ابوت، کیث ادوارد (۱۳۹۸)، شهرها و تجارت ایران در دوره قاجار؛ گزارش کنسول ابوت از اقتصاد و جامعه ایران، ترجمه، سید عبدالحسین رئیس السادات، تهران، امیرکبیر.
آتایف، خ (1401)، روابط سیاسی و تجاری ـ اقتصادی نواحی شمال شرقی ایران با روسیه، ترجمه سیدعلی مزینانی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1345)، روزنامه خاطرات، به کوشش ایرج افشار، تهران: اساطیر.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1348)، خلسه، به کوشش کتیرایی، تهران: طهوری.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1363)، الماثر الاثار، به کوشش ایرج افشار، تهران: اساطیر.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1367)، تاریخ منتظم ناصری، به کوشش رضوانی، تهران: دنیای کتاب.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1367)، مرات البلدان، به کوشش میرهاشم محدث، تهران: دانشگاه تهران.
امین‌الدوله (1354)، سفرنامه، به کوشش اسلام کاظمیه، تهران: توس.
اورسل، ارنست (1353)، سفرنامه، ترجمه علی اصغر سعیدی، تهران: زوار.
بامداد، مهدی (1347)، شرح حال رجال ایران، جلد 1، تهران : زوار.
بهلر، الکساندر (1357)، سفرنامه و جغرافیاى گیلان و مازندران، به کوشش م.پ. جکتاجى، رشت: گیلکان.
پاپوف، م.و (1396)، سفرنامه بابوشکین، ترجمه محمد نایبپور، تهران: نگارستان اندیشه
تیمورى، ابراهیم (1332)، عصر بى خبرى یا تاریخ امتیازات در ایران، تهران: اقبال.
جمال‌زاده، محمدعلی (1376)، گنج شایگان، تهران: موقوفات دکتر محمد افشار.
حسام‌السلطنه، ابونصر میرزا (1349)، سفرنامه طوالش، به تصحیح ابراهیم صفایی، تهران: شرق.
دارسی تاد، الیت (1388)، سفرنامه مازندران، سفرنامه‌های خطی فارسی، جلد 1، تهران: نشر اختران.
دنبلی، عبدالرزاق (1351)، ماثرالسلطانیه، به کوشش فیروز منصوری، تهران: اطلاعات.
رابینو، ه.ل (1357)، ولایات دارالمرز ایران، ترجمه جعفر خمامى زاده، رشت: طاعتى.
رشتی، ابراهیم آقا (2535)، سفرنامه استرآباد و مازندران و گیلان، به کوشش مسعود گلزاری، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
سپهر، عبدالحسین (1368)، مرآت الوقایع مظفری، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران: زرین.
صنیع‌الدوله، (2536)، سفرنامه از تفلیس به تهران، به کوشش محمد گلبن، تهران: انتشارات سحر.
عزالدوله، عبدالصمد میرزا، (1363)، سفرنامه روسیه، به کوشش محمد گلبن و فرامرز طالبی، تهران: انتشارات دنیای کتاب.
عظیمی دوبخشری، ناصر (1381)، تاریخ تحولات اجتماعی و اقتصادی گیلان (نگاهی نو)، رشت: نشر گیلکان
فریزر، جیمز بیلی (1364)، سفرنامه، ترجمه منوچهر امیری، تهران: توس.
کاظم بیکی، محمدعلی (1384)، دریا خزر و قدرتهای بزرگ، تهران: مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی
کاظم بیگی، محمدعلی (1385)، «مردم، علما و توسعه در عصر قاجار: راه گیلان»، جستارهای تاریخی (فرهنگ) شماره 60، سال 19
کاظم‌زاده، فیروز (1371)، روس و انگلیس در ایران 1914-1864: پژوهشی درباره امپریالیسم، ترجمه منوچهر امیری، تهران: علمی و فرهنگی.
کتب و مقالات:
گزارش‌های سیاسی علاءالملک (1362)، به کوشش ابراهیم صفایی، تهران.
لندور، آرولد هنری ساویج (1388)، ایران در آستانه مشروطیت، ترجمه علی‌اکبر عبدالرشیدی، تهران: اطلاعات.
لیتن، ویلهلم (1369)، خاطرات، ترجمه پرویز صدری، تهران: ایرانشهر.
مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی: س 1312 ق، ک 25، پ 7، 42
مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی: س 1312، ک 25، پ 7، 52
مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی: 1 جمادی‌الثانی 1313 ق، صندوق 25، پوشة 7
مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی: س 1306 ق، ک 20، پ 9، 14 و 15 و 16
مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی: اسناد مکمل، ج 103، ش 554
مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی: تلگرام، نمرة 96، غره جمادی‌الثانی 1313، اسناد مکمل، ج 103، ش 212
مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی: س 1312 ق، ک 25، پ 7، 37
مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی: س 1312، ک 25، پ 7، 58
مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی: س ۱۳۱۵ ق، صندوق 30، پوشه 8
مستوفی، عبداله (1346)، شرح زندگانی من، جلد 2، تهران: زوار.
ناصرالدین‌شاه (1376)، روزنامه سفر گیلان، به کوشش م ستوده، تهران: موسسه فرهنگی جهانگیری.
ناطق، هما (1373)، بازرگانان در داد و ستد با بانک شاهی و رژی تنباکو، تهران: توس.
ناظم الدوله، میرزاملکم خان (1381)، «اصول ترقی»، رساله‌های میرزاملکم خان، به کوشش حجت‌الله اصیل، تهران: نی.
Abbott, Keith Edward (1398/2019), Cities & trade: Consul Abbott on the economy and society of Iran, 1847-1866, Translated by Seyyed Abdul Hossein Raees Al Sadat, Tehran: Amir Kabir
Amin al-Dawlah (1354/1975) Safarname, edited by Islam Kazimieh, Tehran: Toos [In Persian].
Ataev, Khommat (1401/2022), Политические и Торгово-Экономические Отношения Северо-Восточного Ирана и России в Начале ХХ Века (1900-1917 гг.), Translated by Seyed Ali Mazinani; Tehran: Islamic History Research Institute
Avery, P. W. and Simmons, J.B. 1974. "Persia on a Cross of Silver, 1880-1890", Journal of Middle Eastern Studies, 10, pp. 259-289
Avery, P. W. and Simmons, J.B. 1974. "Persia on a Cross of Silver, 1880-1890", Journal of Middle Eastern Studies, 10, pp. 259-289
Azimi Dubakhshari, Nasser, (1381/2002), History of Social and Economic Developments of Gilan (New View), Rasht: Gilkan [In Persian].
Bammad, Mehdi (1347/1968) Biography of Iranian distinguished men, Tehran: Zovar [In Persian].
Bohler, Alexander, (1357/1979) travelogue and geography of Gilan and Mazandaran, edited by M.P. Jaktaji, Rasht: Gilkan.
Books and articles:
Center for Documents and History of Diplomacy: 1315 AH, Box 30, Folder 8
Center for Documents and History of Diplomacy: Vol. 103, No. 554
Center for Documents and History of Diplomacy: 1 Jamadi al-Thani 1313 AH, Box 25, Folder 7
Center for Documents and History of Diplomacy: 1306 AH, Box 20, P 9, 14, 15 and 16
Center for Documents and History of Diplomacy: 1312 AH, Box 25, P 7, 42
Center for Documents and History of Diplomacy: 1312 AH, Box 25, P 7, 37
Center for Documents and History of Diplomacy: 1312 AH, Box 25, P 7, 52
Center for Documents and History of Diplomacy: 1312, Box 25, P 7, 58
Center for Documents and History of Diplomacy: Telegram, Number 96, Jamadi Thani 1313, Complete Documents, Vol. 103, No. 212
Donboli, Abdul Razzaq (1351/1972) Mather al-Sultanieh, edited by Firoz Mansouri, Tehran: Ettellaat [In Persian].
Entner, M. L.1965. Russo-Persian Commercial Relations, 1828-1914. Gainesvill.
Entner, M. L.1965. Russo-Persian Commercial Relations, 1828-1914. Gainesvill.
Etimad al-Saltaneh, Mohammad Hasan Khan (1345/1966) Roozname khaterat, edited by Iraj Afshar, Tehran: Asatir [In Persian].
Etimad al-Saltaneh, Mohammad Hasan Khan (1348/1969) Khalse, edited by Katiraei, Tehran: Tahuri [In Persian].
Etimad al-Saltaneh, Mohammad Hasan Khan (1363/1984) Al-Maather al-Athar, edited by Iraj Afshar, Tehran: Asatir [In Persian].
Etimad al-Saltaneh, Mohammad Hasan Khan (1367/1988) Merat al-Buldan, edited by Mirhashim Mohhaddeth, Tehran: University of Tehran [In Persian].
Etimadul-Saltaneh, Mohammad Hasan Khan (1367/1988) Tarikh e Montazam e Naseri, edited by Rezvani, Tehran: Doniyay e Ketab [In Persian].
Ezzo al-Dowlah, Abdul Samad Mirza, (1363/1984) Russian travelogue, edited by Mohammad Golban and Faramarz Talebi, Tehran: Donyai Ketab [In Persian].
Fraser, J. B.1836. A Winter Journey from Constantinople to Tehran. London.
Fraser, J. B.1836. A Winter Journey from Constantinople to Tehran. London.
Fraser, James Baillie (1364/1985) Travels and adventures in the persian provinces on the southern banks of the caspian sea, Translated by Manouchehr Amiri, Tehran: Tos.
Griffin, Sir L.1896. "Russia, Persia and Britain", The Ninteenth Century, XL, pp. 1-18.
Griffin, Sir L.1896. "Russia, Persia and Britain", The Ninteenth Century, XL, pp. 1-18.
Hessam al-Saltaneh, Abu Nasr Mirza (1349/1970) Safarname Tavalesh, edited by Ebrahim Safai, Tehran: Sharq [In Persian].
Hotz, A.1899. "Persian Trade Routes", Jounal of the Society of Arts, XLVII, pp. 341-359.
Hotz, A.1899. "Persian Trade Routes", Jounal of the Society of Arts, XLVII, pp. 341-359.
Jamal Zadeh, Mohammad Ali (1376/1997) Ganj e Shaygan, Tehran: Endowments of Dr. Mohammad Afshar [In Persian].
Kazem Beigi, Mohammad Ali (1385/2006), "People, Scholars and Development in the Qajar Era: The Way of Gilan", Jostarhay e Tarikhi No. 60, Year 19
Kazem Beiki, Mohammad Ali, (1384/2005), The Caspian Sea and the Great Powers, Tehran: Center for Documents and History of Diplomacy [In Persian].
Kazemzadeh, Firuz (1371/1992) Russia and Britain in Persia, 1864 – 1914, Translated by Manouchehr Amiri, Tehran: Elmi and Farhangi
Lander, Arnold Henry Savage (1388/2009) Across Coveted lands; or a journey from flushing (Holland) to Calcutta, Translated by Ali Akbar Abdur Rashidi, Tehran: Ettellaat
Litten, Wilhelm (1369/1990) Iranische Slitterwochen, Translated by Parviz Sadri, Tehran: Iranshahr.
Monteith, Col. E. I. C.1833. "Journal of a Tour through Azerbaijan and the Shores of the Caspian", Journal of the Royal Geographical Society, 3, pp. 1-58.
Monteith, Col. E. I. C.1833. "Journal of a Tour through Azerbaijan and the Shores of the Caspian", Journal of the Royal Geographical Society, 3, pp. 1-58.
Mostofi, Abdullah, (1346/1967), Narration of My Life, Tehran: Zovar [In Persian].
Naseruddin Shah (1376/1997) Roozname Safar Gilan, edited by M. sotudeh, Tehran: Jahangiri Cultural Institute [In Persian].
Nateq, Homa (1373/1993) Merchants in trade with Shahi Bank and Reghi Tobacco, Tehran: Toos. [In Persian].
Nazem al-Dowlah, Mirza Malkam Khan (1381/2002), "Principles of Development", the treatises of Mirza Malkam Khan, by Hojatullah Aseel, Tehran: Ney [In Persian].
Orsolle, Erneste (1353/1974) Le Caucase et la perse, Translated by Ali Asghar Saeedi, Tehran: Zovar.
Political reports of Alaa al-Molk (1362/1983) edited by Ebrahim Safaei, Tehran.
Popov, Mikhail Vasilevich (1396/2017) МИССИЯ Е.А.БАБУШКИНА В ИРАНЕ, Translated by Mohammad Nayebpour, Tehran: Nagaristan e Andisheh
Rabino, Hyancinth Louis (1357/1979) Les provinces caspiennes de la Perse: le Guilan, Translated by Jafar Khommamizadeh, Rasht: Taati
Rashti, Ebrahim Agha (2535/1976) Safarname Astrabad, Mazandaran and Gilan, by Masoud Golzari, Tehran: Iranian Culture Foundation [In Persian].
Sani al-Dowlah, (2536/1977) travelogue from Teflis to Tehran, edited by Mohammad Golban, Tehran: Sahar [In Persian].
Sepehr, Abdul Hossein (1368/1989) Merat al-Vaghaye Mozafari, edited by Abdul Hossein Navaei, Tehran: Zarin
Timouri, Ebrahim (1332/1953), The age of ignorance or the history of concessions in Iran, Tehran: Iqbal [In Persian].
Todd, Elliott D'arcy (1388/2009) Mazandaran travelogue, Persian handwritten travelogues, Tehran: Akhtran.
)