شهرام غلامی
چکیده
پنبه یکی از محصولات مهم کشاورزی است که نقش به‌سزایی در اقتصاد کشاورزی و صنایع نساجی دارد. در نیمه دوم قرن نوزدهم به‌علت گسترش تجارت خارجی و ورود ایران به بازارهای اقتصاد جهانی اهمیت پنبه در اقتصاد کشور ...
بیشتر
پنبه یکی از محصولات مهم کشاورزی است که نقش به‌سزایی در اقتصاد کشاورزی و صنایع نساجی دارد. در نیمه دوم قرن نوزدهم به‌علت گسترش تجارت خارجی و ورود ایران به بازارهای اقتصاد جهانی اهمیت پنبه در اقتصاد کشور افزایش یافت و صادرات آن تحتتأثیر افتوخیز صنایع نساجی سنتی و نوین قرارگرفت. در این پژوهش با رویکرد به نظریهی نظام اقتصاد جهانی والرشتاین، نقش پنبه در اقتصاد ایران از نیمۀ دوم قرن نوزدهم تا جنگ دوم جهانی و نیز واکنشهای دولت بهویژه در دورهی پهلوی اول، در برابر این مسئله مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که بین افزایش صادرات پنبه ایران و افزایش واردات منسوجات رابطه معکوسی وجود داشته که متأثر از نظام سرمایهداری بینالمللی بوده است. به همین ترتیب، واکنش برخی از تجار در اواخر دورهی قرن نوزدهم به این مسئله و تلاش دولت ایران در دورهی رضاشاه برای ایجاد صنایع مدرن، نتیجهی بازتاب تحولات بیرونی نظام اقتصاد جهانی بود که صنایع نساجی را پیشتاز برنامهی صنعتیسازی ایران در دورهی رضا شاه قرار میداد.
