نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانش آموخته دکتری تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

اختلافات قضایی جامعه در دوره مشروطه شامل دعاوی حقوقی و کیفری، بیانگر واقعیاتی است که در بستر اجتماعی، اداری و سیاسی جامعه در ایران، ایجاد شده بود. این نوشتار بر آن است، به روش توصیفی – تحلیلی دعاوی و شکایت‌های قضایی مردم تهران در حوزه حقوقی، از میان منابع به‌ویژه اسناد عدلیه به‌جای مانده از آن دوران، استخراج و بررسی نماید. در حوزه دعاوی حقوقی در این زمان می‌توان به اختلافات ملکی، مالی، ارث و وقف اشاره کرد. یافته‌ها نشان می‌دهد که در این حوزه بیشترین چالش میان افراد، مسائل مالی بوده است. رژیم نوپای مشروطه نیز از همان بدو تأسیس دچار بحران‌های فزاینده مالی بود. این امر علل زیادی داشت که بیشتر از عملکرد ناصحیح حکومت پیشین قاجاریه در مواجهه با مشکلات اقتصادی ناشی می‌شد. در این دوره ارزش پول ایران در قبال ارزهای معتبر خارجی بسیار تنزل کرد. از سوی دیگر نقدینگی موجود کشور هم به رغم نوسانات شدید پولی تا مدت مدیدی نمی‌توانست پاسخ گوی نیازهای داخلی کشور باشد. این وضعیت بر مردم هم تأثیر گذاشته و عمده شکایت‌های قضایی آنان در حوزه مسائل مالی بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Legal Claims and Lawsuits of the People of Tehran in the Early Years of Constitutional Period A Case Study: Legal Claims

نویسندگان [English]

  • hassan zandieyh 1
  • Hamideh Shahidi 2

1 Assistant Professor of History, University of Tehran, Tehran, Iran.

2 Ph.D. Graduated of Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.

چکیده [English]

Judicial disputes of the society in the Constitutional period including legal and criminal lawsuits represent events which occurred in the social, administrative and political context in Iran.This analytic-descriptive study seeks to explore the lawsuits and legal claims among the sources especially the judicial documents left from the people of Tehran in the Constitutional period. Property and financial disputes, inheritance and endowment are mentioned in the field of litigation of that period.The findings prove that financial issues were the most problematic ones for the people. The fledgling constitutional regime had growing financial crises since its inception.Among the many reasons for this was the improper performance of the former Qajar government facing economical problems. The value of Iran's currency fell severely in comparison to the other credible foreign currencies.Furthermore, despite the severe monetary fluctuation, the existing liquidity of the country could not meet the domestic needs of the country. This situation affected people and led to many financial lawsuits and legal claims.Furthermore, despite the severe monetary fluctuation, the existing liquidity of the country could not meet the domestic needs of the country. This situation affected people and led to many financial lawsuits and legal claims.Furthermore, despite the severe monetary fluctuation, the existing liquidity of the country could not meet the domestic needs of the country. This situation affected people and led to many financial lawsuits and legal claims

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Qajar period
  • Zemmeh
  • Zemmehnameh
  • physical structure
  • content structure
سازمان کتابخانه­ها موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی (ساکماق)، مجموعه اسناد امجدالسلطان معاون عدلیه، از شمارۀ 59497 تا 61909 به تعداد 9000 برگ سند.
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی (کمام)، مجموعه اسناد امجدالسلطان معاون عدلیه، کارتن شمارۀ  88 و89 به تعداد 1000 برگ سند.
روزنامه مجلس، 1325ه.ق، شمارۀ 109.
روزنامه رسمی کشور، مجموعه قوانین و مقررات عصرمشروطیت، تهران، روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران،1388.
اشرف، احمد؛ بنوعزیزی، علی  طبقات اجتماعی،دولت و انقلاب در ایران، ترجمۀ سهیلا ترابی فارسانی، تهران، نیلوفر،1387.
اتحادیه ، منصوره، اینجا طهران است ...،تهران، نشر تاریخ ایران،1377.
شهیدی، حمیده و دیگران. «مؤلفه‌های مورد انتظار مردم از عدلیه و تکاپوی دستگاه قضا در برآوردن آن طی سال­های آغازین مشروطه » گنجینه اسناد ، (1396) دورۀ 27 ، شمارۀ 4 ، ص 89-66 .
شهیدی، حمیده، « جایگاه شرع و عرف در نظام قانون‌گذاری صدر مشروطیت با تکیه بر اسناد عدلیه » تاریخ‌پژوهی، (1398) شمارۀ 79.
وحدت، مهدی،« در برات»، مجموعه حقوقی، (فروردین 1317)، شمارۀ 48، ص 28-25.
والی نژاد، مرتضی،« ویژگی‌ها و کارکرد­های مؤسسه­های صرافی »، مجله بانک و اقتصاد، ( مرداد 1382) شمارۀ 36، ص 25-21.
مظفر مقام، احمد.«اسنادی از مکاتبات میرزا حسن رشدیه مؤسس مدارس نوین به مجلس شورای ملی»، پیام بهارستان، (بهار 1388) شمارۀ 3، ص503-526.
معتمدی، محسن، جغرافیای تاریخی تهران، تهران، مرکز نشر دانشگاهی،1381.
ملکی میانجی، علی، جغرافیای ری، تهران ، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث،1383.
کرزن، جرج،  ایران و قضیه ایران، ترجمۀ غلامعلی وحید مازندرانی، تهران، علمی فرهنگی،1373.
مستوفی، عبدالله،  شرح زندگانی من، تهران، نشر کتاب هرمس، 1386.