نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• باقر علی عادل فر ¹
• مبینا حسن جانی ²

¹ دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

² دانشجوی کارشناسی ارشد ایران شناسی(تاریخ)، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران.

چکیده

رودخانه هریرود از کوه‌های هندوکش افغانستان سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از ایران، در بیابان کاراکوم ترکمنستان ناپدید می‌شود. اهمیت ژئوپولیتیک و هیدروپولیتیک این رود در سطوح ملی و بین‌المللی افزایش یافت. پس از سقوط رژیم تزاری در اکتبر 1917 و تأسیس دولت شوروی، مسائل مربوط به مرزهای آبی دو کشور همچنان بر منطقه ترکمن در دو طرف رود متمرکز بود. مسائل اصلی این تحقیق شامل بررسی پیامدهای تغییر وضعیت رودخانه هریرود به‌عنوان مرز آبی بین سه کشور و چالش‌های مرزی بین ایران و روسیه در شرایط جدید است. همچنین به غفلت هر دو طرف در اجرای دقیق پروتکل‌ها و توافق‌های تخصصی مرتبط با آب و رودهای مرزی و تأثیر این مسائل بر زندگی کشاورزی ساکنان حاشیه رودخانه هریرود (تاجان) می‌پردازد. علاوه بر این، اقدام‌های مقامات محلی از هر دو طرف و تدابیر مربوط به مدیریت آب در رودخانه‌ها و اقتصاد آب، از جمله ساخت سدها را بررسی می‌کند. در این فرآیند تحقیق، تلاش جدی همراه با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و بررسی اسناد موجود در آرشیوهای ملی و دولتی انجام شده است. نتیجه این تحقیق نشان می‌دهد که تعیین حوزه پایین‌دست رودخانه هریرود در نقطه صفر مرزی بین ایران و روسیه به معنای پایان منازعات مرزی بین این دو کشور نبود، بلکه منجر به چالش‌های مداوم آبی بین ساکنان دو طرف رود و ادامه اقدامات قهری مقامات روسی برای بهره‌برداری بیشتر از حقوق آبی توافق‌شده شد که پیامدهای سیاسی گسترده‌تری را به همراه داشت.

کلیدواژه‌ها

• هریرود
• پیمان پاریس
• ایران
• روسیه
• ترکمنستان
• چالش‌های آبی

موضوعات

• تاریخ

عنوان مقاله [English]

Examining the consequences of the hydro political status change of the Harirud River following the Akhal Treaty (1881-1979)

نویسندگان [English]

• bagherali adelfar ¹
• mobina hasanjani ²

¹ Member of the academic staff of Imam Khomeini International University

² Master's student in Iranology (History), Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.

چکیده [English]

Since the Treaty of Paris, which led to the separation of the Herat province from Iran and its annexation to Afghanistan, the downstream section of this river has been recognized as the water border between the two countries. This event coincided with the imperial ambitions of Tsarist Russia, aimed at extending its influence in the Central Asian and Khorasan regions. The Akhal Treaty between Iran and Russia established the continuation of the river's path from the Serkhs border point, incorporating the Kashf River and designating it as the water boundary between Iran and Russia. Consequently, the geopolitical and hydro political significance of this river was heightened at both national and international levels. After the collapse of the Tsarist regime in October 1917 and the establishment of the Soviet government, issues regarding the water borders of the two countries continued to be centered around the Turkmen region on either side of the river. main issues of this research involve examining the implications of changing the status of the Harirud River as a water border among three countries and the border challenges between Iran and Russia under the new conditions. also addresses both parties' negligence in accurately implementing specialized protocols and agreements related to water and border rivers, as well as the impact of these issues on the agricultural lives of the residents along the banks of the Harirud River. Additionally, it investigates the actions of local officials from both sides and measures regarding water governance in the rivers and water economy,

کلیدواژه‌ها [English]

• Harirud
• Paris Agreement
• Iran
• Russia
• Turkmenistan
• water challenges