نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ ایران قبل از اسلام، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

2 استادیار پژوهشکده باستان‏شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران.

3 استادیار پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون و مدیر امور حقوقی و بین‏المللی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران.

10.22059/jhss.2023.358164.473632

چکیده

سال‏ های پایانی حکومت اورارتو به دلیل نا آرامی‏ های میانۀ قرن هفتم پیش ‏از میلاد و به رغم وجود آثار و بقایا و نهشته‏ های بسیار از آن دوره، ابهام‏ هایی دارد و در مواردی اختلاف نظر بین پژوهشگران این حوزه را باعث شده است. دلایل و چگونگی سقوط این حکومت بعد از دو سده حکومت و سیطره به نواحی بین سه دریاچه اورمیه، سوان و وان که گاهی مرزهای آن به سواحل دریای مدیترانه نیز کشیده می‏ شد، از نکات تاریک بوده و نیازمند بررسی‏های بیشتری داشته است. هجوم اقوام مختلف در اواخر قرن هشتم و اوایل قرن هفتم پ. ‏م. از قفقاز و شمال دریای سیاه که به لحاظ فرهنگی و زبانی، هم‏نژاد ایرانی‏ ها محسوب می­شوند، توازن قوا را در قرن هفتم پ. ‏م. در آسیای غربی را بر هم زده و در نهایت در این قرن فروپاشی حکومت‏ های بزرگی مانند اورارتو و آشور و برآمدن مادها، به عنوان قدرتی جدید رخ می‌دهد. به دلیل وجود خط و دسترسی به کتیبه‏ های اورارتو و آشور تا اواسط این قرن، اطلاعات ارزشمندی در دست نیست، اما این اطلاعات در ناحیۀ اورارتو از سال 640 پ. ‏م. قطع ‏شده و کتیبه‏ های آشوری تنها منابع هم عصر در سه دهه بعد مورد رجوع می‏گردد. در اواخر قرن مذکور، بابل تنها حکومت نزدیک به آن دوره است که قسمتی از اطلاعات و روشنگری سالیان پایانی حکومت اورارتو را بر ما روشن می‏نماید. در این پژوهش با بررسی منابع این دوره، با استفاده از روش تاریخی- تحلیلی - توصیفی، سال‏ های پایانی اورارتو به‏دقت بررسی و با بیان مستندات و نشانه‏ های موجود در متون این فرضیه مطرح شده است که به نظر می‏رسد مادها عامل اصلی اضمحلال حکومت اورارتو در سال‏ های پایانی قرن هفتم‏ پ.م؛ و موجودیت سیاسی آن نیز در سال‏ های ابتدایی قرن ششم‏ پ.م. همچون آشور، بوده است

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Last Days of Urartu's Rule, Historical Knowledge and Archaeological Evidenc

نویسندگان [English]

  • Mansour Hamdollahzadeh 1
  • Mehrdad Malekzadeh 2
  • Maryam Dara 3

1 Ph.D. Candidate in the History of Pre-Islamic Iran, Faculty of Literature and Humanities, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

2 Assistant Professor of Archeology Research Institute of Cultural Heritage and Tourism, Tehran, Iran.

3 Assistant Professor of the Research Center of Linguistics, Inscriptions and Texts of Research Institute of Cultural Heritage and Tourism, Head of Legal and International Affairs. Tehran, Iran.

چکیده [English]

The last years of Urartu's rule due to the unrest in the middle of the 7th century BC. Despite the existence of many works and deposits from that period, it has some ambiguities and in some cases it has caused disagreements between researchers in this field. Cimmerians due to lack of resources or other social problems, in the late 8th and early 7th century BC. From the Caucasus and the north of the Black Sea to the south, followed by the Scythians, who ruled the Caucasus, entered the Anatolian plateau. Culturally and linguistically, they are the same race as Iranians. The arrival of these tribes changed the balance of power in the seventh century BC. broke up and finally in this century the collapse of great governments such as Urartu and Assyria and the emergence of the Medes as a new power in Western Asia occurred. Due to the existence of writing and access to the Urartu and Assyrian inscriptions, we have valuable information until the middle of this century, but this information in the Urartu area from 640 BC. is interrupted, the only contemporary source is the Assyrian inscriptions, which were also written for a short time, around 612 BC. It disappears. The Babylonian government is the only government that owns script, language, and inscriptions close to that era, so part of the information of the period that is in the dark is illuminated by the Babylonian inscriptions. In this research, by examining the sources of this period using the historical, analytical and descriptive method, the final years of Urartu were carefully examined and by stating the documents and signs in the texts, this hypothesis has been proposed that it seems that ethnic groups The Medes ended the rule of Urartu as well as Assyria

کلیدواژه‌ها [English]

  • Media
  • Urartu
  • Assyria
  • Assyrian texts
  • fall of Urartu
کتاب مقدس: عهد عتیق و عهد جدید(1388)، ترجمۀ فاضل خان احمدی، ویلیام گلن، هنری مرتن. چاپ سوم 1388، انتشارات اساطیر، تهران.
بهزادی، رقیه(1369)، قوم‏های کم شناخته کهن: کیمری‏ها، مجلۀ چیستا، شمارۀ 69 صص 1155-1164.
تالبوت رایس، تامارا(1388). سکاها، ترجمۀ رقیه بهزادی، تهران، انتشارات طهوری.
دیاکونوف، ایگور میخائیلویچ(1395)، «تاریخ ماد»، کریم کشاورز، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ یازده، تهران.
کلایس، ولفرام (1398)، «معماری» بسطام، کاوش‏ها در استحکامات اورارتویی 1972-1975 م. ج 1 از2 جلد. ترجمۀ فرامرز نجد سمیعی، تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان غربی و موزۀ ملی ایران. صص 3-93.
کینگ، لئونارد ویلیام (1386)، تاریخ بابل‏ از تأسیس سلطنت تا غلبه ‏ایرانیان، ترجمۀ رقیه بهزادی، انتشارات علمی فرهنگی.
Holy Bible: Old Testament and New Testament (2008), translated by Fazel Khan Ahmadi, William Glenn, Henry Merton. Third edition 2018, Asatir Publishing House, Tehran. [In Persian].
Barnett, R. D., & Watson, W. (1952). Russian excavations in Armenia. Iraq, 14(2), 132-147. https://doi.org/10.2307/4199560
Behzadi, R., (1990), Little-Known Ancient Peoples: Cimmerians, Chista Magazine, No. 69, pp. 1155-1164. [In Persian].
Boessneck, J. & Kokabi, M. (1988), «Tierknochenfunde», in Bastam II, ed. W.Kleiss, Teheraner Forschungen, Band 5, Berlin: 175-262.
Britannica, T. Editors of Encyclopaedia (1998, July 20). Toprakkale. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/place/Toprakkale
Britannica, T. Editors of Encyclopaedia (2013, October 23). EsarhaddonEncyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/place/Mesopotamia-historical-region-Asia/Sennacherib
Daryaee, T., (2018) The Fall of Urartu and the Rise of Armenia in “Reflections of Armenian Identity in History, eds” 38-44. : https://www.academia.edu/37612879
Diakonoff, I. M. (1951). Assyria-Babylonian sources on the history of Urartu. (Ассиро-вавилонские источники по истории Урарту.[In Russian].
Diakonoff, I. M. (1981). Asia Minor and Armenia around 600 BC. Northern campaigns of the Babylonian kings. (Малая Азия и Армения около 600 г. до н. э. и северные походы вавилонский царей. [In Russian].
Diakonoff, I. M. (1992). The naval power and trade of Tyre. Israel Exploration Journal, 168-193.
Diakonoff, I. M. (2016). History of Madh. Karim Keshavarz, Scientific and Cultural Publications, 11th edition, Tehran. [In Persian].
Dubovský, P. (2013). Dynamics of the Fall: Ashurbanipal’s Conquest of Elam. In Susa and Elam. Archaeological, Philological, Historical and Geographical Perspectives (pp. 451-470). Brill.
Erdem, A., & Batmaz, A. (2008). Contributions of the Ayanis Fortress to Iron Age Chronology. Ancient Near Eastern Studies, 45, 65-84.
Erdogan, S. (2017). Kefkalesi Urartu yerlesiminin tarihsel arka planı. Tarih Arastırmaları Dergisi, 36(62), 31-58.
Frame, G. (2020). The Royal Inscriptions of Sargon II, King of Assyria (721–705 BC) (Vol. 2). Penn State Press.
Frye, R. N., Soden,. Wolfram Th. von and Edzard, Dietz O. (2023, April 1). history of MesopotamiaEncyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/place/Mesopotamia-historical-region-Asia
Glassner, J. J. (2004). Mesopotamian Chronicles (No. 19). Society of Biblical Lit.
Grayson, A. K. (1980). The chronology of the reign of Ashurbanipal.
Grayson, A. K., & Boardman, J. (1991). Assyria 668-635 BC: the reign of Ashurbanipal. The Cambridge ancient history. Vol. 3, pt. 2. The Assyrian and Babylonian Empires and other states of the Near East, from the eighth to the sixth centuries BC, 142-161.
Harper, R. F. (1892). Assyrian and Babylonian Letters Belonging to the K Collection of the British Museum (Vol. 1). University of Chicago Press.
Hellmuth, A. (2014). Horse, bow and Arrow–A comparison between the Scythian impact on the Mediterranean and Eastern Middle Europe. Mediterranean Review, 7(1), 1-38.
Herodotus, (1996). Histories. Translated, George Rawlinson, Wordsworth. Wordsworth Classics of World Literature, London, UK.
Hogarth, D. G. (1950). The Ancient East [by] DG Hogarth. G. Cumberlege, Oxford University Press.
Kerrigan, M. (2017, March 24). Battle of NinevehEncyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/event/Battle-of-Nineveh
King, Leonard William (1997), History of Babylon from the establishment of the monarchy to the domination of the Iranians, translated by Ruqiyeh Behzadi, Scientific and Cultural Publications. [In Persian].
Kleiss, W. (1979). Bastam I: Ausgrabungen in den Urartäischen Anlagen 1972-1975. Germany: (n.p.).
Kleiss, W. (2018), Architecture of Bastam, excavations in the Urartian fortifications, 1975-1972. 1 of 2 volumes. Translated by Faramarz Najd Samii, Tehran, Research Institute of Cultural Heritage and Tourism, General Directorate of Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism of West Azarbaijan Province and National Museum of Iran. pp. 3-93. [In Persian].
Kroll, S. (1979). Die Urartãische Keramik aus Bastam. Kleiss, W. Bastam I: Ausgrabungen in den Urartâischen Anlagen, 1972-1975.
Kroll, S. (1988). Grabungsbericht. W. Kleiss, Teheraner Forschungen, 5, 75-106.
Kroll, S. (2013). Notes on the Post-Urartian Horizon at Bastam. tarhan Armagani M. Taner Tarhan’a Sunulan Makaleler Essays in Honour of M. Taner Tarhan, eds by, 247-255.
Kroll, S.(2015). Archaeology between Urartu and the Achaemenids. Uluslararası Doğu Anadolu-Güney Kafkasya kültürleri sempozyumu, 110-117.
Luckenbill, D. D. (1926). Ancient Records of Assyria and Babylonia. Vol. I: Historical Records of Assyria from the Earliest Times to Sargon.
Luckenbill, D. D. (1927). Ancient Records of. Assyria and Babylonia II: Historical Records of Assyria from Sargon to the End.
Novotny, J., & Jeffers, J. (2018). The Royal Inscriptions of Ashurbanipal (668–631 BC), Aššur-etel-ilāni (630–627 BC) and Sîn-šarra-iškun (626–612 BC), Kings of Assyria, Part 1 (Vol. 5). Eisenbrauns.
Pankova, S. (Ed.). (2017). Scythians: Warriors of Ancient Siberia. Thames & Hudson Limited.
Piepkorn, A. C. (1933). Historical prism inscriptions of Ashurbanipal.
Price, I. M. (1924). The Nabopolassar Chronicle. Journal of the American Oriental Society, 44, 122-129.
Roaf, (2012). Could Rusa son of Erimena have been the king of Urartu during Sargon's Eighth Campaign?
Strabo. (1949). The Geography of Strabo: With an English Translation by Horace Leonard Jones. Harvard University Press.
Salvini, Mirjo. "Le due stele di Rusa Erimenahi dal Kesis Göl." Studi micenei ed egeo-anatolici 48, no. 1 (2006): 209-272.
Stronach, D. (1969). Excavations at Tepe Nūsh-i Jān, 1967. Iran, 7(1), 1-20.
Steele, L. D. (2003). Urartu and the Medikos logos of Herodotus. In American Journal of Ancient History (New Series 2.2, 2003 [2007]) (pp. 5-16). Gorgias Press.
Summers, G. D. (2000). The Median Empire Reconsidered: A View from Kerkenes Dağ. Anatolian studies, 50, 55-74.
Talbot Rice, Tamara(1997). The Scythians, translated by Roghieh Behzadi, Tehran, Tahori Publications. [In Persian].
Tokhtas’ev, Sergei R. (1991). “CIMMERIANS,” Encyclopædia Iranica, V/6, pp. 563-567, available online at http: // www. iranicaonline. Org / articles /cimmerians-nomads (accessed on 26 Jan. 2023).
Wiseman, D. J. (1956). Chronicles of Chaldaean kings:(626-556 BC) in the British Museum.
Wiseman, D. John (2023, April 24). Ashurbanipal. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Ashurbanipal
Yamauchi, E. M. (2003). Foes from the northern frontier: Invading hordes from the Russian steppes. Wipf and Stock Publishers.
Yigitpasa, D.(2016). "cultural change in the post-Urartian, Median and Achaemenid periods of eastern Anatolian" Amisos 1, no. 1: 87-106.
Zimansky, P. (1977). MB2/OB5 Excavations and the problem of Urartian bone rooms. Batsam II, Ausgrabungen in den Urartaischen Anlagen, 1978.
Zimansky, P. E. (1998). Ancient Ararat: A Handbook of Urartian studies. Caravan books. Published by Caravan Books. Delmar, New York 12054, U.S.A.