سید رضا آل طه؛ یاسر قزوینی حائری
چکیده
تجارت خلیج‌فارس در تمام ادوار تاریخی به علّت شرایط خاص جغرافیایی، اقلیمی، طبیعی همواره در جریان بوده است. ولی عدم وجود آمار کامل و مطمئن قبل از دورۀ ناصری هرگونه گمانه‌زنی در مورد جایگاه بنادر خلیج فارس در تجارت ایران را با مشکل مواجه می‌کند. وجود آمار نمایندگی‌های مقیم حکومت هند بریتانیا که در خلال دورۀ ناصری ثبت گردیده است، امکان ...
بیشتر
تجارت خلیج‌فارس در تمام ادوار تاریخی به علّت شرایط خاص جغرافیایی، اقلیمی، طبیعی همواره در جریان بوده است. ولی عدم وجود آمار کامل و مطمئن قبل از دورۀ ناصری هرگونه گمانه‌زنی در مورد جایگاه بنادر خلیج فارس در تجارت ایران را با مشکل مواجه می‌کند. وجود آمار نمایندگی‌های مقیم حکومت هند بریتانیا که در خلال دورۀ ناصری ثبت گردیده است، امکان مطالعۀ جزئیات تجارت بنادر خلیج فارس را مهیا می‌کند. مطمئناً انتشار چنین آماری توانایی بررسی عوامل مؤثر بر تجارت جنوب ایران را به‌دست خواهد داد. با توجه به اینکه عمده محصولات تجاری در دورۀ قاجار مربوط به محصولات کشاورزی می‌باشد، بر همین اساس رویدادها و بلایای طبیعی که در عمل‌آوری محصولات کشاورزی دخیل هستند به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر بر تجارت ایران مطرح می‌شود. وجود آمارهای نمایندگی مقیم امکان بررسی تأثیر رویدادهای طبیعی بر تجارت جنوب ایران را ممکن می‌سازد. بر همین اساس پژوهش حاضر سعی در بررسی تأثیر عوامل طبیعی بر تجارت بنادر ایرانی در خلیج فارس بر اساس گزارش‌ها و آمار نمایندگی مقیم را دارد. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از آمارهای کمّی، تحلیلی کیفی از میزان تأثیر رویدادهای طبیعی بر واردات و صادرات جنوب ایران ارائه نماید. نتیجه‌ای که پژوهش به آن دست یافته است نشان می‌دهد که رویدادهای طبیعی مخصوصاً کمبود بارش تأثیر قابل‌توجهی در تجارت جنوب ایران داشته است.
