نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ ایران باستان دانشگاه اصفهان

چکیده

چامه­ها، مجموعه­ای از سروده­های پراکندۀ کوینتوس هوراتیوس فلاکیوس، نویسنده و شاعر رومی سدۀ نخست پیش از میلاد است که در چهار دفتر منتشر شده و مضامین گسترده­ای از روابط انسانی و موضوعات روزمرۀ زندگانی نویسنده تا وقایع تاریخی و مسائل روز آن روزگار را در بر می­گیرد. در این میان اشکانیان به عنوان یکی از مهم­ترین همسایگان و رقبای امپراتوری روم و نیز هخامنشیان در جایگاه پیشینیان و اخلاف آنان در قطعـات مختلف این مجموعه مورد اشـاره قرار گرفته­اند. با توجه به کمبـود منابـع مکتوب در بخش­هایی از تاریخ ایران باستان به ویژه در عصر اشکانیان که گاه­گه محققان این حوزه را با مشکلات متعددی مواجه ساخته است، این اثر ادبی می­تواند به عنوان منبعی برای استخراج اطلاعاتی در بابِ روابط خارجی شاهنشاهی اشکانی با امپراتوری روم و نیز شناختی عمیق­تر از دیدگاه­ها و عقاید قشر فرهنگی جامعۀ رومی نسبت به ایرانیان باستان در دوران هخامنشیان مورد بهره­برداری و پژوهش مورخان معاصر قرار گیرد. پژوهش حاضر بر آن است با بهره­گیری از شواهد مکتوب متون کهن بنیادین و به شیوۀ توصیفی تحلیلی، به بازخوانی چگونگی حضور ایرانیان باستان در چامه­های هوراس و نیز سنجش و مقایسۀ انتقادی مطالب تاریخی مندرج در این اثر با سایر متون کهن تاریخی بنیادین دنیای باستان بپردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Poetry as the History of Ancient Iran: Achaemenians and Parthians in the Odes of Horace

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Sangari 1
  • Farzad Rafieifar 2

1 Associate Professor, Department of History, University of Isfahan

2 Master student in the history of ancient Iran, University of Isfahan

چکیده [English]

Odes is a collection in four books of poems by Quintus Horatius Flaccus, the Roman writer and poet of the first century BC. The poems cover a wide range of topics about human relationships, everyday issues, and historical events. Parthians as one of the most important neighbors and rivals of the Roman Empire, and Achaemenids as Parthians’ descendants have been mentioned in different parts of this collection. Considering the shortage of sources on some parts of the history of Ancient Iran, especially the Parthian period, that has made the researchers encounter problems, this literary work would be a good source for contemporary historians who intend to study the foreign relations of Parthians with the Roman Empire, and the viewpoints of Romans on Iranians in the Achaemenid period. This research adopts an analytical-descriptive method to study how the Ancient Iranians are depicted in Odes of Horace and to compare critically the historical materials contained therein with other historical texts of the ancient world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Achaemenids
  • Parthians
  • History
  • Odes
  • Horace
آثنایوس، ایرانیات در کتاب بزم فرزانگان، ترجمۀ جلال خالقی­مطلق، تهران، مرکز دایره­المعارف بزرگ اسلامی، 1386.
آریان، لشکرکشی اسکندر، ترجمۀ انگلیسی اوبری دو سلینکورت، بازنگری، مقدمه و حواشی جی. آر. همیلتون، ترجمۀ فارسی محسن خادم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1388.
استنفورد، مایکل، درآمدی بر تاریخ­پژوهی، ترجمۀ مسعود صادقی، تهران، دانشگاه امام ­صادق (ع) و سمت، 1384.
اشنایدر، ر.م. «دوست و دشمن: مشرق زمین در روم»، ویراستة وستا س. کرتیس و سارا استوارت، ترجمة مانی صلاحی­علامه، شاهنشاهی اشکانیان، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، 85-133، 1392.
بیوار، ا.د.ه، «تاریخ سیاسی ایران در دورۀ اشکانیان»، در: تاریخ ایران کیمبریج، ترجمة حسن انوشه، جلد سوم، بخش اول: از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان، چاپ هفتم، تهران، امیرکبیر، 1392.
توموکینو، آلبر،  گزینۀ شعرهای هوراس با اشاره­ای تطبیقی به شعر هوراس و پارسی­گویان کهن، ترجمۀ، طاهر نوکنده، به کوشش هوشنگ سبقتی، تهران، دوست، 1380.
توین­بی، آرنولد،  مورخ و تاریخ، ترجمۀ حسن کامشاد، چاپ دوم، تهران، خوارزمی، 1391.
جلیلیان، شهرام، تاریخ تحولات سیاسی ساسانیان، چاپ دوم، تهران، سمت، 1397.
دوبواز، نیلسون. تاریخ سیاسی پارث، ترجمۀ علی­اصغر حکمت، چاپ دوم، تهران، علمی و فرهنگی، 1396.
دیاکونوف، میخائیل میخائیلویچ، اشکانیان، ترجمۀ کریم کشاورز، چاپ سوم، تهران، پیام، 1378.
دیودور سیسیلی، ایران و شرق باستان در کتابخانۀ تاریخی، (کتاب­های 2، 11، 14، 15 و 17)، ترجمۀ حمید بیکس­شورکایی و اسماعیل سنگاری، تهران، جامی، 1384.
شیپمان، کلاوس، مبانی تاریخ پارتیان، ترجمۀ هوشنگ صادقی، تهران، فرزانِ­روز، 1384.
فرخ، کاوه، سواره نظام زبدۀ ساسانی (224 642 م.)، ترجمۀ میثم علیئی، تهران، امیرکبیر، 1392.
کاژدان، آ. و دیگران، تاریخ جهان باستان، ترجمة صادق انصاری و سید­علی همدانی، جلد سوم: رم، تهران، اندیشه، 1379.
کالج، مالکوم، اشکانیان (پارتیان)، ترجمۀ مسعود رجب­نیا، چاپ پنجم، تهران، هیرمند، 1391.
کریستن­سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، ترجمة رشید یاسمی، تهران، نگاه، 1384.
ملائی­توانی، علیرضا، درآمدی بر روش پژوهش در تاریخ، چاپ یازدهم، تهران، نی، 1396.
ولسکی، یورف،  شاهنشاهی اشکانی، ترجمۀ مرتضی ثاقب­فر، چاپ ششم، تهران، ققنوس، 1393.
ویسهوفر، یوزف،  ایران باستان (از 550 پیش از میلاد تا 650 پس از میلاد)، ترجمۀ مرتضی ثاقب­فر، چاپ یازدهم، تهران: ققنوس، 1390.
هرودوت، تاریخ هرودوت، ترجمۀ مرتضی ثاقب­فر، تهران، اساطیر، 1389.
هوراس،  چامه­ها، ترجمۀ میرجلال­الدین کزازی، تهران، معین، 1391.
Alexander, Sidney, Complete Odes and Satires of Horace, New Jersey, Princeton University Press, 1999.
Armstrong, David, “The Biographical and Social Foundations of Horace's Poetic Voice”,Edited by Gregson Davis, in A Companion to Horace, Chichester, Blackwell Publishing Ltd, 7-33, 2010.
Bradshaw, Aarnold, “Horace's Birthday and Death day”, Edited by Tony Woodman & Denis Feeney, in Traditions & Contexts in the Poetry of Horace, New York, Cambridge University Press, 1-16, 2002.
Dandamayev, M.A, "Achaemenes", in Encyclopaedia Iranica, vol. I, Fasc. 4, p. 414; http://www.iranicaonline.org/articles/achaemenes-greek, 1983.
Dio Cassius, Dio's Roman History,trans by Earnest Cary, vol VI, London, Loeb Classical Library, Harvard University Press, 1955.
Gunther, Hans-Christian, “Horace's Life and Work”, Edited by Hans-Christian Gunther, in Brill's Companion to Horace, Leiden, Koninklijke Brill NV, 1-62, 2013.
Horace, Odes, trans by David R. Slavitt, Madison, The University of Wisconsin Press, 2014.
Nisbet, Robin, “Horace: Life and Chronology”, Edited by Stephen Harrison, in The Cambridge Companion to Horace, New York, Cambridge University Press, 7-21, 2007.
Plato, Plato: Authyphro. Apology. Crito. Phaedo. Phaedrus, trans by Harold North Fowler, London, Loeb Classical Library, Harvard University Press, 2005.
Rawlinson, George, The Sixth Great Oriental Monarchy or the Geography, History and Antiquities on Parthia, London, Longmans, Green and Co. LTD, 1873.
Shayegan, Mohammad Rahim, Arsacids and Sasanians. Political Ideology in Post-Hellenistic and Late Antique Persia, New York, Cambridge University Press, 2011.
Sheldon, Rose Mary, Rome's Wars in Parthia: Blood in the Sand, London, Vallentine Mitchell, 2010.
Strabo, The Geography of Strabo, trans by Horace Leonard Jones, vol. V, London, Loeb Classical Library, Harvard University Press, 1961.