نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمید احمدیان
• اصغر منتظر القایم
• محمد علی چلونگر

گروه تاریخ و ایرانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

میزان و چگونگی بهره‌گیری مورخان از قواعد کلامی یکی از مسائل چالش‌برانگیز تاریخ‌نگاری است. مورخان رویکرد کلامی می‌کوشند اسناد و گزارش‌های تاریخی را انکار یا توجیه کنند، در‌حالی‌که گروه دیگر تنها به گزارش‌های تاریخی تن‌در می‌دهند و به هنگام تعارض تاریخ و کلام، تاریخ را در اولویت قرار می‌دهند. یکی از قواعد کلامی که مورخان معاصر اهل سنت - که معمولا سلفی هستند – به خاطر آن گزارش‌های تاریخی را انکار یا توجیه کرده‌اند قاعده «صحابی بودن» است. در این جستار مورخانی که تقریبا فارغ از علم کلام و اعتقادات دست به مطالعه تاریخ زده‌اند مورخ، و مورخانی که رویکرد کلامی به تاریخ دارند متکلم- مورخ نامیده شده‌اند. طه حسین و ابوالاعلی مودودی گروه نخست و علی محمد صلابی و منیر غضبان گروه دوم را نمایندگی می‌کنند. علت انتخاب این مورخان تأثیر دیدگاه آنان بر پژوهشگران و جامعه معاصر است. سؤال اصلی پژوهش این است که مورخان و متکلم ـ مورخان تا چه اندازه از قاعده «صحابی بودن» بهره جسته‌اند و بهره‌گیری از این قاعده چه پیامد‌هایی در پی دارد؟ روش این پژوهش توصیفی – تحلیلی و مقایسه‌ ایست. از نتایجی که به دست آمد: مورخان در تاریخ‌نگاری خود از این قاعده بهره‌ای نبرده‌اند ولی متکلم ـ مورخان بجای تکیه بر شواهد تاریخی از این قاعده کلامی به عنوان حجت و دلیل قطعی و نه بعنوان شاهد و قرینه بهره برده‌اند لذا نتوانسته‌اند تاریخی عینی، علمی و واقع‌گرایانه ارائه دهند.

کلیدواژه‌ها

• محمد صلابی
• منیر غضبان
• طه حسین
• ابوالأعلی مودودی
• قاعده صحابی بودن

موضوعات

• تاریخ

عنوان مقاله [English]

Comparison of Historians' and Theologians - Historians ' Views on the Rule of "Companionship" in Historiography, a Case Study: Muhammad Sallabi, Munir Ghadban, Taha Husein and Abualala Almaududi

نویسندگان [English]

• Hamid ahmadian
• Asghar Montazeralghaem
• muhammad Ali Chelongar

Department of History and Iranian Studies, Faculty of Literature and Humanities, Isfahan University, Isfahan, Iran

چکیده [English]

The extent and manner in which historians utilize theological rules is an important and challenging issue for researchers. Some historians, with a theological approach, try to deny or justify historical documents and reports, while another group is almost committed to historical reports and prioritizes historical documents when there is a conflict between theology and history. One of the theological rules that some Sunni historians - who usually have a Salafi approach - have denied or justified historical documents in favor of it is the rule of "being a companion". In this article, historians who have studied history almost independently of theology and beliefs are called historians, and historians with a theological approach are called theologian-historians. Taha Hussein and Almaududi represent the first group, and Muhammad Sallabi and Munir Ghadhban represent the second group. The reason for choosing these historians is the impact of their views on researchers and contemporary society. The main research question is:To what extent have historians and theologians-historians used the rule of "being a companion" and what are the consequences of using this rule? The method of this research is escriptive-analytical and comparative. The results obtained are: Historians have not benefited from this rule in their historiography, but theologian-historians, instead of relying on historical evidence, have benefited from this theological rule as a definitive argument and reason and not as a witness and evidence, therefore they have not been able to present an objective, scientific and realistic history.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sallabi, Munir Ghadban, Taha Husein, Abualala Almaududi, the Rule of "
• Companionship