مقاله پژوهشی
ارزیابی عملکرد دولت در خرید انحصاری و تضمینی گندم در جنگ جهانی دوم (1320-1324)

محمد بختیاری

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، صفحه 1-19

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.306015.473283

چکیده
  خرید تضمینی گندم با هدف رسیدن به خودکفایی و حمایت از تولیدکننده و مصرف­کننده، یکی از سیاست­های اعمال شده از سوی دولت از زمان پهلوی اول تاکنون بوده است. اما در مواقعی، به دلیل عدم اجرای درست این سیاست، نه تنها اهداف مذکور محقق نشده، بلکه پیامدهای زیان­باری به دنبال داشته است. جنگ جهانی دوم یکی از ­دوره­هایی است که دولت برای ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
نگرش گروه های مختلف اجتماعی به بیماری های طاعون و وبا در ایران عصر صفوی بر اساس منابع مکتوب

پنگ جین؛ محمدحسن رازنهان

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، صفحه 21-42

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.301458.473237

چکیده
  شیوع و گسترش بیماری‌های عفونی و واگیردار در سرزمین ایران همواره یکی از عوامل اصلی کاهش جمعیت و موجب صدمات فراوان انسانی، اقتصادی و اجتماعی در طول تاریخ بوده است. اگرچه اطلاعات زیادی از شیوع این بیماری‌ها در دورۀ پیش از اسلام در متون مشاهده نمی‌شود اما منابع دورۀ اسلامی گزارش‌های بسیار متعدد و مفصلی در باب شیوع امراض عفونی و به‌ویژه ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
روابط هدایت الله خان فومنی (گیلانی) با حکومت مرکزی (1170-1200ق/1757-1786م)

محسن رحمتی؛ فرزاد خوش‌آب؛ تقی اصغری

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، صفحه 43-64

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.303911.473263

چکیده
  سرزمیـن گیلان، به واسطۀ موقعیت جغرافیایـی‌اش، از ورود اسلام تا صفویه، همواره تحت فرمان خاندان­های حکومتگر محلی بوده و معمولاً زیر سلطۀ مستقیم حکومت مرکزی قرار نداشت. این روند تا پیش از روی­کار آمدن صفویـان هم­چنان ادامه پیـدا کرد. فقط در دورۀ صفوی، شاه­عباس اول (حک: 996-1038ق/1588-1629م) با بسط نفوذ و سلطۀ حکومت مرکزی در گیلان، بساط ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
هخامنشیان در ایونیه: از نبرد موکاله تا صلح کالیاس (479-449 پ.م)

کلثوم غضنفری؛ بهرام روشن ضمیر

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، صفحه 65-88

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.300911.473232

چکیده
  جنگ­های مادی (دولت هخامنشی با یونانیان) از مهمترین سرفصل‌های تاریخ دورۀ باستان است. مهمترین مسئله در بررسی این جنگ کمبود و یک‌طرفه بودن منابع است. در حالیکه هیچ منبع ایرانی و شرقی سخنی از این جنگ نزده، منابع یونانی (در رأس آنان هرودت) به تفصیل جزئیات آن را شرح داده‌اند. اما هرودت به دلیلی ناروشن کتاب خود را با نبرد موکاله و محاصرۀ ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بازتاب رویدادهای انقلاب گیلان در آثار ویلیمیر خلبنیکف

الهه کولایی؛ فرشته مشهدی رفیع

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، صفحه 89-109

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.304598.473267

چکیده
  جنبش انقلابی گیلان (1300-1294/1921-1915) یکی از مهم­ترین جنبش­های تاریـخ معاصر ایران به­شمار می­آید که همواره محل بحث­های فراوانی از سوی صاحب­نظران و کارشناسان مسائل تاریخی و سیاسی بوده است. در طول سال­ها آثار گوناگون در مورد این جنبش به شکل کتاب و مقاله در حوزه­های تاریخی، هنری و ادبی به قلم پژوهشگران ایرانی و غیرایرانی به نگارش ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
آیا منات، لات و عزی، بنات الله هستند؟

زهرا محققیان

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، صفحه 111-130

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.299714.473223

چکیده
  منات، لات و عزی از شمار آن دسته از انگاره‌های جاهلی هستند که در قرآن کریم ذکر شده‌اند و در طی تاریخ، توجه قرآن‌پژوهان از طیف‌های مختلف را به خود جلب کرده‌اند. در حالیکه انگارۀ رایج در مورد ایشان، شناسایی این خدایان جاهلی به مثابۀ بنات الله یا دختران خداوند است؛ در غالب قریب به اتفاق منابع متقدم اسلامی چنین ماهیت‌دهی مشاهده نمی‌شود ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
پایگاه اقتصادی و اجتماعی یک حکومت‌ محلی در جنوب قفقاز: بررسی منابع اقتصادی قدرت خوانین شیروان در آستانۀ تسلط روسیه (1770-1820 م.)

جواد مرشدلو

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، صفحه 131-152

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.281431.473119

چکیده
  در مقالۀ پیش رو تلاش شده است یکی از جنبه‌های مغفول زمامداری محلی در ایران یعنی منابع اقتصادی و الگوی مدیریت آن در جهت حفظ و توسعۀ اقتدار سیاسی خاندانی بررسی شود. به این منظور نمونۀ حکومت محلی شیروان (شروان) در دورۀ فرمانروایی خاندان آل سرکار انتخاب شده و دلیل این انتخاب امکان منحصربه­فردی است که دسترسی به یک گزارش آماری فراهم آورده ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
عوامل مؤثر بر پذیرش لایحۀ نظارت هیئت مجتهدان بر مصوبات مجلس توسط جناح روشنفکر مجلس اول شورای ملی

علیرضا ملائی توانی؛ حمید بصیرت منش؛ مرضیه بیگی زاده

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، صفحه 153-173

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.284246.473141

چکیده
  مقالۀ حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش­ است که چگونه پس از پیروزی نهضت مشروطه و تشکیل مجلس، جناح روشنفکر مجلس اول شورای ملی که شامل طیفی از نمایندگان تندرو و قائل به جدایی دین از سیاست و عدم دخالت روحانیان در امور سیاسی بودند، حاضر به پذیرش لایحۀ هیئت مجتهدان طراز اول مبنی بر نظارت عده­ای از علما بر مصوبات مجلس گردیدند؟ مدعای مقاله ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تبیین انگارۀ تاریخی برنارد لوئیس در ارتباط با نظریۀ خاورمیانۀ جدید

سید امیر میرهلی؛ اصغر منتظرالقائم؛ مصطفی پیرمرادیان

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، صفحه 175-193

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.303976.473264

چکیده
  برنارد لوئیس از مستشرقین و نظریه‌پردازان متأخر در زمینۀ تاریخ جوامع اسلامی است که کتب و مقالات بسیاری در این زمینه به رشتۀ تحریر در­آورده است. وی با مطالعۀ جامع تاریخ اسلام به این نتیجه می‌رسد که باید وحدت امت اسلام را از بین برده و کشورهای بزرگ خاورمیانه را به کشورهای کوچک‌تر که قدرت کمتری داشته و در خدمت منافع غربیان باشند تجزیه ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
«ماچین» و «ختا» در تصور جغرافیایی مسلمانان

محمدباقر وثوقی؛ مهران رضایی

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، صفحه 195-217

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.308536.473300

چکیده
  ایرانیان به عنوان میانجی فرهنگی و اقتصادی بین شرق و غرب موجب انتقال و تبادل فرهنگی بین چین و دنیای غرب بوده­اند. تا پیش از قرن شانزدهم میلادی بخشی از تمدن و فرهنگ چین از دریچۀ نگاه ایرانیان به غرب معرفی شده است. بازرگانان ایرانی از دو مسیر زمینی و دریایی مسیر چین را بارها پیموده و بار اصلی تبادل فرهنگی و اقتصادی دو کشور را به دوش کشیدند. ...  بیشتر