نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عبدالودود سپاهی ¹
• عبداله صفرزایی ²

¹ استادیار گروه تاریخ دانشگاه ولایت

² گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی و مدیریت، دانشگاه ولایت، ایرانشهر

چکیده

مکران در بازه زمانی قرن سوم تا هشتم هجری قمری پهنه سرزمینی وسیعی در جنوب شرق ایران بود که بخش بزرگی از بلوچستان فعلی را شامل می‌شد. در فاصله قرون یاد شده، نوسانات و تغییرات سیاسی متعددی در شرق و جنوب شرق ایران ایجاد شده بود و حکومت‌های متعددی با مرزها و ساختار سیاسی متنوعی بر سر کار آمدند. از طرفی گستردگی ایالات و تعریف ایالات جزئی‌تر و مشخص شدن حدود و ثغور و مرزهای ایالات نیز میان جغرافیدانان محل اختلاف بود. با توجه به گستردگی ایالت مکران در این فاصله زمانی و ساختار و مرزهای سیاسی متغیر حکومت‌ها و عدم بازدید مستقیم جغرافی نگاران از مکران در آن دوره، این سوال پیش می‌آید که راجع به سرزمین مکران در متون جغرافیایی قرن سوم تا هشتم هجری قمری چه اشکالاتی راه یافته است؟ از آنجا که اغلب جغرافی‌نویسان قرن سوم تا هشتم هجری مستقیما به مکران مراجعه نکرده‌اند و بر اساس گزارش‌های غیر مستقیم به توصیف این سرزمین پرداخته‌اند، اطلاعات ارائه شده در این متون نشانگر آن است که منابع مورد استفاده نویسندگان محدود بوده و گزارش‌های مندرج در متون جغرافیایی عمدتاً مشابه، تکراری و در برخی موارد غیردقیق و اشتباه است. هدف از این نوشتار تبیین اشکالات و ایرادات موجود در گزارش‌های جغرافی‌نویسان قرن سوم تا هشتم هجری درباره مکران است. این مقاله به روش تاریخی با توصیف و تحلیل داده‌های گردآوری شده از منابع کتابخانه‌ای و استفاده از قدیمی‌ترین نسخه چاپ شده متون جغرافیایی، نگاشته شده است.

کلیدواژه‌ها

• مکران
• متون جغرافیایی
• قرن سوم
• قرن هشتم
• جغرافی نگاران

موضوعات

• تاریخ

عنوان مقاله [English]

Evaluation of reports in geographical texts from the third to eighth centuries AH about Makurran

نویسندگان [English]

• Abdulvadood sepahi ¹
• Abdolah Safarzaie ²

¹ عضو هیات علمی

² Department of History, Faculty of Humanities and Management, Velayat University, Iranshahr, Iran

چکیده [English]

Makoran was a vast territory in southeastern Iran between the third and eighth centuries AH, encompassing a large part of present-day Baluchistan. Makran is mentioned in geographical sources in different periods. According to geographical and historical writings from the third to eighth centuries AH, it was limited to Sistan from the north, to the Makran Sea (Oman) from the south, to the Indus from the east, and to Kerman from the west. During the aforementioned centuries, numerous political fluctuations and changes occurred in eastern and southeastern Iran, and numerous governments with diverse borders and political structures came to power. On the other hand, the extent of the states, the definition of the states in more detail, and the determination of the boundaries and boundaries of the states were also areas of disagreement among geographers. Given the extent of the state of Makoran during this period, the changing political structure and borders of the governments, and the lack of direct visits by geographers to Makoran during that period, the question arises as to how the geographical texts from the third to eighth centuries AH described the land of Makoran. Since most geographers from the third to the eighth century AH did not refer directly to Makoran and described this land based on indirect reports, the information provided in these texts indicates that the sources used by the authors were limited and the reports contained in the geographical texts were mostly similar, repetitive, and in some cases inaccurate and wrong.

کلیدواژه‌ها [English]

• Makran
• geographical texts
• 3rd century
• 8th century
• geographers