا به هم میپیوندند. با تسلط فاطمیان (297-567 هـ. ق) بر بخش بزرگی از منطقه مدیترانه، این تعاملات بینافرهنگی در هنر، رشد چشمگیری یافت تا آنجا که نقاشیهای دیواری فاطمیان، حضور همزمان فرهنگها و قومیتهای گوناگون در این عرصه هنری را بازتاب میدهد. هدف این پژوهش نیز یافتن علل رشد هنر چند فرهنگی در نقاشیهای دیواری این دوران است. روش توصیفی - تحلیلی برای نگارش و مطالعه اسنادی برای گردآوری دادهها این تحقیق نظری استفاده شده است. همچنین رویکرد زمینهگرایی بستر مناسبی فراهم میسازد تا با تحلیل زمینههای سیاسی، مذهبی و اقتصادی تاریخ فاطمی، علل رشد این فعالیتهای هنری روشن شود زیرا در رویکرد زمینهگرایی، آثار هنری اشیایی عمیقاً تاریخی هستند که خارج از بستر اجتماعی و تاریخی ارزش و معنایی ندارند. نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد عواملی چون رونق اقتصادی، امنیت پایدار، افزایش تعاملات خارجی، تسامح دینی و حمایت از شیعیان، رشد هنر چند فرهنگی در نقاشیهای دیواری فاطمی را سبب شد و فعالیت نقاشانی از عراق، بیزانس و ارمنیان را در سرزمینهای فاطمی هموار ساخت.
یزدان فرخی
چکیده
اصطلاح «سند»، واژهای کلیدی در حوزۀ علم تاریخ محسوب میشود. اگرچه دربارۀ مفهوم و حوزههای کاربردی سند تحقیقات ارزندهای صورت پذیرفته است، در خصوص ریشههای تاریخی این واژه و روند شکلگیری این مفهوم، تحقیقات علمی و دقیقی انجام نشده است. از آنجایی که ظاهراً لفظ «سند» به معنای نوشتهای رسمی، سابقهای کهن در تاریخ ...
بیشتر
اصطلاح «سند»، واژهای کلیدی در حوزۀ علم تاریخ محسوب میشود. اگرچه دربارۀ مفهوم و حوزههای کاربردی سند تحقیقات ارزندهای صورت پذیرفته است، در خصوص ریشههای تاریخی این واژه و روند شکلگیری این مفهوم، تحقیقات علمی و دقیقی انجام نشده است. از آنجایی که ظاهراً لفظ «سند» به معنای نوشتهای رسمی، سابقهای کهن در تاریخ اسلام و ایران ندارد، پژوهش حاضر در صدد پاسخ به این پرسش است که پیشینۀ تاریخی کاربرد «سند» به معنای اخیر در متون تاریخی فارسی چیست؟ و از چه زمانی به معنای نوشتهای رسمی معمول شده است؟ این تحقیق نشان میدهد که سند به معنای نوشته و مکتوبی رسمی در متون فارسی متاخر است و در اواخر سدۀ نهم هجری از راه تشکیلات دیوانی به معنای رایج و پرکاربرد آن در روزگار اخیر تحول یافته است.
پدرام جم
چکیده
رابطة دین و دولت، موضوعی مهم در تحقیقات مربوط به سازوکار شاهنشاهی ساسانی است و رویکرد ساسانیان به دین زرتشتی و ارتباط آنها با روحانیان این دین، اهمیت بسزایی در پژوهشهای تاریخ ساسانی دارد. در 150 سال اخیر، شماری از محققان با استناد به گزارشی از طبری دربارة ساسان و فعالیت او در آتشکدة اناهید اصطخر، او را صاحبِ منصبی دینی چون موبد، هیربد ...
بیشتر
رابطة دین و دولت، موضوعی مهم در تحقیقات مربوط به سازوکار شاهنشاهی ساسانی است و رویکرد ساسانیان به دین زرتشتی و ارتباط آنها با روحانیان این دین، اهمیت بسزایی در پژوهشهای تاریخ ساسانی دارد. در 150 سال اخیر، شماری از محققان با استناد به گزارشی از طبری دربارة ساسان و فعالیت او در آتشکدة اناهید اصطخر، او را صاحبِ منصبی دینی چون موبد، هیربد یا نگاهبان آتشکده تصور کرده و ساسانیان را از تباری روحانی دانستهاند. برخی محققان از این هم فراتر رفته و کامیابی ساسانیان در غلبه بر اشکانیان را نتیجة رویکرد دینی جدید اردشیر بابکان، مؤسس سلسلة ساسانی، و توجه و گرویدن هواداران پرشور و متعصب زرتشتی به او پنداشتهاند. گزارش آگاثیاس دربارة اردشیر بابکان هم دستاویز دیگری برای شماری از پژوهشگران در روحانیدانستن او بوده است. این تحقیق با بررسی دوبارة گزارش طبری و سنجش آن با مدارک حقوقی زرتشتیِ دورة ساسانی، نشان میدهد که منصب ساسان در آتشکدة اناهید منصبی دینی نبوده است. همچنین این تحقیق گزارش آگاثیاس دربارة اردشیر را با شواهد دیگر میسنجد و نشان میدهد که این گزارش هم مطلبی دربارۀ روحانیبودن او ندارد. مقایسة این گزارشها و شواهد و روایتهای دیگر، خاستگاه روحانی ساسانیان را نفی میکند و بر پیوند آنها با اشراف محلی فارس صحه میگذارد.
گودرز رشتیانی
چکیده
منطقة قفقاز در تاریخ ایران از دورة باستان از اهمیّت ویژهای برخوردار بوده و در عمده تحولات روابط خارجی ایران نقش مهمی داشته است که با جدایی از ایران در 1243 هـ.ق/ 1828م این اهمیّت برای دهههای آتی همچنان پابرجا ماند؛ گرچه شکل و صورت آن تغییر پیدا کرد. در مقالة حاضر نقش ارامنة قفقاز در موضوع گرایش به روسیه و جدایی از ایران در دورة بعد از ...
بیشتر
منطقة قفقاز در تاریخ ایران از دورة باستان از اهمیّت ویژهای برخوردار بوده و در عمده تحولات روابط خارجی ایران نقش مهمی داشته است که با جدایی از ایران در 1243 هـ.ق/ 1828م این اهمیّت برای دهههای آتی همچنان پابرجا ماند؛ گرچه شکل و صورت آن تغییر پیدا کرد. در مقالة حاضر نقش ارامنة قفقاز در موضوع گرایش به روسیه و جدایی از ایران در دورة بعد از صفویه تا عهدنامة ترکمانچای بررسی و به این پرسش اساسی پاسخ داده میشود که دیدگاههای علمی دو سدة گذشته و دوران حاضر که پیوستن به روسیة تزاری را خواست عمومی و حداکثری جامعة ارمنی میدانند تا چه میزان با واقعیت تاریخی و منابع و اسناد مربوط همخوانی و سازگاری دارد؟ در پژوهش حاضر با بررسی اسناد و متون مربوط نشان داده میشود که این گرایش یک درخواست حداکثری نبوده و بخشهای مهم و گستردهای از کلیسای اصلی و بدنة جامعة ارمنی تمایلی برای پیوستن به روسیه نداشتهاند و به دلایل مختلف سیاسی از جمله حمایتهای سیاسی دولتهای ایران از مسیحیان به ویژه در زمان تثبیت قدرت مرکزی، بیشتر ارامنه خواستار تداوم پیوستگی به جامعة ایرانی بودهاند.
محسن رحمتی
چکیده
همزمان با غلبه اعراب مسلمان بر ماوراءالنهر، با مقاومت قرلُقها، منطقه هفت آب و ترکستان شرقی، فتح نشده و تا دو قرن بعد، در برابر حملات سپاهیان مسلمان مقاومت کردند. اما به تدریج، تعالیم اسلام در این منطقه نفوذ پیدا کرده و در نیمة دوم قرن چهارم هجری به عنوان مذهب غالب آن نواحی درآمد. این مقاله درصدد است تا با روش توصیفی- تحلیلی و از ...
بیشتر
همزمان با غلبه اعراب مسلمان بر ماوراءالنهر، با مقاومت قرلُقها، منطقه هفت آب و ترکستان شرقی، فتح نشده و تا دو قرن بعد، در برابر حملات سپاهیان مسلمان مقاومت کردند. اما به تدریج، تعالیم اسلام در این منطقه نفوذ پیدا کرده و در نیمة دوم قرن چهارم هجری به عنوان مذهب غالب آن نواحی درآمد. این مقاله درصدد است تا با روش توصیفی- تحلیلی و از طریق بهپرسشکشیدن دادههای موجود، تا حدّ امکان به این روند گسترش اسلام در قلمرو قرلُقها وضوح بیشتری ببخشد. این مطالعه نشان میدهد که اگرچه قرلُقها به لحاظ نظامی در مقابل سپاهیان اسلام مقاومت کردند، اما بهتدریج از طرق مختلف همچون تبلیغات مذهبی بازرگانان، غازیان، مراودات سیاسی، و بالاتر از همه فعالیت مبلغان مسلمان در آن ناحیه، تحتتأثیر فرهنگ اسلامی قرار گرفته و مسلمان شدند.
میرزا محمد حسنی
چکیده
هدف این مقاله، پرداختن به جنگ دوم از جنگهای سهگانة شاپور اوّل با رومیان، در کتیبة کعبة زرتشت است. با بررسی نظرات مختلف ارائه شده دربارۀ سال وقوع دومین جنگ شاپور اول با رومیان و همچنین قیصر رومی درگیر با او، که نامش در کتیبه ذکر نشده است، رخدادهای دورۀ سلطنت شاپور اوّل و جنگ دوم او با رومیان در حدود سالهای 252 تا 256 میلادی مورد ...
بیشتر
هدف این مقاله، پرداختن به جنگ دوم از جنگهای سهگانة شاپور اوّل با رومیان، در کتیبة کعبة زرتشت است. با بررسی نظرات مختلف ارائه شده دربارۀ سال وقوع دومین جنگ شاپور اول با رومیان و همچنین قیصر رومی درگیر با او، که نامش در کتیبه ذکر نشده است، رخدادهای دورۀ سلطنت شاپور اوّل و جنگ دوم او با رومیان در حدود سالهای 252 تا 256 میلادی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در تحقیقات صورت گرفته، سلطة ساسانیان در خلال این سالها بر ارمنستان و سوریه، همزمان با دورة سلطنت امپراتور رومی تربونین گالوس، بوده است. شواهد موجود، نشان میدهد که عامل اصلی دفاع رومیان در برابر تهاجمات ساسانیان به سوریه، نه امپراتور گالوس بلکه یک سوری شورشی و مدعی مقام سلطنت به نام اورانیوس آنتونینوس بوده است. به نظر میرسد اورانیوس آنتونینوس، تنها قیصر حاضر در منطقة سوریه، همزمان با تهاجمات شاپور اوّل بوده است.
مقصودعلی صادقی
دوره 1، شماره 1 ، آذر 1388، ، صفحه 55-64
چکیده
یکی از پدیدههای تأثیرگذار درتاریخ ایران پس از اسلام، ورود گروههای اجتماعی، از خارج از قلمرو این سرزمین در قالب قبیله و چادرنشینی است. این امر، نخست به شکل مهاجرت قبایل عرب مسلمان، که برای جهاد به ایران میآمدند، تحقق یافت؛ اما پس از فتح ایران به دست اعراب مسلمان و سقوط نظام سیاسی ـ اداری ساسانی ، نبودِ دولت مرکزی در قرون نخستین ...
بیشتر
یکی از پدیدههای تأثیرگذار درتاریخ ایران پس از اسلام، ورود گروههای اجتماعی، از خارج از قلمرو این سرزمین در قالب قبیله و چادرنشینی است. این امر، نخست به شکل مهاجرت قبایل عرب مسلمان، که برای جهاد به ایران میآمدند، تحقق یافت؛ اما پس از فتح ایران به دست اعراب مسلمان و سقوط نظام سیاسی ـ اداری ساسانی ، نبودِ دولت مرکزی در قرون نخستین اسلامی در ایران و فروپاشی مرزهای سیاسی کشور، راه را برای ورود دیگر قبایل از سرزمینهای همسایه، به ویژه قبایل ترک آسیای میانه، فراهم نمود. ورود عناصر اخیر، تأثیری عمیق بر مقدّرات تاریخ اجتماعی ایران پس از اسلام برجای نهاد؛ یکی از مهمترین دوران ورود این قبایل به ایران، دوران سلجوقی است. در این مقاله تلاش شده است تا نقش قبایل مهاجر آسیایمیانه در رویدادهای نواحی شرقی ایران در نیمة پایانی فرمانروائی سلجوقیان، با تأکید بر دوره پادشاهی سلطان سنجر، مورد بررسی قرارگیرد.
مجتبی خلیفه
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 57-72
چکیده
در سدههای پنجم و ششم هجری، تجارت خلیجفارس با رکود مواجه شد، در عوض مرکزیت تجارت بینالمللی دریایی آن دوره به دریای سرخ و دریای مدیترانه منتقلگردیده بود. برآمدن جزیر? کیش بهعنوان یک مرکز تجاری مهم در خلیجفارس به نیم? سد? ششم هجری باز میگردد. تلاش خاندانی محلّی بهنام بنیقیصر، هم برای نخستینبار، کیش را به مهمترین ...
بیشتر
در سدههای پنجم و ششم هجری، تجارت خلیجفارس با رکود مواجه شد، در عوض مرکزیت تجارت بینالمللی دریایی آن دوره به دریای سرخ و دریای مدیترانه منتقلگردیده بود. برآمدن جزیر? کیش بهعنوان یک مرکز تجاری مهم در خلیجفارس به نیم? سد? ششم هجری باز میگردد. تلاش خاندانی محلّی بهنام بنیقیصر، هم برای نخستینبار، کیش را به مهمترین مرکز تجاری خلیجفارس تبدیل کرد و هم مرکزیت تجارت دریایی را پس از دو سده غیبت به خلیجفارس بازگرداند. در این مقاله تلاش شده چگونگی برآمدن کیش در سد? ششم و نقش ملوک بنیقیصر در این زمینه به کمک منابع فارسی و عربی آن دوره و نیز دو سند ارزشمند مربوط به مجموعه اسناد گنیزه بررسی شود.
جمشید روستا؛ سحر پورمهدی زاده
چکیده
حکومت قراختاییان کرمان در حدود سال 619 هـ.ق./ 1223م. و به همّت بُراق حاجب بنیان نهاده شد. حکومتی که پس از وی نیز در میان فرزندان و نوادگانش ادامه یافته و مدتزمانی بیش از 80 سال (از 619 تا 704 هـ.ق. / 1223 تا 1305م.) بر نواحی کرمان و اطراف آن اقتدار داشت. حکمرانان این دولت تازهتأسیس ـ بهرغم اوضاع نابهسامان ایران در قرن هفتم هجری ـ نهتنها قلمرو ...
بیشتر
حکومت قراختاییان کرمان در حدود سال 619 هـ.ق./ 1223م. و به همّت بُراق حاجب بنیان نهاده شد. حکومتی که پس از وی نیز در میان فرزندان و نوادگانش ادامه یافته و مدتزمانی بیش از 80 سال (از 619 تا 704 هـ.ق. / 1223 تا 1305م.) بر نواحی کرمان و اطراف آن اقتدار داشت. حکمرانان این دولت تازهتأسیس ـ بهرغم اوضاع نابهسامان ایران در قرن هفتم هجری ـ نهتنها قلمرو تحت استیلای خود را از تهاجمات مغول حفظ کردند، بلکه زمینههای رونق تجاری و فرهنگی کرمان و نواحی اطراف آن را نیز فراهم ساختند. در همین راستا، پژوهش حاضر با کاربرد روش تحلیلی، نوع روابط سیاسی میان حکّام این دولت با قاآنهای مغولِ حاضر در مغولستان و همچنین ایلخانان مغولِ حاکم بر ایران را مورد تبیین و واکاوی قرارمیدهد. پرسش اصلی این نوشتار این است که روابط سیاسی بین حکمرانان قراختایی کرمان با قاآنهای مغول و ایلخانان چگونه بوده است؟ یافتههای پژوهش حاکی از آن است که نخستین حکام قراختایی با درایت و کاردانی تمام، روابط مسالمتآمیزی را با دربار قراقورم و سپس دربار ایلخانان مغول در پیش گرفتند و بهویژه با ازدواجهای سیاسی توانستند نظر بزرگان مغول را جلب کرده و به ادارۀ قلمرو خود بپردازند؛ اما این روند در اواخر عهد قراختاییان تغییر یافته و در نتیجه، موجبات زوال این دولت را فراهم ساخت.
سیدابوالفضل رضوی؛ حمید آزاد
چکیده
نوشتار حاضر با هدف نشاندادن تأثیر فضای نوظهور پس از سقوط خلافت عباسی و دورة حاکمیت ایلخانان، بر بینش تاریخنگارانة ابوالقاسم کاشانی، مورخ شیعهمذهب این عهد، درپی پاسخگویی به این سؤال است که رویکرد اسلامی و نگرش شیعی کاشانی بر بینش تاریخنگارانة وی چه تأثیری داشته است. در این جهت، بهنظر میرسد کاشانی از سر دقت، مدارا، ...
بیشتر
نوشتار حاضر با هدف نشاندادن تأثیر فضای نوظهور پس از سقوط خلافت عباسی و دورة حاکمیت ایلخانان، بر بینش تاریخنگارانة ابوالقاسم کاشانی، مورخ شیعهمذهب این عهد، درپی پاسخگویی به این سؤال است که رویکرد اسلامی و نگرش شیعی کاشانی بر بینش تاریخنگارانة وی چه تأثیری داشته است. در این جهت، بهنظر میرسد کاشانی از سر دقت، مدارا، واقعنگری و بعضاً مصلحتاندیشی با مسائل مهم و مورد اختلاف تاریخ اسلام برخورد کرده و بهعنوان مورخی آگاه به زمان، رویکردی متفاوت از بیطرفی تا جهتگیری منطقی را در پیش گرفته است. درحالیکه کاشانی پیوسته از وجاهت عقیدتی و جایگاه سیاسی تشیع دفاع میکند، اما تعصب نمیورزد و درصدد جهتگیری علیه پیروان سنت برنمیآید. این مقاله، با درنظر داشتن چگونگی دفاع از تشیع در پرتو فضای گفتمانی عهد ایلخانان، بینش تاریخنگارانة کاشانی را در دو مبحث مرتبط به هم، یکی با عنوان مسائل مهم مورد اهتمام کاشانی در بررسی تاریخ اسلام و دیگری آسیبشناسی تفرقة امت اسلامی، بررسی خواهد نمود.
بشری دلریش؛ مصطفی لعل شاطری
چکیده
عصر تیموری مصداق و یادمان شکوفایی هنرهای متعدد و در تناقض آشکار با اوضاع و احوال سیاسی ' نظامی این دوران است. با استیلای تیمور بر ایران، وی در صدد برآمد تا با گردآوری هنرمندان در سمرقند، قدرت طلبی و برتری جویی خود را به نمایش گذارد و در این بین، جانشینان پس از وی نیز به این کار اهتمام ورزیدند که نتیجۀ آن، طرح مبحث مکتب ...
بیشتر
عصر تیموری مصداق و یادمان شکوفایی هنرهای متعدد و در تناقض آشکار با اوضاع و احوال سیاسی ' نظامی این دوران است. با استیلای تیمور بر ایران، وی در صدد برآمد تا با گردآوری هنرمندان در سمرقند، قدرت طلبی و برتری جویی خود را به نمایش گذارد و در این بین، جانشینان پس از وی نیز به این کار اهتمام ورزیدند که نتیجۀ آن، طرح مبحث مکتب هرات در گسترۀ فرهنگ ایرانی بود. یکی از هنرهایی که در این عصر تحولات و شکوفایی چشم گیری را در آن شاهدیم، هنر موسیقی است، به نحوی که نمایندگان آن نیز بالطبع از شأنی بالاتر از گذشته برخوردار شدند و این موضوع در گزارشهای منابع دست اول و نگارههای بازمانده از این دوره، به وضوح آشکار است. نوشتۀ حاضر بر آن است تا با روش توصیفی ' تحلیلی و با استناد به متون تاریخی و نگارههای مرتبط، وضعیت موسیقی و موسیقیدانان را به ویژه با تأمل و تعمق در نگارههای این عصر در سه دورۀ تیمور، شاهرخ و حسین بایقرا بررسی کند. طبیعی است که در این میان انگیزهها و محرکهای سیاسی توجه دولتمردان عصر تیموری به این هنر، از محورهای مورد بحث این مقاله خواهد بود.
مریم عزیزیان
چکیده
به دنبال وفات سعد زغلول، یکی از رهبران ملیگرای مصر در 1927م، هواداران حزبیاش یادداشتهای بسیاری دربارة او منتشر کردند. یکی از مهمترین این آثار، کتاب سَعد زَغلول بود که به قلم محمود عباس عَقاد در 1936م، نوشته شد. در سالهای 1939و 1941م، عبدالرحمن رافِعی، هوادار حزب وطنی زندگینامههای مفصلی از دو رهبر دیگر ملیگرای مصر، مصطفی ...
بیشتر
به دنبال وفات سعد زغلول، یکی از رهبران ملیگرای مصر در 1927م، هواداران حزبیاش یادداشتهای بسیاری دربارة او منتشر کردند. یکی از مهمترین این آثار، کتاب سَعد زَغلول بود که به قلم محمود عباس عَقاد در 1936م، نوشته شد. در سالهای 1939و 1941م، عبدالرحمن رافِعی، هوادار حزب وطنی زندگینامههای مفصلی از دو رهبر دیگر ملیگرای مصر، مصطفی کامِل و محمد فَرید منتشر کرد. اگر چه این آثار تاریخنگارانه در سالهای مختلفی نوشته شدند، یک ویژگی مشترکی داشتند و آن ترسیم تصویری آرمانی از رهبران ناسیونالیست مصر بود. در این مقاله چگونگی و چراییِ این نوع تصویرسازی در پرتو فضای تاریخی مصر در این دوره بررسی میشود. روش این تحقیق، بر حسب شاخصههای تاریخنگاری، فهم روابط مؤلفههای متون مورد بررسی با نویسندگان و بافت کلان سیاسی-فرهنگیِ مصر در بازۀ زمانی مورد نظر است. نتیجه نشان داد در فاصلۀ 1952-1919م، رقابتهای احزاب مصر در حوزۀ تاریخنگاری، به ویژه تولید زندگینامۀ رهبران ملی بروز یافت. هر یک از این احزاب، تلاش کردند رهبر حزب خود را به عنوان مؤسس جنبش ناسیونالیسم به تصویر بکشند و رهبران دیگر را در حاشیۀ حوادث نشان دهند.
شهرام غلامی
چکیده
پنبه یکی از محصولات مهم کشاورزی است که نقش بهسزایی در اقتصاد کشاورزی و صنایع نساجی دارد. در نیمه دوم قرن نوزدهم بهعلت گسترش تجارت خارجی و ورود ایران به بازارهای اقتصاد جهانی اهمیت پنبه در اقتصاد کشور افزایش یافت و صادرات آن تحتتأثیر افتوخیز صنایع نساجی سنتی و نوین قرارگرفت. در این پژوهش با رویکرد به نظریهی نظام اقتصاد جهانی ...
بیشتر
پنبه یکی از محصولات مهم کشاورزی است که نقش بهسزایی در اقتصاد کشاورزی و صنایع نساجی دارد. در نیمه دوم قرن نوزدهم بهعلت گسترش تجارت خارجی و ورود ایران به بازارهای اقتصاد جهانی اهمیت پنبه در اقتصاد کشور افزایش یافت و صادرات آن تحتتأثیر افتوخیز صنایع نساجی سنتی و نوین قرارگرفت. در این پژوهش با رویکرد به نظریهی نظام اقتصاد جهانی والرشتاین، نقش پنبه در اقتصاد ایران از نیمۀ دوم قرن نوزدهم تا جنگ دوم جهانی و نیز واکنشهای دولت بهویژه در دورهی پهلوی اول، در برابر این مسئله مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که بین افزایش صادرات پنبه ایران و افزایش واردات منسوجات رابطه معکوسی وجود داشته که متأثر از نظام سرمایهداری بینالمللی بوده است. به همین ترتیب، واکنش برخی از تجار در اواخر دورهی قرن نوزدهم به این مسئله و تلاش دولت ایران در دورهی رضاشاه برای ایجاد صنایع مدرن، نتیجهی بازتاب تحولات بیرونی نظام اقتصاد جهانی بود که صنایع نساجی را پیشتاز برنامهی صنعتیسازی ایران در دورهی رضا شاه قرار میداد.