نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی اکبر جعفری ندوشن ¹
• آفرین توکلی ²

¹ استادیار گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه یزد

² استادیار گروه تاریخ دانشگاه یزد

چکیده

یکی از مهم­ترین دستاوردهای انقلاب مشروطۀ ایران قانون اساسی آن بود. در حالی که قانون اساسی مهم­ترین سند ضمانت اصول مشروطیت ایران به شمار می­آمد در طی هفت دهه از عمر خود بارها مورد تغییر و تجدیدنظر واقع شد که در این میان اگر بازنگری حقوقی پاره­ای اصول آن در دهه­های نخستین به دلیل جابجایی سلطنت ناگزیر می­نمود به نظر می­رسد تغییرات صورت گرفته در سال های 1328 ه.ش، 1336 ه.ش و 1346 ه.ش که به ترتیب به اعطای حق انحلال مجلسین و وتو مصوبات مالی مجلس به شاه و مقام نیابت سلطنت به شهبانو گردید دارای دلایل حقوقی معتبری نیست. با ارزیابی دلایل حقوقی اقامه شده بر این تطورات که در مستندات تاریخی موجود است نمی­توان به وجاهت حقوقی متقنی دست یافت که بتواند بازنگری­های صورت گرفته در قانون اساسی را توجیه کند بلکه بیشتر به نظر می­رسد در پس این توجیهات حقوقی، انگیزه­های سیاسی نهاد اقتدار گرای سلطنت حاکم بوده که با بی‌اعتنایی به مبانی قانون اساسی موجب این تغییرات گردیده است. این پژوهش که کاری بین رشته­ای میان دو رشته تاریخ و حقوق است با بررسی شرایط تاریخی و استدلال­های حقوقی مطرح شده متناسب با این شرایط، بازنگری­ها و تغییرات اصول قانون اساسی را مورد نقد قرار می دهد.

کلیدواژه‌ها

• قانون اساسی
• مشروطه
• پهلوی
• بازنگری
• سلطنت
• حقوقی

عنوان مقاله [English]

A Study of the Legal and Historical Foundations of the Evolution of the Constitution of Mashruteh

نویسندگان [English]

• Aliakbar Jafari Nadoushan ¹
• Afarin Tavakoli ²

¹ Assistant Professor, Department of Law and Political Science, Yazd University

² Assistant Professor of History Department, Yazd University

چکیده [English]

One of the most important achievements of Iran’s “Enghelab-e Mashruteh” was the Constitution. While it was considered as the most important guaranteeing document of the principles of the constitutional movement, it was changed and revised many times over the course of seven decades. Some revisions of the principles seemed inevitable due to the reign of the monarchy in the first decades. However, the 1949 amendment which granted the Shah with the right to dissolve the Houses, the 1957 amendment which gave the Shah the veto power over the financial decisions of the parliament, or the 1967 amendment regarding how to choose the heir to the throne led to changes in the constitution which cannot be justified through the legal grounds available in historical documents. It seems, however, that behind these legal aspects, political motives of the authoritarian monarchy has been the cause that led to these changes and disregarding the foundations of the Constitution. This research is an interdisciplinary work which studies the historical circumstances and the legal arguments put forward in accordance with these conditions, and criticizes the amendments to the Constitution.

کلیدواژه‌ها [English]

• Constitution
• Constitutionalism
• Pahlavi
• Revision
• Monarchy
• Legal