مقاله پژوهشی
راهبردهای نظامی مغولان در سقوط بغداد (656 ه‍.)

فرج الله احمدی؛ ابوالفضل سلمانی گواری؛ شهاب الدین سمنان

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، صفحه 1-24

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.308712.473304

چکیده
  بغداد بیش از پنج قرن مرکز خلافت جهان اسلام بود که در سال 656 ه‍. به دست مغولان سقوط نمود، لذا این حادثه مهم‌ترین رخدادِ تأثیرگذار در تحولات سیاسی آن عصر به شمار می­رود. راهبردهای نظامی امپراتوری مغولان آن­ها را قادر ساخت تقریباً تمام قارۀ آسیا و بخش‌هایی از شرق اروپا را زیر سلطۀ خود درآورند؛ آن­ها فناوری‌های مفیدی را برای حمله ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بازنمایی تاریخ صدر اسلام در آثار و افکار شیخ محمد الغزالی مصری

عباس بصیری؛ رسول جعفریان

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، صفحه 25-46

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.270613.473060

چکیده
  تاریخ صدر اسلام به‌عنوان نقطه‌ای ایدئال و آرمانی از تاریخ اسلام تا عصر حاضر دست‌مایۀ بسیاری از متفکرین مسلمان برای تبیین وضع موجود خود و ارائۀ راهکار و چشم‌اندازی برای آینده بوده است. متفکرین مصری به‌ویژه در دوران معاصر با بروز زمینه‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جدید و ورود هماوردی قدرتمند به نام مدرنیته در پی خوانشی جدید از مقطع ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی مبانی حقوقی و تاریخی تطورات قانون اساسی مشروطه

علی اکبر جعفری ندوشن؛ آفرین توکلی

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، صفحه 47-67

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.304773.473269

چکیده
  یکی از مهم­ترین دستاوردهای انقلاب مشروطۀ ایران قانون اساسی آن بود. در حالی که قانون اساسی مهم­ترین سند ضمانت اصول مشروطیت ایران به شمار می­آمد در طی هفت دهه از عمر خود بارها مورد تغییر و تجدیدنظر واقع شد که در این میان اگر بازنگری حقوقی پاره­ای اصول آن در دهه­های نخستین به دلیل جابجایی سلطنت ناگزیر می­نمود به نظر می­رسد ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
شعر به مثابۀ تاریخ واقعی ایران باستان: هخامنشیان و اشکانیان در آیینۀ چامه های هوراس

اسماعیل سنگاری؛ فرزاد رفیعی فر

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، صفحه 69-88

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.302531.473247

چکیده
  چامه­ها، مجموعه­ای از سروده­های پراکندۀ کوینتوس هوراتیوس فلاکیوس، نویسنده و شاعر رومی سدۀ نخست پیش از میلاد است که در چهار دفتر منتشر شده و مضامین گسترده­ای از روابط انسانی و موضوعات روزمرۀ زندگانی نویسنده تا وقایع تاریخی و مسائل روز آن روزگار را در بر می­گیرد. در این میان اشکانیان به عنوان یکی از مهم­ترین همسایگان و رقبای ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
توسعۀ فضاهای عمومی در شیراز نیمۀ اول قرن هفتم هجری و نقش آن در تکوین مدارای مدنی

کیوان مددی؛ عبد الرسول خیراندیش

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، صفحه 89-106

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.277810.473092

چکیده
  اگرچه شیراز در دورۀ آل‌بویه صاحب آبادانی و آوازه­ای قابل‌توجه شد اما به روزگار دولت سلغریان بود که موقعیتی خاص در میان شهرهای ایران یافت؛ زیرا به روزگار اتابک سعد و فرزندش اتابک ابوبکر که در پی گسترش قلمرو خوارزمشاهیان و سپس تهاجمات مغولان، شهرهای بزرگ سخت در معرض آسیب قرار گرفتند، شیراز امن و آباد باقی ماند و شاهد رونق ساخت‌وساز ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
الواح زرین فام کاشان در اواخر سدۀ نهم و نیمۀ اول سدۀ دهم هجری

محمد مشهدی نوش آبادی؛ محمدرضا غیاثیان

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، صفحه 107-132

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.307520.473297

چکیده
  اگرچه کاشان در عصر ایلخانی یکی از مهم­ترین مراکز تولید کاشی­های زرین­فام در جهان اسلام بود، از نیمۀ سدۀ هشتم هجری این صنعت در این شهر دچار رکود شد. پس از آن، از اواخر سدۀ نهم هجری مجدداً شاهد رواج ساخت کاشی­های زریـن­فام در کاشان اما با فرم و محتوای متفاوت هستیم. این زرین­فام­ها کاربردهایی نظیر لوح مزار، محراب و وقف­نامه ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
کاربرد لقب «شاهنشاه ایران» در سکه‌ای ناشناخته از اتابک قزل ارسلان

لیدا مودت

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، صفحه 133-158

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.304822.473271

چکیده
  درج عبارت «شاهنشاه ­ایران» بر سکه­ای از اتابک ­قزل ­ارسلان (582-587ق) از اتابکان آذربایجان (541-626ق) امری بدیع و منحصر­به­فرد به­ شمار می­آید. هر چند استعمال واژۀ شاهنشاه بر سکه­ها در ایران بعد از اسلام امری جدید نبود و توسط امرای آل­بویه و سپس سلجوقیان در سکه­ها مورد استفاده قرار گرفته بود؛ اما در کنار هم قرار گرفتن ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
غالیان و حسنیان: واگرایی اندیشه‌ای، همگرایی سیاسی

لیلا نجفیان رضوی

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، صفحه 159-181

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.305746.473280

چکیده
  قیام­های حسنیان در دورۀ خلافت عباسیان با قیام محمد بن عبدالله در سال 145 هجری آغاز شد. این قیام به عللی همچون بیعت دو خلیفۀ نخست عباسی با محمد، جایگاه وراثتی او، گستردگی تبلیغات و طیف وسیع حامیان از اهمیت ویژه­ای برخوردار بود. در میان حامیان متنوع این قیام، برخی رهبران غلات نیز حضور داشتند. افرادی که میان آراء آنها با باورهای نخستین ...  بیشتر