نویسنده

• بشری دلریش

استادیار گروه تاریخ دانشگاه اراک

چکیده

توصیفات زنده و جاندار تاریخ بیهقی از واقعیت‌های سیاسی عصر خود، بر پژوهندگان این میراث ارزشمند تاریخ ایران پوشیده نیست. در میان انبوه گزارش‌های سیاسیِ خواجه ابوالفضل بیهقی(385-470هـ .ق.) که اغلب با ذکر جزئیات و اشراف بر نهان و آشکار حوادث سیاسی عصر غزنوی همراه است، مقوله‌ی روانشناسی قدرت به خوبی قابل ردیابی است.
یکی از محورهای قابل توجه در این عرصه، اصل «نیست همتایی» یا «بی‌مانندگی» سلطان است که در دربار غزنوی بر القاء و تزریق آن به آحاد رعایا تلاش می‌شد و نظارت‌های دقیق و هشیارانه‌ای وجود داشت تا اتباع سلطان از هرگونه رفتاری که صبغه‌ای از «همتایی» و «مانندگی» به سلطان را در اذهان متبادر می‌ساخت، بازداشته شوند. علاوه بر این، همواره به عواقب ناگوار «مانندگی جستن» رعایا به سلطان، در قالب پند و اندرزهای سیاسی هشدار داده می‌شد.
در این مقاله تلاش می‌گردد تا با محوریت تاریخ بیهقی تحلیل و تبیین دقیقی از چشم‌اندازهای مذکور ارائه شود.

کلیدواژه‌ها

• تاریخ بیهقی
• عصر غزنوی
• قدرت
• نیست همتایی

عنوان مقاله [English]

Psychology of Power in Qaznavid Era Based on the Principle of “Uniqueness” in the History of

نویسنده [English]

• Boshra Delrish

چکیده [English]

The vivid description in the history of Beyhaqi of the political realities of its time is known to the researchers of this invaluable heritage of Iranian history. In the mass of Khwaja Abolfal Beyhaqi’s (385-470 AH) political reports which usually encompasses details and an awareness of the hidden and overt of political events of the Qaznavid era, the theme of psychology of power is clearly traceable.
One of the most fundamental elements in this era is the principle of “Uniqueness” or “Matchlessness” of the King which the Qaznavid court did best attempt in imprinting it in the mind of every vassal and there had been exact and watchful supervisions on King’s subjects to prevent them from displaying the least gesture of similitude to Kingship. In Addition, vassals were permanently prohibited from seeking similitude to the King in the guise of political advices.
In this article, it will be tried to present a detailed discussion on the above mentioned panoramas based on the History of Beyhagi.

کلیدواژه‌ها [English]

• History of Beyhaqi
• power
• Qaznavid Era
• uniqueness