داریوش، حفر آبراهۀ سوئز، و نقش آن در توسعۀ روابط تجاری در دورۀ هخامنشی
داریوش، حفر آبراهۀ سوئز، و نقش آن در توسعۀ روابط تجاری در دورۀ هخامنشی

روزبه زرین¬کوب؛ سهم¬الدین خزائی

دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 97-116

https://doi.org/10.22059/jhss.2013.36034

چکیده
  ارتباط زمینی میان ایران و مصر مدت­ها پیش از دورۀ هخامنشی برقرار بود. در زمینۀ برقراری ارتباط دریایی نیز پیش از دورۀ هخامنشی تلاش­هایی توسط فراعنۀ مصر صورت گرفته، ولی به دلایل مختلفی این تلاش­ها ...  بیشتر
تأثیر اوضاع سیاسی و مذهبی مازندران و گیلان در سدة نهم هـ.ق بر کتیبه‌های ملک کیومرث بادوسپانی، حاکم رویان و رستمدار
تأثیر اوضاع سیاسی و مذهبی مازندران و گیلان در سدة نهم هـ.ق بر کتیبه‌های ملک کیومرث بادوسپانی، حاکم رویان و رستمدار

امین نعیمایی عالی؛ محمدباقر وثوقی

دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 97-116

https://doi.org/10.22059/jhss.2018.248602.472924

چکیده
  فروپاشی خلافت عباسیان، زمینه‌های گسترش مذهب تشیع را در پی داشت. همچنین بعد از سقوط ایلخانان، اغلب مناطق ایران شاهد پیدایش حکومت‌های محلّی بود. در مناطق گیلان و مازندران نیز سلسله‌های سادات کارکیا و ...  بیشتر
سیاست اقتصادی صفویه و تأثیر آن بر سقوط دولت
سیاست اقتصادی صفویه و تأثیر آن بر سقوط دولت

محمدنبی سلیم

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 97-116

https://doi.org/10.22059/jhss.2019.234188.472821

چکیده
  در زمینۀ بررسی سقوط نظام‌های حکومتی تاریخ ایران عهد اسلامی، یکی از دلایل متعددی که از سوی پژوهندگان مطرح شده، علل و عوامل اقتصادی است که در برخی پژوهش­های نویسندگان معاصر با هدف بررسی ریشه­های اقتصادی ...  بیشتر
بازتاب دیانت ایرانیان باستان در منابع عربی
بازتاب دیانت ایرانیان باستان در منابع عربی

وحید سبزیان‌پور؛ پیمان صالحی

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 99-118

https://doi.org/10.22059/jhss.2015.56616

چکیده
  دین به عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر تأثیرگذار بر فرهنگ و تمدّن، پابه­پای بشر از دیرترین دوران تا به امروز در همۀ جوامع حضور داشته است. این پژوهش تلاش کرده است تا از دریچه منابع عربی، نگاهی به اعتقادات ...  بیشتر
سنورنامه در دورة صفویّه
سنورنامه در دورة صفویّه

بهروز گودرزی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 101-112

چکیده
  اوّلین معاهدات مرزی بین ایران و همسایگانش که اسنادی از آن بجای مانده، در عصر صفویّه و با امپراتوری عثمانی به‏امضا رسیده است. این معاهدات ابتدا بصورت مبادلة نامه‌هایی کلّی، حاکی از پذیرش صلح بجای جنگ ...  بیشتر
انگیزه‌ها و پیامدهای سفر زیارتی بلندپایگان سیاسی قاجار به عتبات و حج
انگیزه‌ها و پیامدهای سفر زیارتی بلندپایگان سیاسی قاجار به عتبات و حج

نفیسه واعظ(شهرستانی)

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 103-122

https://doi.org/10.22059/jhss.2018.221539.472767

چکیده
  تأمل و تحلیل انگیزه و بازخوردهای سفر زیارتی از اهداف این پژوهش به­شمار می­رود. این نوشتار به‌روش توصیفی و تحلیلی این پرسش را طرح نموده که مهم‌ترین انگیزه‌ها و پیامدهای سفر زیارتی رجال سیاسی ایران ...  بیشتر
جدیدیه، اسلام و روسی‌گردانی: نقش جدیدیه در گذار آسیای مرکزی از دورۀ اسلامی به دورۀ شوروی
جدیدیه، اسلام و روسی‌گردانی: نقش جدیدیه در گذار آسیای مرکزی از دورۀ اسلامی به دورۀ شوروی

جواد مرشدلو

دوره 7، شماره 2 ، آذر 1394، ، صفحه 105-124

https://doi.org/10.22059/jhss.2016.59453

چکیده
  در دهه‌های واپسین سدۀ نوزدهم/سیزدهم یک جنبش فکری در حوزۀ مسلمان‌نشین روسیۀ تزاری ظهور کرد که بعدها به جدیدیه شهرت یافت. خاستگاه نخستین این جنبش، تاتارستان و کریمه و بنیانگذار آن روشنفکری تاتار به نام ...  بیشتر
پارشوا، پارسوا، پارسواش، پارسوماش و ارتباط آن با  پارسی‌ها
و مهاجرت آنان به داخل سرزمین ایران
پارشوا، پارسوا، پارسواش، پارسوماش و ارتباط آن با پارسی‌ها و مهاجرت آنان به داخل سرزمین ایران

کاظم ملازاده

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 107-123

https://doi.org/10.22059/jhss.2013.30334

چکیده
  تمدن ایرانی حاصل تلاش و دستاوردهای اقوام مختلفی است که در آن میان اقوام پارسی با تأسیس امپراتوری هخامنشی نقش کلیدی ایفا نموده‌اند. متأسفانه در خصوص زمان و مسیر ورود این اقوام به فلات ایران، مراکز استقراری ...  بیشتر
دهقانان در جنبش مقاومت تبریز (عصر استبداد صغیر)
دهقانان در جنبش مقاومت تبریز (عصر استبداد صغیر)

حجت فلّاح¬توتکار

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، ، صفحه 111-121

چکیده
  جنبش مقاومت تبریز، برای اعادة مشروطیت شکل گرفت. مجاهدان به رهبری ستارخان و باقرخان به دفاع از مشروطیت برآمدند. مخالفان مشروطه در تبریز، با آگاهی از به توپ بستن مجلس، به دنبال محو آثار و نشانه‌های مشروطیت ...  بیشتر
بازنمایی تصویر فرمانروایان و نزاع قدرت در متون داستانی عصر صفوی؛ مطالعه موردی: اسناد و نامه‌های سیاسی در عالم‌آرای شاه‌اسماعیل
بازنمایی تصویر فرمانروایان و نزاع قدرت در متون داستانی عصر صفوی؛ مطالعه موردی: اسناد و نامه‌های سیاسی در عالم‌آرای شاه‌اسماعیل

اکرم کریم‌زاده اصفهانی

دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 119-145

https://doi.org/10.22059/jhss.2021.84068

چکیده
  هر متنی با اغراض خاصی نوشته می‌شود و آگاهانه گفتمان، قدرت و سلطه خود را در بین خوانندگان و مخاطبان، رقیبان و مخالفان گسترش می‌دهد. متون داستانی نیز این گونه‌اند. از زمره این متون عالم‌آرای شاه اسماعیل ...  بیشتر
نقش متفقین در اندیشه استقلال‌خواهی مسیحیان غرب آذربایجان در جنگ جهانی اول
نقش متفقین در اندیشه استقلال‌خواهی مسیحیان غرب آذربایجان در جنگ جهانی اول

محمد مهدی مرادی خلج؛ اکبر حکیمی پور

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 133-152

https://doi.org/10.22059/jhss.2015.57835

چکیده
  این مقاله با کاربست روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع تاریخی، عوامل مؤثر در شکل­گیری رویداد استقلال­خواهی بخش­های غربی ایالت آذربایجان را در جنگ جهانی اول شناسایی و مورد بررسی قرار ...  بیشتر
روند بهبود امور زردشتیان ایران و حذف جزیه از ایشان
در دورة ناصرالدین شاه
 (باتکیه بر اسناد نویافته در یزد)
روند بهبود امور زردشتیان ایران و حذف جزیه از ایشان در دورة ناصرالدین شاه (باتکیه بر اسناد نویافته در یزد)

محمدحسن میرحسینی

دوره 1، شماره 1 ، آذر 1388

چکیده
  جزیه، یکی از وجوه نظام مالیاتی بود که بر اقلیت‌های دینی اعمال می‌شد. سیر تحوّلاتی که طی دورة قاجار در ایران رخ داد، به ویژه ارتباط با خارجی‌ها منجر به حذف بسیاری از سازوکارها در رابطه با اقلیت‌های دینی ...  بیشتر
تحلیل تاکتیک‏های جنبش جنگل در جنگ با انگلیس
تحلیل تاکتیک‏های جنبش جنگل در جنگ با انگلیس

ابوطالب سلطانیان

دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 103-122

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.281053.473116

چکیده
  جنبش جنگل در سال‏های پایانی جنگ جهانی یکم (1914-18م/1333-37ق) با قشون انگلیس درگیر جنگ‏هایی شد که زمینه‏ها و علل وقوع آن به تحولات نظامی قفقاز بازمی‏گشت؛ زیرا در آن زمان، قشون انگلیس ناگزیر بود که خود ...  بیشتر
تکیة دولت و مراسم مذهبی آن
تکیة دولت و مراسم مذهبی آن

مهدی گلجان؛ سپیده افشاررضائی

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 105-121

https://doi.org/10.22059/jhss.2015.52746

چکیده
  با روی کارآمدن دولت صفویه، رسمی شدن مذهب شیعه در ایران، سبک تازه­ای از عزاداری به نام روضه­خوانی و  نوعی نمایش مذهبی همراه با اشعار و متون مرتبط با واقعة کربلا با ایجاد تکیه­ها، حسینیه­ها و موقوفات ...  بیشتر
تولّد یک شهر بندری در دورة صفویه (مروری بر کیفیت شکل‌گیری و تأسیس بندرِ عبّاسی)
تولّد یک شهر بندری در دورة صفویه (مروری بر کیفیت شکل‌گیری و تأسیس بندرِ عبّاسی)

محمّدباقر وثوقی

دوره 1، شماره 1 ، آذر 1388، ، صفحه 109-125

چکیده
  یکی از نتایج فتح هرموز در سال 1031 هـ .ق./ 1622 م. به وسیلة نیروهای نظامی ایران، تأسیس و شکل‌گیری شهر بندری جدیدی به نام بندر عباسی بود. در واقع، این شهر در این سال متولّد شد و پس از آن ایام تاکنون به عنوان یکی ...  بیشتر
پژوهشی در جغرافیای سیاسی آل‌جلایر با تکیه بر ضرابخانه‌ها
پژوهشی در جغرافیای سیاسی آل‌جلایر با تکیه بر ضرابخانه‌ها

زهرا کامرانی؛ میرروح الله محمدی؛ فردین عینی

دوره 14، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 109-135

https://doi.org/10.22059/jhss.2023.350759.473605

چکیده
  خاندان ایلکا نویان جلایری، یکی از ایلات بزرگ مغول بودند که در طی قرون 8 و 9 هجری قمری توانستند حکومت آل جلایر یا ایلکانی را تشکیل دهند و بر قسمت­هایی از ایران، آذربایجان و عراق تسلط یابند. آل­جلایر در ...  بیشتر
حق و قانون در شعر عصر مشروطه
حق و قانون در شعر عصر مشروطه

عباس منوچهری؛ مجتبی روستایی

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 111-145

چکیده
  فهم ایرانیان عصر مشروطیت از مفاهیم سیاسی، موضوع چالش برانگیزی است که می‌تواند ما را در شناخت بهتر انقلاب مشروطه و علل ناکامی آن یاری کند. "حق" و "قانون" دو مفهوم سیاسی مدرن هستند که در این دوره به دایر? ...  بیشتر
چگونگی نفوذ و گسترش زبان فرانسه در ایران، با تکیه بر نقش مدارس (از آغاز دورة قاجار تا جنگ جهانی یکم)
چگونگی نفوذ و گسترش زبان فرانسه در ایران، با تکیه بر نقش مدارس (از آغاز دورة قاجار تا جنگ جهانی یکم)

ابوطالب سلطانیان

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 111-132

https://doi.org/10.22059/jhss.2012.30149

چکیده
  این نوشته میکوشد تا بخشی از اوضاع فرهنگی ناشناختة دورة قاجار را، در ارتباط با چگونگی گسترش زبان فرانسه در ایران، مورد بررسی قرار دهد. در این دوره، به‌ویژه از زمان محمّد شاه (1264-1250ق.)، علل سیاسی - اجتماعی ...  بیشتر
روزنامة (ندای) جنوب؛ بررسی مواضع نخستین روزنامة مخالف قرارداد دارسی در ایران
روزنامة (ندای) جنوب؛ بررسی مواضع نخستین روزنامة مخالف قرارداد دارسی در ایران

میکائیل وحیدی راد

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 111-130

https://doi.org/10.22059/jhss.2018.244945.472897

چکیده
  روزنامۀ جنوب با طرح نظریة «دولت مستقل مقتدر»، بر این باور بود که دولت بایستی در مقابل نقشه‌ها و طرح‌های دولت‌های اروپایی، به ­خصوص انگلستان در حوزۀ نفت ایستادگی کند و با تکیه ‌بر اتحاد و وحدت ...  بیشتر
ساخت‌کالبدی ـ فضایی شیراز؛ همسازگری و ناهمسازگری قبایل و یکجانشینان از آغاز زندیّه تا پایان عصر ناصری
ساخت‌کالبدی ـ فضایی شیراز؛ همسازگری و ناهمسازگری قبایل و یکجانشینان از آغاز زندیّه تا پایان عصر ناصری

محمدباقر وثوقی؛ علی ستاری

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 113-128

چکیده
  قبایل سرزمین فارس در دوره‌های زند و قاجار از گروههای تأثیرگذار و تغییرآفرین سیاسی و اجتماعی بودند. هنگامی که درآمدهای یک ایل پاسخگوی نیازهای آنها نبود به شهرها و بویژه شهر شیراز که از نظر آنها مرکز انباشت ...  بیشتر
بررسی گذر‌گاه‌های قفقاز در دورة باستان و دلایل اهمیت یافتن گذرگاه «‌لازیکا» در واپسین رقابت‌های ایران ساسانی و بیزانس
بررسی گذر‌گاه‌های قفقاز در دورة باستان و دلایل اهمیت یافتن گذرگاه «‌لازیکا» در واپسین رقابت‌های ایران ساسانی و بیزانس

علی علی‌بابایی درمنی

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 113-132

https://doi.org/10.22059/jhss.2014.50979

چکیده
  در طول تاریخ باستان، اقوام بیابان‌گرد شمال قفقاز، با گذر از گذرگاه­های قفقاز، به­خصوص دو گذرگاه پراهمّیّت «دربند» و «داریال»، مناطق ثروتمند جنوبی را غارت می­کردند. در دوران شاهنشاهی ...  بیشتر
سیمای اجتماعی خراسان عصر مشروطه در آیینة روزنامة خورشید
سیمای اجتماعی خراسان عصر مشروطه در آیینة روزنامة خورشید

توران طولابی

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 113-132

https://doi.org/10.22059/jhss.2019.252810.472947

چکیده
  در مقالة حاضر با تکیه بر محتوای یک روزنامة محلی، تلاش شده است ابعادی از حیات اجتماعی خراسان در آستانة انقلاب مشروطه واکاوی شود. براین­اساس، کوشش می‌شود محتوای روزنامة خورشید در کانون بررسی فراگیری ...  بیشتر
مسئلۀ هویت در عهد ایلخانی مطابق با الگوی کاستلز (مطالعۀ موردی: تحلیل گفتمان خواجه نصیر طوسی)
مسئلۀ هویت در عهد ایلخانی مطابق با الگوی کاستلز (مطالعۀ موردی: تحلیل گفتمان خواجه نصیر طوسی)

افسانه ناظری؛ حمیدرضا بختیاری فرد

دوره 8، شماره 1 ، اسفند 1395، ، صفحه 115-134

https://doi.org/10.22059/jhss.2017.60652

چکیده
  خواجه نصیرطوسی از سوی بسیاری متهم به همکاری با اشغالگران مغول و مشروع کردن سلطۀ (قدرت) آنان است؛ این مقاله با استفاده از الگوی هویت کاستلز و نظریۀ گفتمان این فرضیه را دارد که خواجه با بهره بردن از سرنمون ...  بیشتر
پیشینة تاریخی ایزدبانو نیکه/ فرشتة بالدار: تداوم یک بن‌مایه از اشکانیان تا قاجار
پیشینة تاریخی ایزدبانو نیکه/ فرشتة بالدار: تداوم یک بن‌مایه از اشکانیان تا قاجار

سیروس نصرالله زاده؛ یاسمن نباتی مظلومی

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 115-134

https://doi.org/10.22059/jhss.2017.211811.472722

چکیده
  این مقاله برای درک مفهوم نقش‌مایة فرشتة بالدار، به بررسی سیر تاریخی این نقش‌‌ها پرداخته و تکامل و دگرگونی معنایی و تصویری آنها را در سیر زمانی ایران باستان تا قاجاریه مورد بررسی قرار داده است. در ...  بیشتر
الگوی حکایت در تاریخ‌نگاری اسلامی بازنمایی شخصیت امین عباسی در اخبارالطوال دینوری
الگوی حکایت در تاریخ‌نگاری اسلامی بازنمایی شخصیت امین عباسی در اخبارالطوال دینوری

زهیر صیامیان گرجی

دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 117-137

https://doi.org/10.22059/jhss.2013.36035

چکیده
  در منابع و تحقیقات تاریخی، شخصیت امین در میان خلفای عباسی، به عنوان خلیفه‌ای که متصف به رذائل اخلاقی است شناخته می‌شود. این تصویر منفی از وی به واسطة گزارش‌های متون تاریخ‌نگاری مسلمانان در قرون ...  بیشتر