نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمید کرمی پور ¹
• مورات جلپ ²

¹ هیات علمی- دانشگاه تهران

² دانشجوی گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

روابط ایران و ترکیه با به قدرت رسیدن آتاتورک در ترکیه و رضاشاه در ایران، در مسیر جدیدی قرار گرفت. گام های نخست ایران و ترکیه در توسعۀ روابط یکدیگر، بیشتر معطوف به اقداماتی فرهنگی همچون تبادل دانشجو و استاد و نیز متون با ارزش ادبی و تاریخی بود. پس از پایان جنگ جهای دوم و شکل گیری جنگ سرد روابط دو کشور در مسیر تازه‌ای قرار گرفت که این مناسبات در چارچوب توافق نامه هایی مانند پیمان های بغداد، سنتو و سازمان همکاری عمران منطقه ای (RCD) توسعه دادند و توسعۀ روابط فرهنگی را هم در دستور کار قرار دادند. در سال 1959م. / 1337 ه.ش.، یک قرارداد فرهنگی بین طرفین به امضا رسید که چارچوب روابط فرهنگی دو کشور را مشخص کرد. در این دوره انجمن ها و مؤسسه هایی همچون انجمن دوستی ترکیه و ایران، انجمن دوستی و روابط فرهنگی ایران و ترکیه، انجمن دوستی و فرهنگ زنان ترک-ایرانی، انجمن دوستداران همکاری عمران منطقه ای، با ابتکار برخی از دولتمردان، روشنفکران و بازرگانان برجسته به منظور بهبود و پیشرفت روابط فرهنگی دو کشور تأسیس گردید. هدف این مقاله بررسی روابط فرهنگی بین ایران و ترکیه در دورۀ محمد رضا شاه پهلوی با تکیه بر انجمن ها و مؤسسه های فرهنگی می باشد. و با روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس منابع اسنادی و کتابخانه ای نوشته شده است. این مقاله برای نخستین بار، به طور همزمان از اسناد ایرانی و ترکی و نیز پژوهش های انجام شده در هر دو زبان، به شکل گسترده استفاده کرده است.

کلیدواژه‌ها

• ایران
• ترکیه
• محمدرضا پهلوی
• جنگ سرد
• بلوک غرب

موضوعات

• تاریخ

عنوان مقاله [English]

Cultural relations between Iran and Türkiye during the period of Mohammad Reza Shah Pahlavi (1941-1979), with an emphasis on associations and cultural institutions

نویسندگان [English]

• hamid karamipour ¹
• Murat Celep ²

¹ tehran

² PH.D. Candidate of Department of History, Faculty of Literature and Human Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran.

چکیده [English]

ایران و عثمانی، پس از رقابت و درگیری های مختلف با یکدیگر در دوران پیشامدرن، در نیمۀ دوم قرن نوزدهم و ربع اول قرن بیستم، در مسیر تکاپو برای دست یافتن به تجدد، فرآیند تاریخی مشابهی را طی کردند. پس از به قدرت رسیدن آتاتورک در ترکیه و رضاشاه در ایران، مناسبات این دو کشور در مسیر جدیدی قرار گرفت. ورود این دو کشور به جمع علاقه مندان به تجدّد و تلاش آشکار آن ها در نزدیکی به بلوک غرب، زمینه ساز علایق مشترک سیاسی و فرهنگی میان آن ها گردید. گام های نخست ایران و ترکیه در توسعۀ روابط یکدیگر، بیشتر معطوف به اقداماتی فرهنگی همچون تبادل دانشجو و استاد و نیز متون با ارزش ادبی و تاریخی بود. این روند با وقوع جنگ جهانی دوم ادامه نیافت و توجّه دو کشور بر مسائل داخلی متمرکز شد. پس از پایان جنگ وتوجّه به فضای جنگ سرد، دو کشور که اینک متحد آمریکا به حساب می آمدند در صدد برقراری روابط صمیمانه برآمدند. بنا به همین ملاحظات، روابط خود را در چارچوب توافق نامه هایی مانند پیمان های بغداد، سنتو و سازمان همکاری عمران منطقه ای (RCD) توسعه دادند و توسعۀ روابط فرهنگی را هم در دستور کار قرار دادند. در سال 1959م. / 1337 ه.ش.، یک قرارداد فرهنگی بین طرفین به امضا رسید که چارچوب روابط فرهنگی دو کشور را مشخص کرد. در این دوره انجمن ها و مؤسسه هایی همچون انجمن دوستی ترکیه و ایران، انجمن دوستی و روابط فرهنگی ایران و ترکیه، انجمن دوستی و فرهنگ زنان ترک-ایرانی، انجمن دوستداران همکاری عمران منطقه ای، با ابتکار برخی از دولتمردان، روشنفکران و بازرگانان برجسته به منظور بهبود و پیشرفت روابط فرهنگی دو کشور تأسیس گردید. هدف این مقاله بررسی روابط فرهنگی بین ایران و ترکیه در دورۀ محمد رضا شاه پهلوی با تکیه بر انجمن ها و مؤسسه های فرهنگی می باشد. و با روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس منابع اسنادی و کتابخانه ای نوشته شده است. این مقاله برای نخستین بار، به طور همزمان از اسناد ایرانی و ترکی و نیز پژوهش های انجام شده در هر دو زبان، به شکل گسترده استفاده کرده است.

کلیدواژه‌ها [English]

• Iran
• Tü؛ rkiye
• Mohammad Reza Pahlavi
• Cold War
• Western Bloc