سورنا فیروزی؛ محمدامین سعادتمهر
چکیده
تاختن دو نیروی پرجمعیت نظامی به سرزمین‌های مانئا، اورارتو، ماد و آشور، یکی از رخدادهای مهم منطقۀ آسیای غربی در نیمۀ نخست هزارۀ یکم پیش از میلاد است که بازتاب آن، هم در نبشته‌های هم‌زمان با آن آشوریان ...
بیشتر
تاختن دو نیروی پرجمعیت نظامی به سرزمین‌های مانئا، اورارتو، ماد و آشور، یکی از رخدادهای مهم منطقۀ آسیای غربی در نیمۀ نخست هزارۀ یکم پیش از میلاد است که بازتاب آن، هم در نبشته‌های هم‌زمان با آن آشوریان دیده می‌شود و هم در نوشته‌های بعدی نویسندگان یونانی‌زبان. اینکه این مردمان از چه جمعیتی و با چه تباری بوده‌اند، موضوعاتی است که به آن‌ها پرداخته شده است. پژوهش پیش‌رو ضمن بررسی این نکته‌ها، به این مسئله می‌پردازد که شناخت آشوری‌ها و بعدها توصیف پارسیان از هویت گیمری برآمده از چه نگرشی بوده و بر چه پایه‌هایی ایجاد شده‌اند. مطالعۀ کنونی نشان می‌دهد دو اصطلاح «اومَّن-مَندَ/ ماندَ/ مَندو» و «اِرین-مَندَ/ ماندَ/ مَندو» در هزارۀ نخست پیش از میلاد، به‌طور ویژه هم حامل نام تباری مادی‌ها و هم ذهنیت حاکم نزد شاهان و کاتبان درباری بوده است، همچنین هدف از بیان آن، خطاب‌کردن اختصاصی مادی‌ها بوده که البته در کنار آن‌ها، صورت‌ها و آوای دیگر نیز در متون به کار رفته است. اینکه در هزارۀ یادشده، نام مَندَ برای نخستین‌بار برای سرزمین مادی‌ها به‌کار برده شده، نکتۀ بنیادینی است که از آن یاد شده است. این مقاله نشان می‌دهد توصیف دو فرمانروای گیمری در متون اسرحدون و آشوربانیپال با نام یادشده، نه به‌منظور تعلق آنان به جمعیت مَندَ، بلکه اولاً در سطح فرهنگ آشوری ندانستن فرهنگ جمعیت‌های غرب فلات و دوم، انتساب نامشان به برخی از دشمنان برای تحقیرشان بوده است. این مسئله، هم برای نام آن نام‌ها و هم برای نام گوتی بارها دیده شده است.
