رسول جعفریان؛ مریم کمالی
چکیده
ساختارحکومتسلجوقی(590-431ق)به لحاظ شرکت نهادها و کنشگران مختلف در بستر فعالیتهای سیاسی، شاخصههایی دارد که در مقایسه با دیگر حکومتها و سلسلههای ایرانی پس از اسلام در نوع خود بینظیر است. سلجوقنامه ...
بیشتر
ساختارحکومتسلجوقی(590-431ق)به لحاظ شرکت نهادها و کنشگران مختلف در بستر فعالیتهای سیاسی، شاخصههایی دارد که در مقایسه با دیگر حکومتها و سلسلههای ایرانی پس از اسلام در نوع خود بینظیر است. سلجوقنامه ظهیرالدین نیشابوری بر خلاف متن موجزش، روایتی عینی و پرمعنا از نحوة شکلگیری و تداوم ساختار قدرت سلجوقی بهدست میدهد. توجه مورخ به امرا، به عنوان گروهی مؤثر در تحولات سیاسی این دوره و تلاش نهاد دیوانسالاری بهویژه شخص خواجه نظام‌الملک در تعدیل نیروی ایشان و استفادة مؤثر از آن در جهت استقرار حکومت سلجوقی، مسئلهای است که کتاب سلجوقنامه با جدیت دنبال میکند. این مقاله با ارائة تعریف از حکومت نظامیان و کاربرد روش تحلیلی، از دریچة کتاب سلجوقنامه به واکاوی تقابلـتعامل میان امرا و دیوانسالاران میپردازد. نامنسجم بودن نهاد وزرات و اتحاد امرا در خصوص تصمیمات سیاسی مهم، در نهایت دیوانسالاران را در تبدیل قدرت انحصارگرای نظامیان به قدرتی تمام شمول و متشکل از تمامی نهادهای قدرت ناکام گذاشت
