تخت رستم و مقبرة کمبوجیه؛ آیا بنای ناتمام تخت‌رستم در پارس می‌تواند مقبرة کمبوجیۀ دوم باشد؟!

محمّدتقی ایمانپور

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، صفحه 1-19

چکیده
  همان‌طوری‌که می‌دانیم تاکنون مقبرة بسیاری از پادشاهان بنام و مشهور هخامنشی مانند مقبرة کورش کبیر در پاسارگاد، مقبرة داریوش اوّل، خشایارشاه، اردشیر اوّل و داریوش دوم در نقش رستم و مقبرة اردشیر دوم، اردشیر سوم و مقبرة ناتمام داریوش سوم در تخت جمشید شناسایی شده‌اند. اما از کمبوجیة دوم، فاتح مصر، مقبرة شناخته‌شده‌ای باقی نمانده ...  بیشتر

ایران؛ بریتانیا و خزعل

شبنم برزگر

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، صفحه 21-37

چکیده
  خرمشهر (محمره) در معادلات اقتصادی و سیاسی ایران اواخر قاجاریه، به‌تدریج نقش و جایگاه ویژه‌ای پیدا می‌کرد. همسایگی با بصره، کشتی‌رانی کارون، اتصال به خلیج‌فارس، مسائل نفتی، و بریتانیا و منافعش در منطقه همگی دلایل اصلی قرارگرفتن پروندة این خطّه از ایران بر روی میزهای سیاسی و اقتصادی بریتانیا بود. توجّه ایران به امور بنادر با ایجاد ...  بیشتر

مراغه؛ کانون تمدّنیِ عصر ایلخانی (پژوهشی بر پایة کتاب مجمع الآداب فی معجم الالقاب ابن‌فوطی)

رسول جعفریان

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، صفحه 39-69

چکیده
  بر خرابه‌های ناشی از حملات مغول، یک کانون تمدنی فعال، به کوشش عالم برجسته، ریاضیدان و منجم مشهور و فقیه و متکلم شایسته، حضرت خواجه‌نصیرالدین طوسی بنا شد. ویژگی‌های خاص این مرد دانشی، سبب شکل‌گیری این کانون تمدنی گردید. نقطة درخشان این کانون، رصدخانة مراغه بود که طالب‌علمان و دانشمندانی از سراسر عالم اسلامی در آنجا فرود می‌آمدند. ...  بیشتر

تأمّلی بر رابطة بازار با روحانیت شیعه در عراق

سجّاد دادفر

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، صفحه 71-86

چکیده
  طی دوران حکومت صفویه، به ‌واسطة ارتباط نزدیک حکومت با ساختار نهاد دینی، حیات ‌اقتصادی بسیاری از علما مبتنی بر مواجب دیوانی وکمک‌های اعطایی از طرف دولت بود، اما به?دنبال سقوط صفویه و انتقال مراکز علمی و فقهی شیعه از ایران به عتبات عالیات، از نظر اقتصادی نیز تحوّل عمده‌ای در منابع مالی روحانیت شیعه ایجاد شد. محرومیت علما و مجتهدین ...  بیشتر

بررسی محدودیت‌های شناخت تحوّلات ایران عصر سلجوقی

ناصر صدقی

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، صفحه 87-110

چکیده
  شناخت رویدادها و تحوّلات تاریخی ایران عصر سلجوقی، در قیاس با دیگر ادوار تاریخی ایران دوره اسلامی، به جهت ویژگی‌های خاص حاکم بر تاریخ‌نگاری و منابع تاریخی این دوره، دچار برخی محدودیت‌ها و کاستی‌های اساسی است. فقدان سیاست رسمی دولت سلجوقی در حمایت از تاریخ‌نگاری و دوری غالب مورّخین این دوره از مراکز سیاسی و تصمیم‌گیری‌های حکومتی ...  بیشتر

دهقانان در جنبش مقاومت تبریز (عصر استبداد صغیر)

حجت فلّاح¬توتکار

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، صفحه 111-121

چکیده
  جنبش مقاومت تبریز، برای اعادة مشروطیت شکل گرفت. مجاهدان به رهبری ستارخان و باقرخان به دفاع از مشروطیت برآمدند. مخالفان مشروطه در تبریز، با آگاهی از به توپ بستن مجلس، به دنبال محو آثار و نشانه‌های مشروطیت و سلطه بر شهر بودند. پایگاه اجتماعی مجاهدان، فرودستان شهر بود. از همان آغاز، روستاییان هم در معرض قتل و غارت مخالفان مشروطه قرار ...  بیشتر

کارکرد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آتشکده‌ها در عصر ساسانی

علی‌اصغر میرزایی

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، صفحه 123-137

چکیده
  تلاش حاکمان ساسانی برای استقرار حکومت، ایجاد تحوّلی عمده در نظام حکومتی پیشین و پایه‌ریزی نظمی نوین بود. بانیان این حکومت، میراث حکومت اشکانی و حکومت‌های پیش از آن را پیش ‌رو داشتند؛ آنان از یک سو با معنای شاهنشاهی که مرده‌ریگی از اشکانیان و حکومت‌های پیش از آن بود و از سوی دیگر با اندیشه‌های دینی زرتشتی که میراث دودمان‌های برجای ...  بیشتر