مطالب عمومی

نویسنده

• عمادالدین شیخ الحکمائی

پژوهشگر مؤسسۀ باستان‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

انتشار مقالۀ «کاربرد لقب "شاهنشاه ایران" در سکه­ای ناشناخته از اتابک قزل ارسلان»، در شمارۀ سوم سال دوازدهم (پاییز 1399) آن مجلۀ وزین، مرا بر آن داشت تا نکته­ای در باب موضوع اصلی این مقاله، یعنی سکۀ ناشناختۀ مورد اشاره و قرائت متن آن یادآور شوم.
پایۀ اصلی این مقالۀ بر عبارت سکه­ای نهاده شده است که نخستین بار توسط شادروان سیدجمال ترابی طباطبایی ـ که یادش به خیرباد! ـ معرفی، و متن پیشنهادی ایشان همراه با تصویر سیاه و سفید دو رو ی سکه در کتاب سکه­های شاهان اسلامی ایران[1] منتشر شده است. اصل سکه نیز متعلق به مجموعۀ شخصی آن شادروان بوده است. این سکه مسی، فرسوده و بی­کیفیت بوده و ایشان عبارت «السلطان القاهر، شهنشاه ایران قزل ارسلان» را بر یک روی سکه خوانده و آن را به یکی از اتابکان آذربایجان(۵۳۱ تا ۶۲۲ ق) یعنی قزل ارسلان(587 ـ 582ق) نسبت داده است.
با توجه به در دست نبودن اصل سکۀ متعلّق به مجموعۀ ترابی، خانم دکتر مودّت، نویسندۀ مقاله، تصویری از سکه­ای مشابه را که در کنار مجموعه­ای از سکه­های سلجوقی در قلعۀ ورمزیار زنجان یافت شده و توسط خانم قاسمی اندرود در قالب مقاله­ای منتشر کرده[2] به یاری گرفته­اند. مجموعه­ای که اکنون در موزۀ میراث فرهنگی استان زنجان محفوظ است.
 
[1] . سیدجمال­الدین ترابی طباطبایی، سکه­های شاهان اسلامی ایران، موزۀ آذربایجان، شمارۀ 5، 1350. ص 58.
[2]^. قاسمی اندرود، پرستو،» سکه­های اتابکان آذربایجان مکشوفه در استان زنجان»، پیام باستان­شناس، شمارۀ 33 ، شمارۀ 11، ص121 ـ 111، 1380.

کلیدواژه‌ها

• سکه
• شاهنشاه ایران
• کاربرد
• لقب
• قزل ارسلان

عنوان مقاله [English]

Explanation about the article "Use of the title" Shah of Iran "in unknown coins from Atabak Ghezel Arsalan"

نویسنده [English]

• Emad din Sheikh Al-Hakam i

Researcher at the Institute of Archeology, University of Tehran