نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی
2 دانشآموختۀ کارشناسیارشد تاریخ ایران باستان دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
در بررسی سکههای نخستین اشکانیان، پژوهشگران بیشتر بر میراث یونانیمآبی و پارسی-هخامنشی بهعنوان عناصر مسلط تأکید میکنند و عناصر سکایی عموماً نادیده انگاشته میشوند. یکی از نقشمایههای این سکهها، سرپوش قائم نوکتیزی است که بر سر شاه قرار دارد. مسئلة اصلی پژوهش، بررسی خاستگاه سرپوش شاهان نخست اشکانی است که عموماً متأثر از سکههای شهربهای هخامنشی و فرهنگ پارسی انگاشته میشود. فرضیة این مقاله، احتمال سکاییبودن این سرپوش باتوجهبه خاستگاه سکایی اشکانیان است. مقالة حاضر بر آن است تا با روش توصیفی-تحلیلی و مقایسة این سرپوش با نقشمایههای هخامنشی، سکایی و یونانی و توصیفات متون کلاسیک، به بررسی این خاستگاه بپردازد. مقایسة این سرپوشها با سرپوش شهربها، موارد نقشمایههای دورة هخامنشی و هنر یونانی کلاسیک نشان میدهد که این سرپوش برخلاف موارد پارسی که نرم و فاقد برجستگی هستند، شباهت چشمگیری با سرپوشهای بیابانگردان سکایی دارد که در هنر هخامنشی و یونانی بهصورت قائم به تصویر کشیده شدهاند؛ درنتیجه، میتوان گفت سرپوش نخستین اشکانیان گونهای از سرپوش ایستاده و نوکتیز سکایی است که مختص اپرنیها یا قبایل داهه بوده است. ردِّ پای سرپوش سکاها در متون کلاسیک نیز دیده میشود که از آن به نام کورباسیا یاد شده است. بررسی اصطلاحات سرپوشها در این متون نشان میدهد واژة کورباسیا که در آغاز تنها مختص سرپوش سکاها بوده است، بعدها با سرپوش بلند و دندانهدار پارسی مختص شاه بزرگ هخامنشی خلط شده و این دو، همسان پنداشته شدهاند. گذشته از ارتفاع سرپوشها، ظاهراً آنچه به این همسانانگاری کمک کرده است، وجود محافظ گردن در هر دو سرپوش بوده است.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
The Origin of the Headgear on Early Arsacid Coins (from Arsaces I to Mithradates I)
نویسندگان [English]
- Ehsan Afkande 1
- Fateme Afshari 2
1 Assistant Professor of History, Shahid Beheshti University
2 MA. Graduate History of Ancient Iran, Shahid Beheshti University
چکیده [English]
Scholars, in their study of Parthian numismatics, mostly emphasize the Hellenistic and Persian-Achaemenid heritage and ignore Scythian cultural elements. One of the most important motifs on these coins is the upright headgear of the king. The main purpose of this research is to examine the origin of early Arsacid kings’ headgear which is generally assumed to be an imitation of Achaemenid satrapal coins and Persian culture. Due to the Scythian background of the Arsacids, however, the article proposes a Scythian origin for this headgear. It examines the origin of this headgear by comparing Arsacid coins with Achaemenid, Scythian, and Greek motifs and classical sources. The result of our comparison indicates that the Arsacid headgear, unlike the soft and loose Persian one, has a striking resemblance with the stiff pointed Scythian headgear which is depicted in Achaemenid and Greek art. Consequently, it can be argued that the early Arsacid headgear was probably a sort of Scythian headgear belonging to Aparni or Dahaean tribes. The trace of this headgear can be found in some classical texts in which it is refered to as “kurbasia.” The study of the terms used for headgears in these texts illustrates that the word kurbasia, which was initially used for the Scythian headgear, in later periods, was confused with an upright ridged Persian headgear exclusively for the Achaemenid great king. Apart from their similar stiffness, it seems that both headgears had a common neck protection which further caused their misidentification.
کلیدواژهها [English]
- Scythians
- Persians
- Kurbasia
- Headgear
- Arsacid coins