دوره 15 (1402)
دوره 14 (1401)
دوره 13 (1400)
دوره 12 (1399)
دوره 11 (1398)
دوره 10 (1397)
دوره 9 (1396)
دوره 8 (1395)
دوره 7 (1394)
دوره 6 (1393)
دوره 5 (1392)
دوره 4 (1391)
دوره 3 (1390)
دوره 1 (1388)
تعداد مقالات: 281
منازعۀ غزالی و ابن‌رشد در مواجهۀ دین و عقل از منظر تاریخی
دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 83-102
چکیده
کشمکش میان عقل و دین در تاریخ میانۀ ایران، جریانی دامنه‌دار و متأثر از انباشته‌های علمی و فکری مسلمانان در قرون نخستین اسلامی است. عقل و دین صرف‌نظر از اشتراکاتشان، عمدتاً دو نیروی متخالف شناخته می‌شوند؛ ... بیشتر
نظام اقتصاد جهانی و صنعتیسازی جایگزین واردات در دورۀ رضاشاه: اهداف و پیامدها
دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 85-104
چکیده
در دورۀ رضاشاه برنامۀ صنعتیسازی ایران عمدتاً در صنایع مصرفی کشاورزی متمرکز گردید. تاکنون برخی پژوهشها دربارۀ برنامههای اقتصادی این دوره با نگاهی محدود و بدون مبنای نظری انجام گرفته است. در این ... بیشتر
بازخوانی رابطه بینامتنی تاریخ محلی گیلان و حاکمیت در تاریخ اجتماعی – شیعیِ عصر صفویه
دوره 14، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 85-107
چکیده
متون علاوه بر اینکه منابعی تاریخیاند شایسته توجه در مقام متونی هستند که گویای نوع رویکردهای مورخان به جامعه و حاکمیت است و براساس همین نوع نگاه به متون تاریخی است که مورخ میتواند بسترهایی برای فهم ... بیشتر
قدرت‌نمایی سیاسی مَدْرسیان در روزگار احیای وحدت حاکمیت آل‌عثمان
دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 91-110
چکیده
در دورة فترت پس از جنگ آنقره (804ق./1402م.)، جریان سیاسی- مذهبی وابسته به مدارس به مانند دولت عثمانی دچار اضطراب و پریشانی شد. با توجه به اینکه عملاً حاکمیت تثبیتشده و قدرتمندی برای پشتیبانی از آنها در ... بیشتر
بررسی روند تغییر ایدئولوژی سیاسی جنبش جنگل و پیامدهای آن
دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 93-112
چکیده
یکی از مسائل مهم پیرامون آسیبشناسی جنبش جنگل، آسیبشناسی ایدئولوژیک سیاسی آن است. زیرا از این دیدگاه جنبش چندان مورد مطالعه قرار نگرفته است. در این راستا، این پرسش مطرح است که ایدئولوژی سیاسی ... بیشتر
واکاوی تشکیلات قضایی حکومت قراختاییان کرمان
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 93-111
چکیده
تشکیلات قضایی همواره یکی از وجوه مهم نظام اداری حکومتها بهشمارمیرود و تمامی حکام، به دیوان قضا و قضاتی نیازمندند که بتوانند در زدودن عوامل فساد به آنها یاری رسانده، عدل و داد را اقامه کنند. حکومت ... بیشتر
تأثیر بحران‌های طبیعی بر وضعیت روستاییان استان اصفهان در دورۀ پهلوی (1304-1357)
دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 93-126
چکیده
شرایط اقلیمی نامناسب و بحران‌های طبیعی از مهمترین مخاطراتی است که زندگی روستاییان و موجودیت روستاها را در معرض تهدیدهای مختلف قرار میدهد. مرگ‌ومیر انسان‌ها و احشام، تخریب خانه‌ها و شبکۀ آب‌های ... بیشتر
یافته هایی پیرامون زندگی عبداللّه قطب محیی و موقعیّت جغرافیایی اِخوانآباد
دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 95-110
چکیده
قطبالدین محمّد، مشهور به عبداللّه قطب، عارف زاهد، فقیه و محدّثِ سدههای 9 و 10 ق. (15 و 16 م.) است که مهمترین ویژگی عملی زندگی او، طرح تشکیل یک جامعة آرمانی، به نام اخوانآباد است. این تجمّع عبادی که در حوالی جهرم ... بیشتر
رویکرد طریقت نعمت‌اللهیه به ساختارهای سیاسی‌ـ مذهبی دورۀ محمدشاه قاجار
دوره 8، شماره 1 ، اسفند 1395، ، صفحه 95-114
چکیده
پس از دوران رنج و محنت صوفیان نعمت‌اللهی در دوران فتحعلی‌شاه قاجار، به تخت نشستن محمدشاه قاجار نویدبخش پایان سختی‌ها و مشکلات این طریقت در ایران بود. دو شعبۀ کوثرعلیشاهی و مست‌علیشاهی سعی کردند از ... بیشتر
علل و اسباب بروز انشعاب و فروپاشی گروه حزب‌الله (1346-1351 هـ.ش)
دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 95-114
چکیده
اهمیت شناخت و واکاوی جریان‌ها و گروه‌های معارضِ با حکومت پهلوی در مطالعات تاریخ انقلاب ایران غیر قابل انکار است. پژوهش حاضر درصدد است به شناسایی گروهی اسلام‌گرا با مشی مبارزۀ مسلحانه بهنام «گروه ... بیشتر
داریوش، حفر آبراهۀ سوئز، و نقش آن در توسعۀ روابط تجاری در دورۀ هخامنشی
دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 97-116
چکیده
ارتباط زمینی میان ایران و مصر مدتها پیش از دورۀ هخامنشی برقرار بود. در زمینۀ برقراری ارتباط دریایی نیز پیش از دورۀ هخامنشی تلاشهایی توسط فراعنۀ مصر صورت گرفته، ولی به دلایل مختلفی این تلاشها ... بیشتر
تأثیر اوضاع سیاسی و مذهبی مازندران و گیلان در سدة نهم هـ.ق بر کتیبه‌های ملک کیومرث بادوسپانی، حاکم رویان و رستمدار
دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 97-116
چکیده
فروپاشی خلافت عباسیان، زمینه‌های گسترش مذهب تشیع را در پی داشت. همچنین بعد از سقوط ایلخانان، اغلب مناطق ایران شاهد پیدایش حکومت‌های محلّی بود. در مناطق گیلان و مازندران نیز سلسله‌های سادات کارکیا و ... بیشتر
سیاست اقتصادی صفویه و تأثیر آن بر سقوط دولت
دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 97-116
چکیده
در زمینۀ بررسی سقوط نظام‌های حکومتی تاریخ ایران عهد اسلامی، یکی از دلایل متعددی که از سوی پژوهندگان مطرح شده، علل و عوامل اقتصادی است که در برخی پژوهشهای نویسندگان معاصر با هدف بررسی ریشههای اقتصادی ... بیشتر
بازتاب دیانت ایرانیان باستان در منابع عربی
دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 99-118
چکیده
دین به عنوان یکی از مهمترین عناصر تأثیرگذار بر فرهنگ و تمدّن، پابهپای بشر از دیرترین دوران تا به امروز در همۀ جوامع حضور داشته است. این پژوهش تلاش کرده است تا از دریچه منابع عربی، نگاهی به اعتقادات ... بیشتر
سنورنامه در دورة صفویّه
دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 101-112
چکیده
اوّلین معاهدات مرزی بین ایران و همسایگانش که اسنادی از آن بجای مانده، در عصر صفویّه و با امپراتوری عثمانی بهامضا رسیده است. این معاهدات ابتدا بصورت مبادلة نامه‌هایی کلّی، حاکی از پذیرش صلح بجای جنگ ... بیشتر
انگیزه‌ها و پیامدهای سفر زیارتی بلندپایگان سیاسی قاجار به عتبات و حج
دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 103-122
چکیده
تأمل و تحلیل انگیزه و بازخوردهای سفر زیارتی از اهداف این پژوهش بهشمار میرود. این نوشتار به‌روش توصیفی و تحلیلی این پرسش را طرح نموده که مهمترین انگیزه‌ها و پیامدهای سفر زیارتی رجال سیاسی ایران ... بیشتر
جدیدیه، اسلام و روسی‌گردانی: نقش جدیدیه در گذار آسیای مرکزی از دورۀ اسلامی به دورۀ شوروی
دوره 7، شماره 2 ، آذر 1394، ، صفحه 105-124
چکیده
در دهه‌های واپسین سدۀ نوزدهم/سیزدهم یک جنبش فکری در حوزۀ مسلمان‌نشین روسیۀ تزاری ظهور کرد که بعدها به جدیدیه شهرت یافت. خاستگاه نخستین این جنبش، تاتارستان و کریمه و بنیانگذار آن روشنفکری تاتار به نام ... بیشتر
پارشوا، پارسوا، پارسواش، پارسوماش و ارتباط آن با پارسی‌ها و مهاجرت آنان به داخل سرزمین ایران
دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 107-123
چکیده
تمدن ایرانی حاصل تلاش و دستاوردهای اقوام مختلفی است که در آن میان اقوام پارسی با تأسیس امپراتوری هخامنشی نقش کلیدی ایفا نموده‌اند. متأسفانه در خصوص زمان و مسیر ورود این اقوام به فلات ایران، مراکز استقراری ... بیشتر
دهقانان در جنبش مقاومت تبریز (عصر استبداد صغیر)
دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، ، صفحه 111-121
چکیده
جنبش مقاومت تبریز، برای اعادة مشروطیت شکل گرفت. مجاهدان به رهبری ستارخان و باقرخان به دفاع از مشروطیت برآمدند. مخالفان مشروطه در تبریز، با آگاهی از به توپ بستن مجلس، به دنبال محو آثار و نشانه‌های مشروطیت ... بیشتر
بازنمایی تصویر فرمانروایان و نزاع قدرت در متون داستانی عصر صفوی؛ مطالعه موردی: اسناد و نامه‌های سیاسی در عالم‌آرای شاه‌اسماعیل
دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 119-145
چکیده
هر متنی با اغراض خاصی نوشته می‌شود و آگاهانه گفتمان، قدرت و سلطه خود را در بین خوانندگان و مخاطبان، رقیبان و مخالفان گسترش میدهد. متون داستانی نیز این گونه‌اند. از زمره این متون عالم‌آرای شاه اسماعیل ... بیشتر
توسعۀ کالبدی و اقتصادی فسطاط؛ از سال ۲۵۶ تا 5۶۴ ه.ق
دوره 15، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 127-152
چکیده
این پژوهش با عنوان «توسعۀ کالبدی و اقتصادی فسطاط از سال ۲۵۶ تا ۵۶۴ ه.ق» درصدد است تا به چگونگی روند توسعۀ شهری و اقتصادی فسطاط و عوامل صعود یا رکود آن در دوران استیلای طولونیان، اخشیدیان و فاطمیان ... بیشتر
نام گذاری دروازه های باروی جی و خشکسالی زمان پیروز ساسانی
دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 129-150
چکیده
در ذکر اخبار اصبهان ابونعیم اصفهانی و محاسن اصفهان مافروخی آمده است که معماری به نام آذرشاپور بن آذرمانان اصفهانی به فرمان پیروز ساسانی باروی جی را تکمیل می‌کند و چهار دروازه به نام‌های خور، ماه، گوش ... بیشتر
نقش متفقین در اندیشه استقلالخواهی مسیحیان غرب آذربایجان در جنگ جهانی اول
دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 133-152
چکیده
این مقاله با کاربست روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع تاریخی، عوامل مؤثر در شکلگیری رویداد استقلالخواهی بخشهای غربی ایالت آذربایجان را در جنگ جهانی اول شناسایی و مورد بررسی قرار ... بیشتر
روند بهبود امور زردشتیان ایران و حذف جزیه از ایشان در دورة ناصرالدین شاه (باتکیه بر اسناد نویافته در یزد)
دوره 1، شماره 1 ، آذر 1388
چکیده
جزیه، یکی از وجوه نظام مالیاتی بود که بر اقلیت‌های دینی اعمال می‌شد. سیر تحوّلاتی که طی دورة قاجار در ایران رخ داد، به ویژه ارتباط با خارجی‌ها منجر به حذف بسیاری از سازوکارها در رابطه با اقلیت‌های دینی ... بیشتر
تحلیل تاکتیکهای جنبش جنگل در جنگ با انگلیس
دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 103-122