نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

با تأملی در منابع تاریخی عصر ایلخانی، تیموری و به­ویژه تواریخ محلّی ایالاتِ جنوب کشور خصوصاً کرمان طی قرون هفتم تا نهم هجری، به­طور مکرّر به نام دو قوم اوغانی و جرمانی (جرمایی) برمی­خوریم. اقوامی که در چالش­های سیاسی نظامی فراوانی نقش داشته و در منابعِ یاد­شده از درگیری­های آنان با حکّام قراختایی و مظفّری کراراً گزارش شده است. به­رغم نقش سیاسی و نظامی مهم و تأثیرگذار اقوام مذکور در برهه­ای از تاریخ ایران و به­ویژه ایالت کرمان، پیشینه و خاستگاه این دو قوم، مغفول باقی مانده و ریشۀ اصلی نژادی آنها هنوز بر کسی روشن نیست. بر همین اساس نوشتار حاضر با کاربست روش تحلیلی و با استفاده از داده­های موجود در منابع کتابخانه­ای بر آن است تا ضمن واکاوی پیشینه و خاستگاه اقوام مذکور، ریشۀ نژادی آنان را نیز مورد مداقّه قرار دهد. نتایج به­دست آمده حاکی از آن است که اوغان­ها -که پژوهشـگران امروزی افغان تلاش دارند آنها را اجداد افغان­های امروزی بدانند-به نقل اکثر منابع تاریخی در ارتفاعات سلیمان در شمال­غربی پاکستان امروزی سکونت داشته­اند و در نزدیکی آنها در ناحیۀ شمالی کوه­های سلیمان و غرب رودخانۀ سند منطقه­ای به نام کرّمان و یا جرّمان (جرما) بوده که احتمالاً خاستگاه جرمانیان است، اگرچه این فرضیه را نیز نمی­توان رد کرد که ممکن است این اقوام از مهاجران مغول و یا تُرک بوده و همزمان با حملۀ چنگیزخان به ایران، به این نواحی کوچیده باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Background and Origins of the Oghani and Jermani Tribes

نویسندگان [English]

  • Jamshid Roosta 1
  • Mohammad Mirzaei Badezi 2

1 Associate Professor, Department of History, Shahid Bahonar University of Kerman

2 Master of Islamic Iranian History, Shahid Bahonar University of Kerman

چکیده [English]

Reflecting on the historical sources of the Ilkhanids and Timurids era, and especially the local histories of the southern states of the country, especially Kerman, during the seventh to ninth centuries AH, we often come across the names of two Oghani and Jermani tribes; two tribes that have been involved in many political and military challenges and have been repeatedly reported in the sources to have clashed with the rulers of Qara Khitai and Muzaffarid. Despite the important and influential political and military role of these tribes at a time in the history of Iran, and especially in Kerman province, the background and origins of these two peoples have been neglected and their main racial roots are still unclear. Accordingly, the present article investigates the background and origin of these tribes and their racial roots. The findings show that Oghans, whom modern Afghan researchers are trying to identify as the ancestors of modern-day Afghans, have settled in the highlands of northwestern today’s Pakistan. According to most historical sources, close to them and in the north of the Suleiman Mountains and the west of the Indus River is a region called Kerman or Jerman (or Jerma), which is probably the origin of the Germans, although it cannot be ruled out that these tribes may have been Mongol or Turkish immigrants who at the same time as Genghis Khan’s invasion of Iran, they migrated to these areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hazara
  • Oghan
  • Jerman
  • Kerman
  • Mongol
آیتی، عبدالمحمد، تحریر تاریخ وصاف، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1346.
ابومحبوب، احمد، کک کوهزاد، تهران، نغمۀ زندگی، 1384.
اصغری، محمدرحیم، «اقوام افغانستان در مسیر تاریخ»، میثاق امین، شمارۀ 6، 145-176، 1386.
اقبال آشتیانی، عباس، تاریخ مغول، تهران، امیرکبیر، 1379.
تتوى، قاضى احمد؛ قزوینى، آصف­خان، تاریخ الفی‏، تصحیح غلامرضا طباطبایى­مجد، تهران، علمى و فرهنگى‏، 1382.
تیمورخانوف، ل. تاریخ ملی هزاره، ترجمۀ عزیز طغیان، قم، بی­نا، 1372.
جوزجانی، منهاج سراج، طبقات ناصری، تصحیح عبدالحی حبیبی، تهران، دنیای کتاب، 1363.
حافظ ابرو، جغرافیای حافظ ابرو ربع خراسان، تصحیح مایل هروی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1349.
ــــــــــ، جغرافیای حافظ ابرو، جلد سوم، تهران، میراث مکتوب، 1375.
ــــــــــ، زبده التواریخ، تصحیح حاج سید جوادی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد،1380.
حبیبی، عبدالحی، تاریخ افغانستان بعد از اسلام، تهران، دنیای کتاب، 1363.
خواندمیر، حبیب السیر، تصحیح دبیر سیاقی، تهران، کتابفروشی خیام، 1353.
دولت­آبادی، بصیر احمد، «هزاره­جات در گذشته­های دور و نزدیک»، سراج، دورۀ 1، شمارۀ 4-3، 127-160، 1374.
رفعتی، حسین، جیرفت در آینۀ تاریخ، کرمان، کرمان شناسی، 1386.
ریاحی، محمدامین، فردوسی، تهران، طرح نو، 1387.
ستوده، حسینقلی، تاریخ آل مظفّر، تهران، دانشگاه تهران، 1346.
سمرقندى، کمال­الدین عبدالرزاق،مطلع سعدین و مجمع بحرین‏، تصحیح عبدالحسین نوایى‏، تهران، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى‏، 1383.
شفایی، شاه­ولی، «مقابله نقل با اصل»، سراج، دورۀ 3، شمارۀ 11، 288-330، 1376.
شریک امین، شمیس، فرهنگ اصطلاحات دیوانی مغول، تهران، فرهنگستان ادب و هنر، 1357.
صفا، ذبیح­االله، حماسه­سرایی در ایران. تهران، امیرکبیر، 1352.
غفوری، رضا، «روایت دیگری از نبرد رستم با کک­کوهزاد»، جستارهای ادبی، شمارۀ 181، 64-51، 1392.
فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامۀ فردوسی، تصحیح ترنر ماکان. به خط اولیا سمیع شیرازی، تهران، سنایی سعدی، 1379.
کتبی، محمود، تاریخ آل مظفّر، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر، 1364.
گروهی از پژوهشگران، جغرافیـای افغانستان (مجموعۀ مقالات)، ترجمۀ ارباب شیـرانی، تهران، بنیـاد  دایره­المعارف اسلامی، 1376.
لعلی، انجنیز علیداد، سیری در هزاره­جات، قم، احسانی، 1372.
لمبتون، آن، تداوم و تحول در تاریخ میانۀ ایران، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران، نی،1372.
مستوفی، حمدالله، نزهه القلوب، تصحیح محمد­دبیر سیاقی، تهران، کتابخانۀ طهوری، 1336.
معلم یزدی، معین­الدین، مواهب الهی، تصحیح سعید نفیسی، تهران ، اقبال، 1326.
منشی کرمانی، ناصرالدین، سمط العلی، تصحیح عباس اقبال، اساطیر، 1362.
موسوی، عسکر، هزاره­های افغانستان، ترجمۀ اسدالله شفایی، تهران، سیمرغ، 1379.
میرخواند، محمد بن خاوندشاه بن محمود، روضه الصفا فی سیره الانبیاء و الملوک و الخلفا ، به تصحیح و تحشیۀ جمشید کیان­فر، جلد چهارم، تهران، اساطیر، 1380.
وزیری، احمد­علی­خان، تاریخ کرمان، تصحیح باستانی پاریزی، تهران، علمی، 1358.
ـــــــــــــــــــــ، جغرافیای کرمان، تصحیح باستانی پاریزی، تهران، علم، 1375.
وصاف الحضره شیرازی، عبدالله، تاریخ وصاف، چاپ سنگی، 1338.
همدانی، خواجه رشیدالدین فضل­الله، جامع التواریخ، تصحیح بهمن کریمی، تهران، اقبال، 1373.
 
Bacon, Elizabeth E. "The inquiry into the history of the hazara mongols of afghanistan." Southwestern Journal of Anthropology 7, no. 3, 230-247, 1951.
Gulzari, Fida. THE HAZARAS A Historical, Political and Economic Account of Events along the Silk Road, Gosha-e-Adab Jinnah Road, Quetta, 2018.