حمیدرضا پیغمبری
چکیده
هخامنشیان چه مناطقی از شبهجزیرۀ عربستان را تحتکنترل خود داشتند و نوع حاکمیت و شیوۀ ادارۀ آن مناطق چگونه بوده است؟ محققان دراینباره اختلافنظرهای فراوانی دارند. در پژوهش حاضر با مرور و بازبینی ...
بیشتر
هخامنشیان چه مناطقی از شبهجزیرۀ عربستان را تحتکنترل خود داشتند و نوع حاکمیت و شیوۀ ادارۀ آن مناطق چگونه بوده است؟ محققان دراینباره اختلافنظرهای فراوانی دارند. در پژوهش حاضر با مرور و بازبینی دیدگاههای پژوهشگران پیشین تلاش شده است که با توجه به شواهد و مدارک تاریخی و باستانشناختی جدید، خط مشی سیاسی و اداری هخامنشیـان درخصوص این سرزمین روشن گردد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که چون بخشهای بزرگی از شبهجزیرۀ عربستان در این زمان تا اندازۀ زیادی ناشناخته و دور از دسترس بوده است، نباید آن را بهعنوان یک واحد جغرافیایی و سیاسی یکپارچه درنظر گرفت. چنین بهنظر میرسد که عربستان در دورۀ هخامنشیان به بخشهای مجزایی از نظر اداری و سیاسی تقسیم شده بود: ساتراپی اربایه از جنوب سوریه و بیابان نقب تا شمال حجاز را شامل میشد و برخی نواحی واقع در کرانههای جنوبی خلیج فارس مانند بحرین (تیلیمن) و عمان (مَک) هم واحدهای سیاسی مجزایی بهشمار میرفتند. هخامنشیان کرانههای جنوبی خلیج فارس را از طریق ساتراپیهای بابل و مکران (ساتراپی چهاردهم) اداره میکردند و مناطق مواصلاتی شمال و غرب عربستان را با پیمان اتحادی که با اتحادیۀ قیداری بسته بودند تحتنظارت داشتند. گسترش قناتها در عربستان و عایدات ناشی از جریان تجارت بخورات نشان میدهد که میان دو طرف روابطی دوسویه و سودمند وجود داشته است.
