نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جمشید روستا ¹
• سحر پورمهدی‌زاده ²

¹ استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان

² دانش‌آموختة کارشناسی‌ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

تشکیلات قضایی همواره یکی از وجوه مهم نظام اداری حکومت­ها به­شمارمی­رود و تمامی حکام، به دیوان قضا و قضاتی نیازمندند که بتوانند در زدودن عوامل فساد به آنها یاری رسانده، عدل و داد را اقامه کنند. حکومت قراختاییان کرمان نیز از این مهمّ مستثنی نبوده و ازهمین­رو، هدف پژوهش حاضر آن است تا ضمن بررسی اهمیّت و جایگاه منصب قضاوت و کارکردهای قضات نزد قراختاییان کرمان، نحوۀ کار دیوان قضا در دوران حکومت مذکور را واکاوی کند و در پایان نیز مشهورترین قضات کرمان را که هم­زمان با حکومت قراختاییان به قضاوت مشغول بوده­اند، معرفی کند. در همین راستا پرسش اصلی نوشتار حاضر عبارت است از اینکه تشکیلات قضایی کرمانِ عصرِ قراختاییان چگونه بوده و مهمترین قضات عصر قراختایی چه کسانی بوده­اند؟ نوشتار حاضر براساس ماهیت، از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی و تکنیک گردآوری اطلاعات آن نیز کتابخانه­ای است. یافته­های پژوهش دلالت بر آن دارد که قضات عهد قراختاییِ کرمان علاوه بر وظیفۀ دادرسی، فعالیت­های مهمّ و متفاوت دیگری نیز داشته­اند. دیگر آنکه هم­زمان با عهد قراختایی در کرمان، دیوان یارغو و دیوان مظالم وجود داشته و در حکم نهایی علاوه بر نظر قضات، رأی حاکم قراختایی و حتی در مواردی دستور ایلخانان مغولِ هم­زمان با قراختاییان، اثرگذار بوده است.

کلیدواژه‌ها

• تشکیلات قضایی
• دیوان قضا
• قضات
• قراختاییان
• کرمان

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Judiciary Organization of the Qara-Khitai Government of Kerman

نویسندگان [English]

• jamshid roosta ¹
• Sahar Pormehdizadeh ²

¹ Assistant Professor in History, Shahid Bahonar University of Kerman

² MA. Graduatein in History, Shahid Bahonar University of Kerman

چکیده [English]

The judiciary has been always considered as one of the important aspects of the administrative systems of the governments, and all rulers need the Court of Justice and judges who can help them to eliminate the causes of corruption and to establish justice. The Qara-Khitai government of Kerman province cannot be considered as an exception. So, it has been tried, in present paper, to study the importance and the position of their judiciary system and the function of judges for Qara-Khitai government in Kerman to show how the Supreme Court worked during their period, and finally to introduce the most famous judges who interpreted and applied laws  when Qara-Khitais were ruling in Kerman. In this regard, the main questions are: "How was judiciary organization of Kerman in the era of Qara-Khitai government?", and "Who were the most important judges of this period?" The present study has been conducted through a descriptive-analytic method on the basis of library documents. The results show that the judges held some other different and important responsibilities in addition to the task of judgment during the reign of Qara-Khitai dynasty. The other issue was that along with the Qara-Khitai's judiciary system, there were other judicial systems in Kerman such as Yarghu Court (Divan-e Yarghu) and  public prosecutor's office (Divan-e Mazalem), and  also, the Qara-Khitai rulers' opinion and, even in some cases, the orders of ruling Mongol Ilkhan could be effective on  the final judgments.

کلیدواژه‌ها [English]

• Judiciary Organization
• Court of Justice
• Judges
• Qara-Khitai Dynasty
• Kerman