نویسنده

• محمّدتقی ایمانپور

استادیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

همان‌طوری‌که می‌دانیم تاکنون مقبرة بسیاری از پادشاهان بنام و مشهور هخامنشی مانند مقبرة کورش کبیر در پاسارگاد، مقبرة داریوش اوّل، خشایارشاه، اردشیر اوّل و داریوش دوم در نقش رستم و مقبرة اردشیر دوم، اردشیر سوم و مقبرة ناتمام داریوش سوم در تخت جمشید شناسایی شده‌اند. اما از کمبوجیة دوم، فاتح مصر، مقبرة شناخته‌شده‌ای باقی نمانده است. به-رغم گزارش یکی از الواح گلی تخت‌جمشید که در آن اشاره به مقبرة کمبوجیه در نریزاش (Narezzash: نیریز) دارد ـ که از جانب مدیریت تخت‌جمشید، ماهانه یک گوسفند جهت آیین دینی به آنجا ارسال می‌گردید‌ـ اما اکثر پژوهشگران به تکرار همان نظریة هرتسفلد اکتفا‌کرده‌اند که وی برای اوّلین بار‌ در سال 1935 م. بنای نیمه تمام مشهور به «تخت رستم» درشمال تخت جمشید و در نزدیکی نقش رستم را به عنوان مقبرة کمبوجیة دوم مطرح کرد. در این مقاله کوشش بر آن است تا با استفاده از داده‌های باستان‌شناسی، الواح و متون تاریخی به بررسی نظریة فوق‌الذکر بپردازد. برای این منظور سعی شده است ابتدا به دوران کوتاه پادشاهی کمبوجیة دوم در ایران اشاره شود و سپس به بررسی موقعیت جغرافیایی و نیز آثار به جای‌مانده از یک بنای سنگی مشهور به تخت رستم و در مجاورت آن یک کاخ سلطنتی و آثار نقش رستم ـ خصوصاً کعبه زرتشت که همگی در منطقه شمال تخت جمشید قرار دارند ـ پرداخته شود. در پایان نشان داده خواهد شد که مجموعه آثار بر جای مانده در شمال جلگه مرودشت یادآور آثار دشت پاسارگاد است که به احتمال بسیار به وسیلة کمبوجیه پی‌افکنده شده و بنای تخت‌رستم به احتمال زیاد، طرح نیمه تمام مقبرة کمبوجیه به سبک مقبرة کورش می‌باشد که با مرگ نابهنگام وی و روی کارآمدن داریوش، نیمه‌تمام رها گردید و پس از مرگش مکان دیگری در نیریز برای وی ساخته و در آن دفن شد.

کلیدواژه‌ها

• پاسارگاد
• تخت‌رستم
• داریوش
• کمبوجیة‌دوم
• نیریز

عنوان مقاله [English]

Can the Unfinished Structure of Takht-e Rustam in Pars Be Considered as the Tomb of Cambyses II?

نویسنده [English]

• Mohammad Taqi Imānpour

چکیده [English]

As far as it is known, the tombs of many famous kings of Achaemenid Dynasty have been explored so far, such as the tomb of Cyrus the Great in Pasargadae, the tombs of Darius I, Xerxes the Great, Ardashir I and Darius II in Naqsh-e Rustam, the tombs of Ardashir II and Ardashir III and unfinished tomb of Darius III in Persepolis. However, there has been no identified tomb ascribed to Cambyses II the conqueror of Egypt. In spite of inscriptions on one of the clay tablets mentioning the tomb of Cambyses II to be in Narezzash (modern neyriz) – to the place where a sheep was monthly sent for ritual ceremonies by the governor of Persepolis – most researchers have sufficed to repeat Hertzfeld’s theory based on which he first announced in 1935 the unfinished structure of “Takht-e Rustam” in northern part of Persepolis and near Naqsh-e Rustam to be the tomb of Cambyses II.

This paper tries to investigate into the above mentioned theory by using archeological data, tablets and historical texts. For this purpose firstly the short reign of Cambyses II is studied and then the geographical position and the remnants of a stone structure known as Takht-e Rustam, a castle next to it and Naqah-e Rustam historical places – particularly the Ka’aba of Zoroaster which are all located in the north of Persepolis. In the end it is indicated that the ruins in the north of Marvdasht plain are the reminder of Pasargadae plain which is very likely to be founded by Cambyses. Thus, the unfinished structure of Takht-e Rustam is most likely to be Cambyses’ tomb resembling the tomb of Cyrus the Great which was left incomplete due to his sudden death and succeeding of Darius. After he passed away, another tomb was built for him in Neyriz and was buried there.

کلیدواژه‌ها [English]

• Cambyses II
• Darius
• Neyriz
• Pasargadae
• Takht-e Rustam