مریم عزیزیان؛ زینب امیدیان
چکیده
اخباریان دو قرن نخست هجری تأثیرات ماندگاری در تاریخنگاری اسلامی و فهم مسلمانان قرون بعد از وقایع تاریخی برجای گذاشتند. عامر شعبی (105-28) یکی از این اخباریان است که علاوه بر شهرت در فقه و حدیث در حوزۀ تاریخ ...
بیشتر
اخباریان دو قرن نخست هجری تأثیرات ماندگاری در تاریخنگاری اسلامی و فهم مسلمانان قرون بعد از وقایع تاریخی برجای گذاشتند. عامر شعبی (105-28) یکی از این اخباریان است که علاوه بر شهرت در فقه و حدیث در حوزۀ تاریخ نیز، مورد توجه فراوان مورخان اسلامی قرار گرفت. از او روایتهای متناقض و متضادی در مورد حوادث و شخصیتهای مؤثر جهان اسلام باقی مانده است. شناخت و تحلیل چرایی این تناقضها در روایات شعبی مسألۀ این پژوهش است. روش بهکاررفته توصیفی تحلیلی است. نتیجه نشان میدهد روایات ابوعمرو به دنبال تحولات اجتماعی و سیاسیِ کوفه و منافع اشراف قبیله همدان و شخص وی تغییر کرد. این تغییرات در سه پرده مشاهده میشود. در پردۀ نخست (66-28)، متأثر از محیط پرورش کودکی رنگوبوی تشیع علوی در اخبار شعبی کاملا نمودار است. پردۀ دوم زندگی عامر با جدایی او از قیام مختار (66) شروع شده و تا شورش ابناشعث (81) ادامه یافت. در این مرحله، او تحتتأثیر عوامل ارتقای جایگاه فقاهتی و اشرافی و واکنش به رشد غالیان از شیعیان فاصله گرفت. ازینرو، روایتهای ابوعمرو ضد شیعی شد هرچند هنوز، طرفدار حضرت علی (ع) بود. شکست ابناشعث (84) پردۀ سوم زندگی او را رقم زد. شعبی با سرسپردگی به امویان، اخباری در طرفداری از آنها و بر ضد حضرت علی (ع) نقل کرد.
