نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد جعفربگلو ¹
• مجتبی سلطانی احمدی ²
• علیرضا علی صوفی ³
• هوشنگ خسروبیگی ⁴

¹ دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

² دانشیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

³ دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

⁴ استاد گروه تاریخ، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

مقاله پیش‌رو به تحلیل کنش جمعی احزاب ملی، مذهبی و چپ (با تمرکز بر حزب ایران، جمعیت فدائیان اسلام و حزب توده ایران) در میانه دو کودتای 25 و 28 مرداد 1332 می‌ پردازد. برای تبیین رفتار گروه‌ های سیاسی و تحلیل کنش آن‌ها در این مقاله، از نظریه «بسیج منابع» چارلز تیلی استفاده شده است. شیوه جمع‌ آوری داده‌ ها، کتابخانه‌ ای و اسنادی و نحوه تجزیه و تحلیل داده‌ ها، روش تاریخی با رویکرد توصیفی - تحلیلی است. هدف از این پژوهش، شناسایی گونه‌ های رفتاری سه گروه سیاسی یاد شده از 25 تا 28 مرداد 1332 و پاسخ به این سؤال است که چرا با وجود شرایط مناسب بعد از شکست کودتای 25 مرداد 32، گروه‌ های مدعی در دستیابی به اهداف خود ناکام ماندند؟ یافته‌ های پژوهش حکایت از آن دارد که گروه‌ های سیاسی مزبور به دلیل فقدان سازمان اثرگذار، عدم بهره‌ گیری از اقسام منابع و انواع بسیج، افزایش هزینه در پی سرکوب‌ های دولتی، عدم ائتلاف گروه‌ ها با یکدیگر، غفلت از فرصت‌ های پیش‌ آمده و بی‌ توجهی به تهدیدهای موجود، موفق به کنش جمعی اثرگذار در میانه دو کودتا نشدند و از این‌ رو در دستیابی به اهداف خویش ناکام ماندند.

کلیدواژه‌ها

• نهضت ملی نفت
• حزب ایران
• جمعیت فدائیان اسلام
• حزب توده ایران
• کودتای 28 مرداد 1332

موضوعات

• تاریخ

عنوان مقاله [English]

Analysis of the collective action of national, religious and left-wing parties between two coups on 16 - 19 August 1953 (Case study: Iran Party, Fada'iyan-e Islam Society and Tudeh Party of Iran)

نویسندگان [English]

• Mohammad Jafarbegloo ¹
• Mojtaba Soltani Ahmadi ²
• Alireza Alisofi ³
• Hoshang Khosrobeigi ⁴

¹ Student at the Department of The History of Iran after Islam, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran

² Associate Professor at the Department of The History and Civilization of Islamic Nation, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran

³ Associate Professor at the Department of The History, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran

⁴ Professor at the Department of The History, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran

چکیده [English]

Iran's national oil movement is one of the most important and influential events in Iran's contemporary history. This event has influenced the events after it. The present article analyzes the collective action of national, religious, and left-wing parties (with a focus on the Iran Party, Fada'iyan-e Islam Society, and Tudeh Party of Iran) between the two coups on 16 - 19 August 1953. Charles Tilly's "Resource Mobilization" theory is employed to explain the behavior of these political groups and analyze their actions. The data collection method is based on library and documentary research, while the data analysis follows a historical approach with a descriptive-analytical perspective. The aim of this study is to identify the behavioral patterns of the three mentioned political groups (the Iran Party, Fada'iyan-e Islam Society, and Tudeh Party of Iran) on 16 - 19 August 1953, and to answer the question: Why, despite favorable conditions following the failure of the August 16 coup, did these claimant groups fail to achieve their objectives? The research findings indicate that these political groups were unable to engage in effective collective action during the period between the two coups due to the absence of an influential organizational structure, failure to utilize various resources and mobilization methods, increased costs following state suppression, lack of coalition-building among the groups, neglecting the emerging opportunities, and disregard for existing threats. Consequently, they failed to achieve their goals. Investigating the reasons for the failure of political parties' policies is an important issue.

کلیدواژه‌ها [English]

• National Oil Movement, Iran Party, Fada'
• iyan-e Islam Society, Tudeh Party, August 19, 1953 Coup