پژوهش‌های علوم تاریخی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

همکاری با انجمن و موسسه

راهنمای نویسندگان

نمونه کار فارسی

نمونه کار انگلیسی

هزینه انتشار

فرم اصالت اثر

فرم تعارض منافع

راهنمای دریافت شناسه ارکید

داوران نشریه

راهنمای ثبت نام در پابلونز

تحولات جنبش ملی گرایی عرب در عراق (1921-1908م)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار تاریخ دانشگاه شیراز

2 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد تاریخ دانشگاه شیراز

چکیده

کشور عراق در آغاز قرن بیستم میلادی بخشی از امپراتوری عثمانی و متشکل از سه ایالت بغداد، بصره و موصل بود. مهم‌ترین حادثه در آن دوره پیدایش جنبش ملی‌گرایی عرب، نهضتی فراگیر و منادی وحدت اعراب بود. در عراق جنبش ملی عرب بر اثر عواملی چند شکل گرفت. این پژوهش با روش تحقیـق توصیفی‌ تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات از راه منابع کتابخانه‌ای سامان یافته است و به دنبال پاسخ به این سؤالات است که جنبش ملی عرب در عراق تحت تأثیر چه عواملی شکل گرفت؟ چه تحولاتی را طی کرد؟ و در پایان چه نتیجه‌ای از آن حاصل شد؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در نیمۀ دوم قرن نوزدهم میلادی طبقۀ نخبۀ عراقی تحت تأثیر آموزش‌های نوین در مدارس عثمانی شکل گرفت. این گروه در حکومت ترکان جوان به هسته ملی­گرا­های عرب تبدیل شدند. سیاست‌های تحمیل هویت ترکی بر اعراب نقش برجسته‌ای در برانگیختن حس هویت ملی و پیوستگی نخبگان عراقی با جنبش ملی عرب ایفا کرد. آن‌ها در پاسخ به سیاست‌های حاکمان استانبول دست به برپایی گروه‌های ملی‌گرا و فعالیت در شهرهای عراق در راستای گسترش ملی‌گرایی عربی زدند. منتهی فعالیت آن‌ها در قالب حفظ وحدت امپراتوری بود؛ اما براثر تحولات جنگ جهانی اول اعراب عراق نیز به سمت استقلال کامل از حکومت عثمانی حرکت کردند که نتیجۀ آن شرکت افسران عراقی در انقلاب عربی 1916م بود. در پایان جنگ مهم‌ترین نتیجۀ جنبش ملی عرب در عراق به قدرت رسیدن اقلیت عرب‌های سنی منادی ملی‌گرایی عرب بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study on the Developments of the Arab Nationalist Movement in Iraq (1908-1921)

نویسندگان [English]

  • Shokrollah Khakrand 1
  • siavash yadollahi 2

1 Associate Professor, of History Shiraz University

2 Graduate Masters of History of Shiraz University

چکیده [English]

At the beginning of the twentieth century, Iraq was part of the Ottoman Empire and consisted of the three states of Baghdad, Basra, and Mosul. The most important event in that period was the emergence of the Arab nationalist movement, a comprehensive movement and a harbinger of Arab unity. In Iraq, the Arab National Movement was formed as a result of several factors. The present research adopts a descriptive-analytical method in order to answer these questions: What factors influenced the formation of the Arab National Movement in Iraq? What developments take place? And in the end, what was the result? The article shows that in the second half of the nineteenth century, the Iraqi elite was formed under the influence of modern education in Ottoman schools. That group became the nucleus of Arab nationalists during the Young Turks’ rule. The policies of imposing the Turkish identity on the Arabs played a prominent role in arousing the sense of national identity and the unity of the Iraqi elite with the Arab National Movement. In response to the policies of the rulers of Istanbul, they formed nationalist groups and activities in Iraq’s cities in order to spread Arab nationalism. Their activities led to the preservation of the unity of the empire, but as the First World War progressed, the Iraqis also moved towards full independence from the Ottoman rule, which resulted in the participation of Iraqi officers in the 1916 Arab Revolt. At the end of the war, the most important result of the Arab National Movement in Iraq was the Sunni Arabs’ gaining power.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iraq
  • Arab Nationalism
  • Young Turks
  • World War I
  • Arab Revolt
  • Al-Ahd
  • Great Iraqi Revolution
مراجع
الجمیلی، علی، نگاهی به تاریخ سیاسی عراق، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزۀ هنری، 1370.
الحسنی، عبدالرزاق، الثوره العراقیه الکبری، قم، موسسه المحبین، 1426.
الدوری، عبدالعزیز، التکوین التاریخی للامه العربیه، بیروت، مرکز دراسات الوحده العربیه، 1984.
سعید، امین، الثوره العربیه الکبری، قاهره، مدبولی، بی‌تا.
شاو، استنفورد، تاریخ امپراطوری عثمانی و ترکیه جدید، ترجمۀ محمود رمضان‌زاده، مشهد، معاونت فرهنگی آستان قدس، 1370.
ضیاءالدین، احمد، نگاهی بر جنبش ناسیونالیسم عرب، ترجمۀ حیدر بوذرجمهر، تهران، وزارت ارشاد، 1365.
فرامکین، دیوید، صلحی که همه صلح‌ها را بر باد داد، ترجمۀ حسن افشار، تهران، ماهی، 1398.
مار، فب. تاریخ نوین عراق، ترجمۀ محمد عباسپور. مشهد، موسسۀ چاپ آستان قدس رضوی، 1380.
مایر، کارل ارنست و برساک، شارن بلر، شاه آفرینان: چگونگی پیدایش خاورمیانه امروزی، ترجمۀ کامل حلمی، تهران، کتاب سرا، 1394.
مروه، ادیب، الصحافه العربیه، لبنان، بیروت، منشورات دار مکتبه الحیاه، 1960.
منسفیلد، پیتر، تاریخ خاورمیانه، ترجمۀ عبدالعلی اسپهبدی، تهران، علمی و فرهنگی، 1385.
الوردی، علی، تاریخ عراق، ترجمۀ هادی انصاری، جلد اول، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1389.
الوردی، علی، تاریخ عراق، ترجمۀ هادی انصاری، جلد دوم، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1390.
Antonius, George. The Arab Awakening: Usa: Philadelphia: J.B. Lippincott, 1939.
Atiyah, Edward Selim, The Arabs, Baltimore, Penguin Books, 1955.
Committee of Officials, An Introduction to the Past and Present of the Kingdom of Iraq. Baltimore, Lord Baltimore Press, 1946.
Davis, Eric. Memories of State. Usa, University of California Press, 2005.
Haddad, Mahmud. Iraq Befor World War, In Khalidi & Others,The Origins of Arab Nationalism (pp. 120-150). New York, Columbia University Press, 1991.
Haldane, James, Aylmer, The insurrection in Mesopotamia, 1920. Edinburgh and London, W. Blackwood and Sons. 1922.
Hemphill, Paul. The formation of Iraqi Army. In Kelidar, Abbas, The Integration of Modern Iraq (pp 88-110). New York: St. Martin's Press. 1979.
Ireland, Philip, Iraq: a Study in Political Development. London: Jonthon Cape LTD. 1937.
Kayali, Hasan, Arabs and Young Turks: Ottomanism, Arabism, and Islamism in the Ottoman Empire, 1908–1918. Berkeley, University of California Press. 1997.
Longrigg, Stephen Hemsley. Iraq 1900 to 1950. London, Oxford University Press. 1953.
Marr, Phebe. The Development Nationalism Ideology In Iraq, The Muslim World, Volume 75, Issue 2, 85-101, 1985.
McLean, Iain & McMillan, Alistair. The concise Oxford dictionary of politics. New York: Oxford University Press, 2003.
Al-Qaysl, Abdul Wahhab Abbas, the Impact of Modernization on Iraqi Society During the Ottoman Era. Usa, Michigan: University of Michigan, 1958.
Sachar, Howard Morley, The emergence of the Middle East: 1914-1924, New York, Knopf, 1969.
Simon, Reeva S & Others, Encyclopedia of the modern Middle East, New York, Macmillan Reference USA, 1996.
Simon, Reeva S, The Education of an Iraqi Ottoman Army Officer, In Khalidi & Others, The origins of Arab nationalism (pp.151-1166). New York, Columbia University Press, 1991.
Simon, Reeva, Iraq Between the Two World Wars. New York: Columbia University Press. 2004.
Taubar, E, The Emergence of the Arab Movements. London; Portland, Or. F. Cass. 1993.
Taubar, E, The Formation of modern Syria and Iraq. London; Portland, Or. F. Cass. 1995.
Tripp, Charles, A History Of Iraq. UK, Camprige University Press. 2007.
پژوهش‌های علوم تاریخی
دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 21
خرداد 1399
صفحه 67-88
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار