سید زین العابدین مجیدی؛ روزبه زرین کوب
چکیده
در سال 1927 م مورخ بریتانیایی، ویلیام تارن (1869-1957 م) با انتشار زندگینامهای از اسکندر در جلد ششم از تاریخ باستان کمبریج به ارائه دیدگاههایی آرمانی دربارة شخصیت سردار مقدونی پرداخت. محوریترین و در عین حال، بحثانگیزترین دیدگاه تارن دربارة اسکندر، انتساب مفهوم «اتحاد و برادری جهانیان» به او بود. تارن برحسب تصور خود ...
بیشتر
در سال 1927 م مورخ بریتانیایی، ویلیام تارن (1869-1957 م) با انتشار زندگینامهای از اسکندر در جلد ششم از تاریخ باستان کمبریج به ارائه دیدگاههایی آرمانی دربارة شخصیت سردار مقدونی پرداخت. محوریترین و در عین حال، بحثانگیزترین دیدگاه تارن دربارة اسکندر، انتساب مفهوم «اتحاد و برادری جهانیان» به او بود. تارن برحسب تصور خود از گزارش آریان، دعای اسکندر را در جشن اُپیس (324 پم) برای همکاری و مشارکت مقدونیها و ایرانیان در حکومت، اعلان رسمی اتحاد تمامی انسانها تعبیر کرد و از آن به عنوان «هُمُنُیا» Homonoia)، یا اتحاد قلوب) نام برد. تارن در سالهای 1933 (مقالة «اسکندر کبیر و اتحاد جهانیان») و 1948 م (زندگینامة اسکندر کبیر، 2 ج) بدون هیچ تجدیدنظری، دیدگاه آرمانی خود را دربارة اسکندر بار دیگر ابراز کرده و بر آن تأکید کرد. با وجود انتقادهای فراوان به دیدگاههای آرمانی تارن، مفهوم «اتحاد و برادری» او دربارة اسکندر، حوزة تاریخنگاری اسکندر را در غرب تا اواخر دهة پنجاه میلادی تحت تأثیر قرار داد تا اینکه در نهایت، مفهوم او در سال 1958 م از سوی ارنست بادیان مردود شد. بررسی دیدگاه تارن و اظهارات محققان جدید دربارة این مورخ، نشان میدهد که شرایط حاکم بر عصر تارن موجب شکلگیری مفهوم آرمانی او دربارة اسکندر شده است.
محمدعلی رنجبر؛ آمنه ابراهیمی
چکیده
حافظة تاریخی یا حافظة جمعی (خاطرة جمعی) در بین آن بخش از مطالعات تاریخ فرهنگی که به اندیشه و روح مشترک مربوط میشود، از مطالعاتی است مغفولمانده. این نوع حافظه در متون تاریخی و ادبی جلوهای روشن دارد و کافی است به طور مثال با مداقه در کاربرد برخی از اسامی و القاب به صورت‌بندی اندیشه و نوع نگاه مشترک بین یک ملت یا ملتهای جهان ...
بیشتر
حافظة تاریخی یا حافظة جمعی (خاطرة جمعی) در بین آن بخش از مطالعات تاریخ فرهنگی که به اندیشه و روح مشترک مربوط میشود، از مطالعاتی است مغفولمانده. این نوع حافظه در متون تاریخی و ادبی جلوهای روشن دارد و کافی است به طور مثال با مداقه در کاربرد برخی از اسامی و القاب به صورت‌بندی اندیشه و نوع نگاه مشترک بین یک ملت یا ملتهای جهان رسید. آنچه در فرهنگ ما راجع به اسکندر مطرح است، از این نمونه است. اسکندر در فرهنگ ملت ما و برخی فرهنگهای دیگر، افسانه و گاه اسطورهای بیبدیل است. شاهنامه به‌طور مشخص میتواند از این نمود حافظة تاریخی راجع به اسکندر پرده بردارد و پس از آن اسکندرنامة نظامی نیز با پرداختی گستردهتر واجد همین اهمیت است. افزونبراینآثار، متن داستانی دارابنامه نوشتةابوطاهرطرسوسی،داستانپردازقرنششمهجریـقمری نیز، به نوعی، کوششی است برای ایرانیکردن و افسانهساختن از چهرة این جهانگشای یونانی. بر این اساس، در متون تاریخی تشبیه عملکرد برخی از پادشاهان ایران به اسکندر را میتوان به صورتی کاملاً معنادار ملاحظه کرد.
روزبه زرین‌کوب؛ نعمت‌اله علی‌محمدی
چکیده
پادشاهان هخامنشی بر بزرگ‌ترین امپراطوری عصر باستان حکمرانی می‌کردند و برای برقراری امنیت داخلی و هم‌چنین حفظ مرزها و ثغور آن نیاز به امرا و والیانی داشتند تا آنان را در این امر مهم یاری دهند. به‌طور معمول این امرا و حاکمان از میان طایفه یا خاندان هخامنشی انتخاب می‌شدند. ازجمله این مقامات، بسوس بود که از طرف شاه هخامنشی به مرزداری ...
بیشتر
پادشاهان هخامنشی بر بزرگ‌ترین امپراطوری عصر باستان حکمرانی می‌کردند و برای برقراری امنیت داخلی و هم‌چنین حفظ مرزها و ثغور آن نیاز به امرا و والیانی داشتند تا آنان را در این امر مهم یاری دهند. به‌طور معمول این امرا و حاکمان از میان طایفه یا خاندان هخامنشی انتخاب می‌شدند. ازجمله این مقامات، بسوس بود که از طرف شاه هخامنشی به مرزداری و والی‌گری باختر منصوب شد. با حمل? اسکندر به شرق، شهربان باختر، شاه هخامنشی (داریوش سوم) را از سمت خود برکنار کرد و به قتل رساند و پادشاهی خود را اعلام کرد. پادشاهی او به‌سبب بی‌ثباتی ساختار سیاسی، نظامی، اقتصادی و اجتماعی و هم‌چنین به‌دلیل سوءاستفاده از اعتماد اطرافیان، تکیه‌کردن بیش‌ازحد به سپاه، برخورد خشن و نادرست با دوستان و زیردستان و عدم استفاد? درست از موقعیت استراتژیک در جنگ، برای مدت‌زمان زیادی دوام نیاورد و عاقبت با خیانت همراهانش دستگیر و به‌دستور اسکندر در نزدیکی دامغان امروزی کشته شد. نوشتار حاضر بر آن است تا به بررسی تحولات اواخر عصر هخامنشی بپردازد و با طرح این سؤال که چه عوامل و انگیزه‌هایی موجب شد تا بسوس در مرحله‌ای به اوج قدرت برسد و بعد از مدتی دولت او سقوط کند، جایگاه او را در این دوره مورد بررسی قرار دهد.
بررسی حاضر درصدد است با تکیه بر منابع، تحقیقات و پژوهش‌ها، ضمن بررسی تحولات این دوره، ابهامات و پیچیدگی‌های موجود را برطرف کند و پاسخی درست و بدون پیش‌داوری برای این مقوله ارائه دهد.
