نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
عضو هیات علمی گروه ادیان و فلسفه دانشکده ادبیات دانشگاه کاشان
چکیده
با اینکه سابقه برگزاری آیین‌های عزاداری محرم به دوره آل‌بویه می‌رسد، اما عزاداری‌های محرم در ایران در دوره صفوی چنان توسعه یافت که ایجاد بناهای مخصوص عزاداری را ایجاب می‌کرد و بدین منظور ترتیب در کنار برخی از تکیه‌های صوفیه که کاربرد عزاداری یافته بود، ساخته شد، اما ابهام درباره زمان احداث اولین حسینیه‌ها به‌عنوان بنایی منسوب به حسین بن علی و مخصوص عزاداری محرم در ایران، پژوهشگران را به گمان و تخمین تاریخی واداشته است. این مقاله درصدد است با تکیه بر سه لوح وقف نامه‌ای دوره صفوی به این سؤال پاسخی مبتنی بر شواهد تاریخی بدهد. روش تحقیق به‌صورت اسنادی و مشاهده‌ای است و داده‌ها با توجه به دیگر اسناد تاریخی تحلیل و جمع‌بندی شده است. بر اساس این پژوهش، علی‌رغم وجود حسینیه خانقاه نطنز در دوره شاهرخ تیموری، این بنا مخصوص عزاداری محرم نبوده است، بلکه اولین حسینیه در ایران به دنبال توسعه آیین‌های محرم و تخصیص موقوفات به این آیین‌ها در دوره سلطان حسین صفوی و حدود 1120 هجری شکل‌گرفته‌اند. حسینیه مسجد قاضی آران و بیدگل، حسینیه میدان امیر چخماق و حسینیه مسجد سر پُلک یزد از آن جمله اند. این شواهد نشان می‌دهد به احتمال زیاد در این دوره حسینیه‌های دیگری هم در ایران ساخته‌شده و باید این مقطع تاریخی را به‌عنوان زمان ساخت اولین حسینیه‌ها در نظر گرفت.
کلیدواژه‌ها
- حسینیه خانقاه افوشته نطنز
- حسینیه امیر چخماق یزد
- حسینیه سر پلک یزد
- حسینیه قاضی آران و بیدگل
- آیین‌های محرم
- وقف نامه‌ی اولین حسینیه‌ها
- سلطان حسین صفوی
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The first Hosseiniyahs of Iran based on waqf tablets
نویسنده [English]
- mohamad mashhadinushabadi
Faculty member of the Department of Religions and Philosophy, Faculty of Literature, Kashan University
چکیده [English]
Although the history of Muharram mourning rituals goes back to the Al-Boyeh period, Muharram mourning in Iran developed in such a way during the Safavid period that it required the creation of special mourning buildings, and for this purpose, it was built next to some of the Sufi pillars that were used for mourning, but The uncertainty about the time of the construction of the first Hosseiniyehs as a building attributed to Hossein bin Ali and specifically for Muharram mourning in Iran, has made researchers to speculate and estimate the history. This article tries to give an answer to this question based on historical evidence by relying on three inscriptional waqf tablets of the Safavid period. The research method is documentary and observational, and the data has been analyzed and summarized according to other historical documents. According to this research, despite the existence of the Hosseinieh Khanqah of Natanz in the period of Shah Rukh Timuri, this building was not dedicated to Muharram mourning, but the first Hosseinieh in Iran was formed following the development of Muharram rituals and the allocation of endowments to these rituals in the period of Sultan Hossein Safavid and around 1120 AH. Among them are the Hosseinieh of Ghazi Aran and Bidgol mosques, the Hosseinieh of Amir Chakhmaq Square and the Hosseinieh of Sar Polak Mosque in Yazd, other Hosseiniyehs were built in Iran during this period, and this historical period should be considered as the time when the first Hosseiniyehs were built.
کلیدواژه‌ها [English]
- Hosseinieh Afoshteh Monastery of Natanz
- Hosseinieh Amir Chakhmaq Yazd
- Hosseinieh Sar Polak Yazd
- Hosseinieh Ghazi Aran and Bidgol
- Muharram Mirrors
- endowment letter of the first Hosseiniehs
- Sultan Hossein Safavid
)