جمشید نوروزی؛ مژگان صادقی فرد
چکیده
تحقیقات در حوزه تاریخ‌نگاری و تاریخ‌نگری عصر فترت در قرن هشتم هجری، خاصه درباره مواهب الهی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کتب تاریخ‌نگاری دودمانی به‌زبان فارسی، بسیار اندک است. مواهب الهی به-عنوان یکی ...
بیشتر
تحقیقات در حوزه تاریخ‌نگاری و تاریخ‌نگری عصر فترت در قرن هشتم هجری، خاصه درباره مواهب الهی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کتب تاریخ‌نگاری دودمانی به‌زبان فارسی، بسیار اندک است. مواهب الهی به-عنوان یکی از مهم‌ترین حلقه‌های تاریخ‌نگاری پساایلخانی که به‌منبع بسیاری از آثار عصر تیموری در شناخت اوضاع پرآشوب سده هشتم هجری و برخی حکومت‌های محلی این دوران تبدیل شده، حاصل بینش و نگرش خاص معین‌الدین یزدی، فقیه، محدث دینی و مورخ دربار آل مظفر(795-718ق) است. سوال اصلی این نوشتار، آن است که برجسته‌ترین وجوه بینش فکری و نگرش ذهنی معین‌الدین یزدی در هنگام نگارش اثر، چه مواردی بوده است؟. یافته‌های این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای انجام گرفته، نشان می‌دهد که تاریخ‌نگاری یزدی در مواهب الهی، ادامه تاریخ‌نگاری دوره ایلخانی بوده که خود تا حدی متأثر از تاریخ‌نگاری ایرانی-اسلامی دوران قبل است. بینش و روش تاریخ‌نگاری یزدی، به‌دلیل همسانی‌های فراوان نظیر بینش دینی مشیت‌گرایانه و ماهیت تاریخ‌نگاری درباری و نیز تشابهاتی نظیر اندیشه ایرانشهری، ادامه سنن تاریخ‌نگاری دوران قبل به نظر می‌رسد. نظام اندیشه‌ای معین‌الدین یزدی در مواهب الهی، بیشتر مبتنی بر بینش‌های تاریخی، اعتقادی و سیاسی تمرکز یافته است. دیگر یافته مهم مقاله، آن است که یزدی به عنوان فقیه برجسته دینی با دستور حاکمان مظفری، اقدام به نگارش تاریخی نموده که مهم‌ترین شاخصه‌های آن تقدیرگرایی، شریعت‌مداری و سلطنت‌محوری است. مورخ دربار آل‌مظفر با چنین رویکردهای فکری، سعی می‌کند مطابق انتظار مخدومان مظفری خویش، به اثبات مشروعیت آنان بپردازد و در نهایت به گونه‌ای آل مظفر....
