مصطفی صادقی کاشانی
چکیده
پس از ترور امیرمؤمنان علی بن ابی طالب (ع) به دست عبدالرحمن بن ملجم مرادی، ضارب دستگیر شد. بنا به مشهور منابع تاریخی و حدیثی، آن حضرت دربارۀ این فرد توصیه‌‌هایی از جمله در خصوص چگونگی قصاص فرمودند. بخشی از گزارش‌های تاریخی چنین است که فرزند ارشد او به وصیت عمل کرده و مجرم را با یک ضربت کشته است. روایات دیگر دربارۀ سرنوشت ابن‌ملجم حکایت ...
بیشتر
پس از ترور امیرمؤمنان علی بن ابی طالب (ع) به دست عبدالرحمن بن ملجم مرادی، ضارب دستگیر شد. بنا به مشهور منابع تاریخی و حدیثی، آن حضرت دربارۀ این فرد توصیه‌‌هایی از جمله در خصوص چگونگی قصاص فرمودند. بخشی از گزارش‌های تاریخی چنین است که فرزند ارشد او به وصیت عمل کرده و مجرم را با یک ضربت کشته است. روایات دیگر دربارۀ سرنوشت ابن‌ملجم حکایت از برخورد سخت و خشن خانوادۀ امیرمؤمنان با قاتل دارد. برخوردی که با شکنجه و مُثله کردن او به کشته شدنش انجامید و پس از آن در آتش سوزانده شد. از یک سو این گزارشها در منابع دست اول تاریخ اسلام آمده و از سویی با توصیههای اسلام در مقابله با مُثله کردن افراد و همچنین سفارش امیرمؤمنان دربارۀ رفتار شایسته با قاتلش سازگاری ندارد و نوعی دوگانگی میان دو دسته اخبار به وجود آورده است. مسئلۀ پژوهش آن است که سرنوشت قاتل امیرمؤمنان چه شد و روایتهای گونهگون در این باره چگونه تحلیل میشود؟ هدف از این تحقیق، یافتن واقعیتِ یک رویداد تاریخی است. به نظر میرسد انگیزههای جعل و تحریف در روایات تاریخی دامنگیر این موضوع نیز شده و کتمان برخی حقایق همراه با فرافکنی امویان به ابهام و آمیختگی اخبار سرنوشت ابن ملجم کمک کرده است.
