نویسندگان

• فرج¬الله احمدی ¹
• محمد حسن نیا ²

¹ استادیار دانشگاه تهران

² دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه تهران

چکیده

رقابت عمدة شرکت نفت ایران و انگلیس با شرکت نفت شل، در سالهای 1909- 1918 م.، بر سر دو موضوع مهم استوار بود؛ یکی از این موارد، تغییر سوخت کشتیهای نیروی دریایی انگلیس از زغالسنگ به نفت و تأمین این سوخت از منابع نفتی شرکت نفت ایران و انگلیس، یا شرکت رویال داچ شل و موضوع دیگر، رقابت این دو شرکت در به‌دست آوردن سهام شرکت نفت ترکیه بوده است. با توجه به حمایتهای دولت انگلیس از شرکت نفت ایران و انگلیس که کاملاً یک شرکت انگلیسی بود، در هر دو مورد فوق، شرکت نفت ایران و انگلیس نسبت به شرکت رویال داچ شل موفقیت بیشتری به‌دست آورد. این نوشتار بر آن است تا با روش تحقیق توصیفی و تحلیلی، به بررسی رقابتهای میان دو شرکت ایران و انگلیس و شرکت رویال داچشل، در سالهای 1918- 1908 م. بپردازد و نقش دولت انگلیس را در این رقابتها مورد بررسی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

• دریاداری انگلیس
• دولت انگلیس
• شرکت نفت ایران و انگلیس
• شرکت نفت ترکی
• شرکت نفت رویال داچ شل
• نفت عثمانی

عنوان مقاله [English]

The Rivalry between Anglo-Iranian Oil Company and Royal Dutch Shell (1909-1918)

نویسندگان [English]

• Frajollah Ahmadi ¹
• Mohammad Hasannia ²

¹

²

چکیده [English]

It seems we might be allowed to trace a serious rivalry between two great oil companies of Great Britain, i.e. Anglo-Iranian Oil Company and Royal Dutch Shell- at the eve of 20th century. This presumed rivalry itself seemed to be a result of two important developments in British industry: conversion of the fuel consumption of British Navy from coal to petrol; a development which raised the competition between these two British companies for obtaining the new type of fuel. The other was the establishment of Turkish oil Company which these two great British companies rivaled to acquire more contributions of its stocks. A look on the historical process of this rivalry shows that the British state has contributed to it; because of British state’s support of Anglo-Persian Oil Company, the rivalry proved to be more fruitful for the latter. The present paper is an attempt to shed light on this rivalry and the British government’s role in it. It based on an analytical – descriptive study of available documents in English and Persian both published and unpublished.

کلیدواژه‌ها [English]

• Anglo-Iranian Oil Company
• Britain Government
• British Navy
• Ottoman Oil
• Royal Dutch Shell
• Turkey Oil Company.