نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

معروف است که یکی از اقدامات مثبت و عملی شاهان هخامنشی در مواجهه با فرهنگ سرسخت   قبیله­ای منطقة جنوب غرب ایران از یک­سو و نیاز به جلب حمایت قبایل و وحشت از شورش آنان از سوی دیگر برقراری پیوندهای خانوادگی به شکل ازدواج­های سیاسی با مهم­ترین رهبران قبایل بود. ارتباط سیاسی و خویشاوندی داریوش اول (۴۸۶ـ۵۲۲ ق.­م) با گبریاس یکی از همدستانش در سرنگونی گئوماته/ بردیا و رهبر قبیلة پاتیشوری، یکی از قبایل قدرتمند منطقه یادآور رابطة داریوش سوم (۳۳۰ـ۳۳۵ ق.­م) واپسین شاه هخامنشی با ماداتس رهبر اوکسی­ها یکی از قبایل سرکش همین منطقه است. مقالة حاضر با مطالعة تطبیقی دو مورد فوق سعی می­کند نشان دهد که دستگاه سیاسی هخامنشی چگونه با ایجاد اتحادیه­های قبیله­ای تحت رهبری معتمدین شاه به تقویت قدرت خود و تداوم آن در طول بیش از دو قرن برمی­آمد. مطالعة پیوندهای قبیله­ای شاهان هخامنشی به این پیشنهاد ختم می­شود که داریوش سوم احتمالاً تباری اوکسی داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Tribal Connections of Achaemenid Kings and Consolidation of the Persian Empire: Uxians and Patischorians

نویسنده [English]

  • Ali Bahadori

Assistant Professor, Department of Archeology, Shahid Beheshti University

چکیده [English]

The region of southwest Iran where many Persian and non-Persian tribes lived during the Achaemenid period was crucial for the Achaemenid state especially in that almost all roads connecting the two imperial capitals of the empire run through this region. The policy used by the Achaemenid state for controlling this tribal region with its communication roads was to establish tribal confederations headed by a close relative of the king. Madates and Gobryas were among two leaders of these tribal confederations: Uxian and Patischorian (OP: Pātišuvariš). The Great Kings tried to reinforce these state-created tribal confederations by political marriages even until the end of the Persian Empire. Sisygambis the mother of Darius III called by the Greeks authors as a non-Achaemenid king was an Uxian woman married by Arsanes an Achaemenid prince. This is why she negotiated Alexander to free the Uxians under Madates a relative of Darius. Gobryas the head of Patischorian tribe was one of the seven who rebelled against Bardiya/Gaumāta. Based on the Persepolis Fortification texts, the region between modern Bāsht and Ardakān called Fahliyān or Shulestān (Šullaggi) was the territory occupied by this tribe. The Gobryas family and their agents possessed lands and estates in this region. Irdabama the daughter of Gobryas born from his marriage with daughter of a local dynast was married by Darius I in order to controlthisregion.She,like Sisygambisof Uxiana, owned economic interests in the form of estates and storehouses at Šullaggi granted by the king. The seven is derived from tribal structure of Achaemenid state and society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tribe
  • government
  • ocsi
  • patishouri
  • Persepolis flowers
ارفعی، ع. شاهراه تخت‌جمشید ـ شوش: برداشتی از گل­نبشته­های باروی تخت‌جمشید، قافله­سالار سخن خانلری، تهران، البرز، صص 45-29، 1370.
Alizadeh, A. “Some  Observations  Based on the Nomadic Character of  Fars  Prehistoric Cultural Development” in Yeki Bud Yeki Nabud: Essays on the Archaeology of Iran in  Honor of William M. Sumner, eds. N. F. Miller  and  K. Abdi (Los Angeles): 83-97, 2003.
Aperghis, G.G. “Storehouses and System at Persepolis: Evidence from Persepolis Fortification Tablets” Journal of the Economic and Social  History  of  the  Orient 42: 152-93, 1999.
Arfaee, A. M. The  Geographical  Background of the Persepolis Tablets. PhD  Dissertation, University  of  Chicago, 2008.
Aruz, J. “Seals” in The Royal City of  Susa, eds, P.O. Harper, J. Aruz and  F. Tallon (New York): 211-14, 1992.
Badian, E. “Alexander  in  Iran” in Cambridge  History of  Iran, vol. 2, The  Median and Achaemenian Periods, ed, I. Gershevitch (Cambridge): 420-501, 1985.
————.“Darius III” Harvard  Studies in Classical Philology 100: 241-67, 2000.
Bahadori, A.“Persepolitan Ceremonies: The Case of Mehrgan” Ancient West and East 14: 51-71, 2015.
Balcer, J. M.  A  Prosopographical  Study of the Ancient Persians Royal  and  Noble, c. 550-450 BC. Lewiston,1993.
Barth, F. Nomads of South Persia: The  Basseri Tribe of the Khamseh  Confederacy. Oslo, 1961.
Boyce, M. Letter  of  Tansar. Rome, 1968
Briant, P. “Le  nomadisme  du  Grand  Roi”  Iranica  Antiqua 23: 253-73, 1988.
————.From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire. Winona Lake, 2002.
Brosius, M.  Women  in  Ancient  Persia. Oxford, 1996. 
————. The Royal Audience Scene Reconsidered, in The World of  Achaemenid  Persia, eds, J. Curtis  and  S. Simpson (London) : 141-52,2010.
Brunner, C. J. “Iran v, Peoples of Iran: Pre-Islamic Period,”  Encyclopaedia  Iranica  XIII: 326-44, 2004.
Calmeyer, P. “Zur  Genese  altiranischer Motive III: Felsgräber,” AMI 8: 99-113, 1975.
—————. “Textual  Sources  for the Interpretation of Achaemenian Palace”  Iran 18: 55-63, 1980.
Dandamaev, M.A. Persien  unter den ersten Achämeniden. Wiesbaden, 1976.
Garrison, M. B. “Seals  and  the  Elite at Persepolis: Some  Observations  on  Early  Achaemenid  Persian  Art” Ars  Orientalis 21: 1-29, 1991.
——————.“The of  Kuraš  the  Anzanite,  Son  of  Šešpeš  (Teispes),  PFS 93:* Susa,  Anšan,  Persepolis,” in Elam  and  Persia, eds,  J. Alvarez-Mon  and  M. B. Garrison (Eisenbrauns): 375-405, 2011.
Garthwaite, G. R. Khans  and  Shahs: A  Documentary  Analysis  of  the  Bakhtiyari  in  Iran. Cambridge, 1983. 
Gschnitzer, F. Die  sieben  Perser  und  Kӧnigtum  des  Dareios,  Heidelberg, 1977.
Hallock, R.T. “Selected  Fortification Texts,” Cahiers  de  la D.A.F.I. 8: 109-136, 1978.
Hansman, J. “Elamites,Achaemenians and Anshan,” Iran 10: 101-125, 1972.
————.“Seleucia  and  the  Three  Dauraks”  Iran 16: 154-61, 1978.
————.“Elymais”  Encyclopaedia  Iranica VIII: 373-76, 1998.
Harrison, J.V. “Kuhgalu: South-West  Iran” The  Geographical  Journal 88: 20-36,1936.
Henkelman, W.F.M. “Animal  Sacrifice  and ‘External’  Exchange  in  the  Persepolis Fortification  Tablets”  in  Approaching  the  Babylonian  Economy: Proceedings  of  the  START Project  Symposium  Held  in  Vienna, 1-3  July  2004, eds, H.D. Baker  and  M. Jursa  (Münster): 137-65, 2005.
—————.The Other Gods Who Are: Studies in Elamite-Iranian  Acculturation  Based  on  the  Persepolis  Fortification  Texts, Leiden, 2008a.
—————.“From  Gabae  to  Taoce: The  Geography  of  the  Central  Administrative Province” in L’archive des Fortifications de Persepolis: État des questions et perspectives de recherches, eds., P. Briant, W. Henkelman  and  M. W. Stolper (Paris): 303-316, 2008b.
—————. “Consumed  before  the  King: The  Table  of  Darius,  that  of  Irdabama and Irtaštuna and that of his Satrap Karkiš” in Der  Achämenidenhof, eds., B. Jacobs and R. Rollinger(Wiesbaden): 667–775, 2010.
—————.“Of  Tapyroi  and  Tablets, State  and  Tribes: The  Historical  Geography of Pastoralism in the Achaemenid Heartland in  Greek  and  Elamite  Sources” Bulletin  of  the  Institute  of  Classical  Studies 54-2: 1-16, 2011a.
—————.“Cyrus the  Persian and Darius the Elamite: A Case of  Mistaken  Identity” in  Herodot  und  das  Persische  Weltreich,  eds.,  R. Rollinger, B. Truschnegg  and  R. Bichler  (Wiesbaden): 577-634, 2011b.
Henkelman, W.F.M. and Stolper, M.W. “Ethnic  identity  and ethnic labeling at Persepolis: The Case of the Skudrians” in Organisation  des pouvoirs  et  contacts culturels  dans  les  pays  de  l’empire  achéménide, eds., P. Briant & M. Chauveau (Paris): 271–329, 2009.
Herzfeld, E.E.  The  Persian  Empire. Wiesbaden, 1968.
Hinz, W. “Persia, c. 2400-1800  BC,” in Cambridge  Ancient  History, vol. 1, Part. 2, Early  History  of  Middle  East, eds, I. Edwards, C. Gadd  and  N. Hammond (Cambridge): 644-80, 1971.
Hinz, W., and Koch, H. Elamisches  Wörterbuch. Berlin, 1987.
Kent, R. G. Old  Persian: Grammar, Texts  and  Lexicon. New  Haven, 1953.
Koch, H. “Hofschatzwarte  und  Schatzhäuser  in  der  Persis,” Zeitschrift  für  Assyriologie  71: 232-47, 1981.
———. “Die achämenedische Poststrasse von  Persepolis  nach  Susa,” AMI 19: 133-47, 1986.
Kuhrt, A. The Persian Empire: A  Corpus  of  Sources  from  the  Achaemenid  Period. London, 2007.
Luckenbill, D. D. Ancient Records of Assyria and  Babylonia. Chicago, 1927. 
Luschey, H. “Studien  zu  dem  Darius-Relief  Bisutun” AMI 1: 63-94, 1968.
MacDermot, B. C and Schippmann, K. “Alexander’s  March  from  Susa  to  Persepolis,” Iranica Antiqua 34: 283-308, 1999.
Madelung, W. “Dabuyids,”  Encyclopaedia  Iranica VI: 541-44, 1993.
Mann, M. The  Sources  of  Social  Power. Cambridge, 1986.
Medvedskaya, I. “The Question of the Identification of 8th – 7th Century  Median Sites and the Formation of the Iranian  Architectural  Tradition,”  AMI 25: 73-79, 1992. 
Potts, D.T. “The Persepolis Fortification Texts and the Royal  Road: Another  Look  at the Fahliyan  Area,” in  Le  archives  des  fortifications  de  Persépolis: État des questions et perspectives de recherches, eds,  P. Briant, W. Henkelman  and  M.W. Stolper  (Paris): 275-301, 2008.
Pourshariati, P. Decline  and  Fall  of  the  Sasanian  Empire. London, 2008.
Root, M.C. “The Legible Image: How Did Seals and Sealing Matter in  Persepolis?” in Le archives des fortifications  de  Persépolis: État des questions et perspectives de recherches, eds, P. Briant, W. Henkelman  and  M.W. Stolper  (Paris): 87-148, 2008.
Rowton, M. B. “Dimorphic Structure and the Tribal  Elite” Studia  Instituti  Anthropos 28: 219-57, 1976. 
—————.“Economic  and  Political  Factors  in  Ancient  Nomadism” in  Nomads  and  Sedentary  Peoples, ed, J.S. Castillo (Mexico City): 25-36, 1981.
Sancisi-Weerdenburg, H. “Gifts in the Persian  Empire” in  Le  tribute  dans l’Empire perse, eds, P. Briant and C. Herrenschmidt (Paris): 129-46, 1989.
Scheil, V. Textes  élamites-anzanites (MDP 9). Paris, 1907.
Schmidt, E.F. Persepolis III. Chicago, 1970.
Schmitt, R. The Old Persian Inscriptions of Naqsh-i Rustam  and  Persepolis. London, 2000.
Shahbazi, A.S. “Darius’ Haft Kišvar” in Kunst, Kultur und Geschichte der Achämenidenzeit und ihr Fortleben, eds, H. Koch  and D. N. Mackenzie  (AMI, Supplement. 10, Berlin): 239-46, 1983.
Speck, H. “Alexander at the Persian Gates: A  Study in Historiography  and  Topography”  American  Journal of  Ancient  History 1: 7-234, 2002.
Stein, A. Old  Routes of  Western  Iran. London, 1940.
Tapper, R. Frontier Nomads of Iran: A Political  and  Social History of the  Shahsevan. Cambridge, 1997.
Tavernier, J. Iranica in the Achaemenid  Period (ca. 550-330 BC): Lexicon  of  Old  Iranian Proper names and  Loanwords  Attested  in  Non-Iranian  Texts, Leuven, 2007.
Tuplin, C. “The  Seasonal Migration of Achaemenid King:  A  Report on  Old  and  New  Evidence,”  Achaemenid  History  XI: 63-114, 1998.
von Voigtlander, E, N. The Bisitun Inscription of Darius the Great: Babylonian  Version. London, 1978.
Walser, G. Die Völkerschaften auf den  Reliefs  von  Persepolis, Berlin, 1966.
Wiesehöfer, J. “Nouruz in Persepolis? Eine Rezidenz, das  Neujahrsfest  und  eine Theorie”  Electrum 15: 11-25, 2009.