نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• حمیدرضا پاشازانوس

استادیار گروه تاریخ و ایرانشناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

با مرگ یزدگرد سوم و تسلط اعراب بر بخش بزرگی از ایران ساسانی، سلسله­های محلی طبرستان که برخی نژاد از ساسانیان داشتند، برای حفظ فرهنگ و هویت خویش طبرستان را به پایگاه مقاومت ایرانیان در برابر اعراب تبدیل کردند. از جمله معروف­ترین این سلسله­ها آل دابویه بود که در عصر امویان و عباسیان به شدت در مقابل اعراب پایداری کردند و حتی توانستند مرزهای خویش را از شرق تا نیشابور توسعه دهند. همزمان با ایستادگی اسپهبدان در برابر اعراب و ترکان، امپراتوری تانگ توانست ترکان را مغلوب کرده و به مجاورت مرزهای خراسان بزرگ برسد. حضور سپاهیان تانگ در نزدیکی مرزهای سرزمینی آل دابویه و نیاز این دو برای دفع خطر اعراب زمینه را برای تماس سیاسی بین آنها مساعد ساخت. جزئیات این مناسبات در متون چینی دورۀ تانگ بازتاب یافته است. از­آنجاکه تاکنون پژوهشی مستقل و جامع در مورد جزئیات این اطلاعات ارائه ­نشده ­است، مقاله حاضر بر آن است تا نخست چگونگی اوضاع طبرستان در دورۀ آل دابویه را شرح داده، سپس دلیل تلاش این خاندان برای جلب حمایت امپراتوران تانگ را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد. فرضیۀ محقق آن است که از یک سو، نخستین سفیر طبرستان در زمان فرخان بزرگ هنگامی که طبرستان زیر آماج حملات اعراب و ترکان قرار داشت، به دربار تانگ فرستاده شد. از سوی دیگر، سیاست دربار تانگ این بود تا علاوه بر حمایت از بازماندگان یزدگرد سوم در تخارستان، با حمایت از شاهان محلی مانند حاکمان طبرستان خطر اعراب را که مانع بلندپروازی­هایش در آسیای مرکزی بودند، دفع سازد.
 

کلیدواژه‌ها

• طبرستان
• آل دابویه
• اعراب
• تانگ
• چین

عنوان مقاله [English]

The Dabuyid Spahbeds in Tang Texts: The Position of Tabarestan in the Political-Military Strategy of the Tang Empire in the Eighth Century AD

نویسنده [English]

• Hamidreza Pashazanous

Assistant Professor, Department of History and Iranology, University of Isfahan

چکیده [English]

With the death of Yazdgerd III and the Arab domination of a large part of Sassanid Iran, the local dynasties of Tabarestan turned there into a base of Iranian resistance against the Arabs in order to preserve their culture and identity. One of the most famous of these dynasties was the Dabuyids, which strongly resisted the Arabs at the time of the Umayyads and the Abbasids and even managed to expand their borders from the east to Neishabour. When the Spahbeds were resisting against the Arabs and the Turks, the Tang Empire was able to defeat the Turks and reach the vicinity of the borders of Greater Khorasan. The presence of Tang troops near the territorial borders of Al- Dabuyih and the need of the two to avert the threat of the Arabs paved the way for political contact between them. Details of these relationships are reflected in the Chinese texts. Since no independent and comprehensive research has been provided on the details of this information, the present article intends to first describe the situation of Tabarestan in the Dabuyid period, then analyze the reasons for their efforts to gain the support of the Tang emperors. The researcher believes that on the one hand, the first ambassador of Tabarestan was sent to the Tang court during the time of Farrukhan the Great, On the other hand, the policy of the Tang’s court was not only to support the descendants of Yazdgerd III in Tokharistan, but also to reduce the threat of the Arabs, who were hindering its ambitions in Central Asia, by submitting Tabarestan to Anxi Grand Protectorate

کلیدواژه‌ها [English]

• Tabarestan
• Al-Dabuyih
• Arabs
• Tang
• China