محمد مهدی مرادی خلج؛ هادی پیروزان
چکیده
پس از دوران رنج و محنت صوفیان نعمتاللهی در دوران فتحعلیشاه قاجار، به تخت نشستن محمدشاه قاجار نویدبخش پایان سختیها و مشکلات این طریقت در ایران بود. دو شعبۀ کوثرعلیشاهی و مستعلیشاهی سعی کردند از بستر ایجاد شده در این دوره هرکدام بهگونهای متفاوت برای دستیابی به موقعیت و جایگاهی بهتر بهره ببرند.ازاینرو مسئلۀ اصلی تحقیق ...
بیشتر
پس از دوران رنج و محنت صوفیان نعمتاللهی در دوران فتحعلیشاه قاجار، به تخت نشستن محمدشاه قاجار نویدبخش پایان سختیها و مشکلات این طریقت در ایران بود. دو شعبۀ کوثرعلیشاهی و مستعلیشاهی سعی کردند از بستر ایجاد شده در این دوره هرکدام بهگونهای متفاوت برای دستیابی به موقعیت و جایگاهی بهتر بهره ببرند.ازاینرو مسئلۀ اصلی تحقیق حاضر نیز چگونگی عملکرد نظری و عملی این دو شعبۀ طریقت نعمتاللهیه بهمنظور دستیابی به جایگاه سیاسیـاجتماعی مناسب و تقابل با موانع نظری و عملی موجود در این دوره است. نتایج تحقیق که بر اساس منابع تاریخی و طریقتی بهدست آمده است، بیانگر آن است که شعبۀ کوثرعلیشاهی علیرغم شرایط موجود تلاشی در جهت تغییر ساختارهای دینی و سیاسی انجام نداد. اما شعبۀ مستعلیشاهی در برآوردهکردن این مهم دست به اقدامات نظری و عملی زد؛ هرچند که به نتیجهای نرسید.
محمدمهدی مرادی خلج؛ هادی پیروزان
چکیده
حضور و فعالیت طریقت نعمتاللهیه در ایرانِ عصر قاجار، سبب ایجاد کنش و واکنشهایی بین این طریقت با دو جریان قدرتمندِ شریعت و سلطنت گردید. بررسی فراز و فرودهای روابط این سه جریان با یکدیگر، یکی از مباحث قابل اعتنا در تاریخ اجتماعی ایران عصر قاجار است. در پژوهش حاضر، تعاملات سه جریان یاد شده با یکدیگر، با عنایت به این که چه عواملی ...
بیشتر
حضور و فعالیت طریقت نعمتاللهیه در ایرانِ عصر قاجار، سبب ایجاد کنش و واکنشهایی بین این طریقت با دو جریان قدرتمندِ شریعت و سلطنت گردید. بررسی فراز و فرودهای روابط این سه جریان با یکدیگر، یکی از مباحث قابل اعتنا در تاریخ اجتماعی ایران عصر قاجار است. در پژوهش حاضر، تعاملات سه جریان یاد شده با یکدیگر، با عنایت به این که چه عواملی باعث شد طریقت نعمتاللهیه در دورۀ مورد بحث، دچار رکود و حاشیهنشینی شود و با وجود چنین شرایطی، چگونه توانست به حیات خود ادامه دهد، بررسی شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که سه عامل بیشترین سهم را در این رکود داشتهاند؛ سهلانگاری مشایخ طریقت در امر شریعت، حضور عالمان شیعۀ مخالف طریقت در رأس امور دینی کشور و همراهی همهجانبۀ فتحعلیشاه با علما در مخالفت با نعمتاللهیه. از سوی دیگر، قرار گرفتن عالمان شیعه در رأس هرم طریقت هم دلیلی بر ادامۀ حیات ایشان بوده است.