ابراهیم رایگانی؛ محمدامین سعادت‌مهر
چکیده
سال 301ق را باید سال پرمخاطرهای برای سامانیان دانست؛ زیرا پس از کشتهشدن احمد بن اسماعیل (295-301ق)، همزمان اسحاق بن احمد (301ق)، بزرگ خاندان سامانی و نصر بن احمد (301-331ق)، فرزند خردسال امیراحمد، به ادعای امارت برخاستند که درنهایت به نزاع و پیروزی نصر خردسال انجامید. ازآنجاییکه مطالب کتب تاریخی در این باره پراکنده و ...
بیشتر
سال 301ق را باید سال پرمخاطرهای برای سامانیان دانست؛ زیرا پس از کشتهشدن احمد بن اسماعیل (295-301ق)، همزمان اسحاق بن احمد (301ق)، بزرگ خاندان سامانی و نصر بن احمد (301-331ق)، فرزند خردسال امیراحمد، به ادعای امارت برخاستند که درنهایت به نزاع و پیروزی نصر خردسال انجامید. ازآنجاییکه مطالب کتب تاریخی در این باره پراکنده و متفاوت است، علم سکهشناسی میتواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار پژوهشگران قراردهد؛ پس پایه و مایۀ اصلی این مقاله را دادههای سکهشناختی، بهویژه دو سکۀ شاخص از امیرنصر تشکیل میدهد که به تاریخ 301ق در شهر سمرقند ضرب شدهاند. این مقاله بر آن است تا علاوه بر معرفی این سکههای شاخص، به بازسازی و تعیین علل برخی از حوادث با همراهی دادههای سکهشناختی در کنار متون تاریخی بپردازد؛ درنتیجه مجهولات مهمّی نظیر هدف از ضرب این مسکوکات، ضارب سکهها و نگاه دستگاه خلافت عباسی را به مدعیان روشن، و معلوم میکند که هدف از ضرب این سکهها نشاندادن تثبیت قدرت نصر بر قلمرو سامانیان، بهویژه سمرقند بوده است؛ بهاحتمال، این مسکوکات را فاتح سمرقند، حمویه بن علی یا کارگزار تازۀ سمرقند، عمر بن نصر بن محمد بن اسماعیل (یا پسری از عمرو بن نصر بن احمد) ضرب کرده است و آخر اینکه خلیفه در ابتدا اسحاق را بر نصر ارجح دانسته و حکومت وی را تأیید کرده است.
