مقاله پژوهشی
تأثیر رویدادهای طبیعی بر تجارت جنوب ایران در نیمۀ دوم حکومت ناصرالدین شاه، براساس آمار دفاتر نمایندگی مقیم حکومت هند بریتانیا (1290/1873-1312/1895)

سید رضا آل طه؛ یاسر قزوینی حائری

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1399، صفحه 1-19

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.276551.473086

چکیده
  تجارت خلیج‌فارس در تمام ادوار تاریخی به علّت شرایط خاص جغرافیایی، اقلیمی، طبیعی همواره در جریان بوده است. ولی عدم وجود آمار کامل و مطمئن قبل از دورۀ ناصری هرگونه گمانه‌زنی در مورد جایگاه بنادر خلیج فارس در تجارت ایران را با مشکل مواجه می‌کند. وجود آمار نمایندگی‌های مقیم حکومت هند بریتانیا که در خلال دورۀ ناصری ثبت گردیده است، امکان ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
ادعای مهدویت سیدمحمد کلاردشتی در دورۀ ناصرالدین‌شاه (1309ق/1891م)؛ پیامدهای اجتماعی آن و فرجام مدعی

علی اکبر جعفری؛ شهرزاد محمدی آئین؛ مینا معینی

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1399، صفحه 21-43

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.274907.473076

چکیده
  اندیشۀ مهدویت یا ظهور موعود تاکنون یکی از مسائل مهم و اساسی در ایران دورۀ اسلامی بوده ‌است؛ اما این مسئله طی تاریخ دچار آسیب‌های فراوانی، ازجمله ظهور مدعیان دروغین شده و جامعۀ اسلامی را با مشکلاتی روبه‌رو ساخته است. این موضوع حتی تا دورۀ معاصر نیز تداوم داشته؛ چنان‌که در دورۀ قاجار نیز نمونه­هایی از آن گزارش شده است. سیدمحمد کلاردشتی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
فراز و فرود اقتصاد بازرگانی در عکای صلیبی از سال 587ق/1191م تا 690ق./1291م.

رسول جعفریان؛ مسعود وکیلی تنها

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1399، صفحه 45-65

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.300554.473228

چکیده
  این پژوهش درصدد است تا توصیفی عمیق از اوج­گیری و افول بازرگانی عکا طی سال­های 587ق./1191م. تا 690ق./1291م. ارائه دهد و زمینه­ها و علل پدید آمدن این شرایط را تبیین نماید. عکا در طول تاریخ خود پایگاهی ارزشمند برای تجارت در شرقِ مدیترانه بوده است. پس از فتح به­دست مسلمانان و در دوره­های اموی و عباسی یکی از پایگاه‌هایِ نیروی دریایی مسلمانان ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحولات جنبش ملی گرایی عرب در عراق (1921-1908م)

شکرالله خاکرند؛ سیاوش یداللهی

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1399، صفحه 67-88

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.291152.473172

چکیده
  کشور عراق در آغاز قرن بیستم میلادی بخشی از امپراتوری عثمانی و متشکل از سه ایالت بغداد، بصره و موصل بود. مهم‌ترین حادثه در آن دوره پیدایش جنبش ملی‌گرایی عرب، نهضتی فراگیر و منادی وحدت اعراب بود. در عراق جنبش ملی عرب بر اثر عواملی چند شکل گرفت. این پژوهش با روش تحقیـق توصیفی‌ تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات از راه منابع کتابخانه‌ای سامان ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بازخوانی روایات فرجام ابن‌ملجم

مصطفی صادقی کاشانی

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1399، صفحه 89-103

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.297694.473209

چکیده
  پس از ترور امیرمؤمنان علی بن ابی ‌طالب (ع) به دست عبدالرحمن بن ملجم مرادی، ضارب دستگیر شد. بنا به مشهور منابع تاریخی و حدیثی، آن حضرت دربارۀ این فرد توصیه‌‌هایی از جمله در خصوص چگونگی قصاص فرمودند. بخشی از گزارش‌های تاریخی چنین است که فرزند ارشد او به وصیت عمل کرده و مجرم را با یک ضربت کشته است. روایات دیگر دربارۀ سرنوشت ابن‌ملجم حکایت ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل چرخش های روایی شعبی بر پایۀ زندگی و زمانۀ وی

مریم عزیزیان؛ زینب امیدیان

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1399، صفحه 105-127

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.297593.473207

چکیده
  اخباریان دو قرن نخست هجری تأثیرات ماندگاری در تاریخ­نگاری اسلامی و فهم مسلمانان قرون بعد از وقایع تاریخی برجای گذاشتند. عامر شعبی (105-28) یکی از این اخباریان است که علاوه بر شهرت در فقه و حدیث در حوزۀ تاریخ نیز، مورد توجه فراوان مورخان اسلامی قرار گرفت. از او روایت­های متناقض و متضادی در مورد حوادث و شخصیت­های مؤثر جهان اسلام باقی ...  بیشتر