نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پرویز حسین طلائی ¹
• علیرضا سلیمان زاده ²

¹ استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان

² استادیار گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

دولت ساسانی از هنگام تأسیس در سال 224 م در قبال همسایة غربی خود سیاستی تهاجمی در پیش گرفت؛ چنان‌که توانست در زمان پادشاهان نخستین خود (به­ویژه شاپور یکم) شکست­هایی را بر روم وارد سازد، ولی این سیاست در زمان جانشینان شاپور یکم تا زمان روی کارآمدن شاپور دوم، دچار فترت شد؛ در این دورة زمانی، شاهنشاهی ساسانی با بحران‌هایی روبه­رو شد که سیاست خارجی آنها را تحت­تأثیر خود قرارداد؛ بنابراین، با توجه به اهمیّت موضوع، این پژوهش بر آن است که به چرایی بحران‌های اواخر سدة سوم م دولت ساسانی و انفعال آنها در سیاست خارجی بپردازد. یافته­های این پژوهش بیانگر این است که  پس از شاپور یکم، دولت ساسانی با بحران جانشینی و تبعات بعدی آن (آشوب‌های خانگی و برادرکشی) مواجه شد. در واقع در این دوران که پادشاهان ضعیفی بر سریر قدرت نشستند، حاکمان واقعی ایران اشراف و موبدان زرتشتی بودند؛ بنابراین، در اواخر سدة سوم م، اختلافات در سطوح بالای جامعه و رویکرد رقابت­گونه بر سر قدرت، از عوامل مؤثر در تنش­های  درون ساختار نظام سیاسی ساسانی شد. چنین مسائلی نه­تنها دولت را از حل بحران‌های داخلی درون دایرة قدرت و جامعه ناتوان کرد، بلکه بر تشدید روند بحران‌های خارجی نیز افزود و بر ساخت دولت و جامعة ساسانی اثرات منفی کتمان­ناپذیری وارد کرد. در چنین احوالی، برخی از قیصرهای رومی از شرایط داخلی دولت ساسانی بی‌نهایت استفاده کردند و حملاتی را به ایران­شهر ترتیب دادند و به موفقیّت­هایی نیز نائل شدند.

کلیدواژه‌ها

• دولت روم
• دولت ساسانی
• سده سوم میلادی
• مسئله جانشینی
• آشوب داخلی

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Great Crisis in the Sassanian Empire in the Late Third Century AD (Homeland Chaos; Failure Against the Romans)

نویسندگان [English]

• parviz hossein talaee ¹
• Alireza Soleymanzadeh ²

¹ Shahid Bahonar University of Kerman

² University of Sistan and Baluchestan, iran

چکیده [English]

Since its inception in 224 AD, the Sassanid government adopted a policy of aggressive against its western neighbor; so that at the time of the first kings of this state (especially Shapur I), the Romans suffered several defeats against it. Although during the reign of his successors, up to the time of Shapur II this policy lost its strength the Sassanid Empire faced crises that affected its foreign policy. Considering the importance of the issue, this study is to find the reasons for the crisis in the late third century of the Sassanid government and their passivity in foreign policy. The findings show that after the Shapur I, the Sassanid government faced a succession crisis and its consequences (internal turmoil and fratricide). In fact, during this time when weak kings came to the power, the aristocrats and the Zoroastrian priests were the true rulers of Iran; So, the conflicts at the highest levels of the society and the competitive approach to power were among the factors contributing to the tensions within the structure of the Sasanian political system at the end of the third century. Such issues not only weakened the government's ability to resolve domestic crises within the power sector, but also exacerbated external crises and ultimately caused undeniable destructive effects on the structure of government and society. Under such circumstances, some Roman Caesars, having been aware of the devastation of the Sassanid government, arranged some attacks against the country and succeeded, to some extent.

کلیدواژه‌ها [English]

• Roman Government
• Sassanid Government
• 3rd Century AD
• Succession
• Internal Turmoil