مقاله پژوهشی
محاصره دریایی آق قویونلوها توسط دولت عثمانی

عبدالرسول خیراندیش؛ مصطفی نامداری منفرد

دوره 7، شماره 2 ، آذر 1394، صفحه 1-16

https://doi.org/10.22059/jhss.2016.59440

چکیده
  در سراسر نیمۀ دوم قرن نهم هجری / نیمۀ دوم سدۀ پانزدهم میلادی، دولت­های آق ­قویونلو و عثمانی به نحوی روزافزون به مقابله با یکدیگر کشیده می­شدند. دولت آق قویونلو برای توسعۀ مناسبات تجاری، دستیابی به آناتولی مرکزی را امری ضروری می­دانست، در مقابل عثمانی با خنثی کردن اقدامات آق قویونلوها، می­کوشید مانع از پیوند آن دولت با ونیز ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
مسئلۀ شیعه و سنّی در اندیشۀ علی الوردی

هادی دوست‌محمدی؛ داخل خضر رخیص

دوره 7، شماره 2 ، آذر 1394، صفحه 17-35

https://doi.org/10.22059/jhss.2016.59441

چکیده
  مسئلۀ اختلاف شیعه و سنّی یکی از محوری‍ترین مسائل در تاریخ اسلام و اندیشۀ اسلامی است. این مسئله ابعاد‍ گوناگون دینی، اجتماعی و سیاسی دارد و از همین رو، بسیاری از پژوهشگران با استفاده از ابزارها و شیوه‍های گوناگون، و از دیدگاه‌ خود به بررسی آنها پرداخته‌اند. یکی از این پژوهشگران، دکتر علی الوردی (1913ـ1995م)، جامعه‌شناس و تاریخ‍نگار ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
رابطۀ حزب پان‌ایرانیست با جبهۀ ملی تا کودتای 28 مرداد 1332

محمدرضا علم؛ محمد افسری راد

دوره 7، شماره 2 ، آذر 1394، صفحه 37-56

https://doi.org/10.22059/jhss.2016.59448

چکیده
  رابطه حزب پان­ایرانیست با جبهۀ ملی تا کودتای 28 مرداد 1332 از سرفصل­های مهم در ادوار فعالیت این حزب می­باشد. این حزب که اساس تشکیل آن بر مسائل هویت ملی، ناسیونالیسم و جلوگیری از نفوذ بیگانه مبتنی بود، مسئلۀ نفت را مهم­ترین مسئلۀ کشور در زمان خود می­دانست و به همین دلیل با جبهۀ ملی به همکاری پرداخت. رابطۀ حزب پان­ایرانیست با جبهۀ ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
کاوشی دربارۀ رواج لفظ«سند» در متون فارسی به معنای نوشته‌ای رسمی

یزدان فرخی

دوره 7، شماره 2 ، آذر 1394، صفحه 57-72

https://doi.org/10.22059/jhss.2016.59449

چکیده
  اصطلاح «سند»، واژه­ای کلیدی در حوزۀ علم تاریخ محسوب می­شود. اگرچه دربارۀ مفهوم و حوزه­های کاربردی سند تحقیقات ارزنده­ای صورت پذیرفته است، در خصوص ریشه­های تاریخی این واژه و روند شکل­گیری این مفهوم، تحقیقات علمی و دقیقی انجام نشده است. از آنجایی که ظاهراً لفظ «سند» به معنای نوشته­ای رسمی، سابقه­ای کهن در تاریخ ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
شناسایی ضرابخانۀ جعفرآباد در دورۀ صفوی

مهرداد فردیار؛ محمدجواد جدی

دوره 7، شماره 2 ، آذر 1394، صفحه 73-84

https://doi.org/10.22059/jhss.2016.59450

چکیده
  برای پژوهشگران حوزۀ تاریخ، دسترسی به اسناد جدید و یا چگونگی ارتباط اسناد و مدارک به یکدیگر، کلید حل بسیاری از نقاط تاریک تاریخی است. سکه‌ها، یکی از مدارک مهم و ارزشمند در شناسایی نکات و ابهامات تاریخی از جمله نام‌های جغرافیایی و سیر تحول نام آنها، نام پادشاهان و... هستند، چراکه بسیاری از تغییرات در منابع دیگر ثبت نشده و یا به دوران ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
مکالمات خیالی: وجه انتقادی نو در گفتمان مطبوعاتیِ دورۀ مشروطه

نقی لطفی؛ علی باغدار دلگشا

دوره 7، شماره 2 ، آذر 1394، صفحه 85-104

https://doi.org/10.22059/jhss.2016.59452

چکیده
  هدف پژوهش حاضر، بررسی مکالمات خیالی مندرج در مطبوعات دورۀ مشروطه است. توجه ویژه به گفتمان مطبوعاتی این دوره به دلیل اوج کاربرد این وجه انتقادی­نو می­باشد. تأکید بر مطبوعات نیز به دلیل نقش آنها به عنوان مهم­ترین منبع اطلاع‌رسانی در زمانۀ مدنظر است. در این میان پرسش اصلی این است که آیا می­توان این مکالمات خیالی را از نظر موضوعی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
جدیدیه، اسلام و روسی‌گردانی: نقش جدیدیه در گذار آسیای مرکزی از دورۀ اسلامی به دورۀ شوروی

جواد مرشدلو

دوره 7، شماره 2 ، آذر 1394، صفحه 105-124

https://doi.org/10.22059/jhss.2016.59453

چکیده
  در دهه‌های واپسین سدۀ نوزدهم/سیزدهم یک جنبش فکری در حوزۀ مسلمان‌نشین روسیۀ تزاری ظهور کرد که بعدها به جدیدیه شهرت یافت. خاستگاه نخستین این جنبش، تاتارستان و کریمه و بنیانگذار آن روشنفکری تاتار به نام اسماعیل گاسپرینسکی (گاسپیرالی/غصپری) بود. هدف اصلی جنبشی که او به راه انداخت، اصلاح نظام آموزش در جوامع مسلمان‌ روسیه به عنوان گام ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
حقوق اجتماعی زن در اندیشۀ محمد قاسم امین

یاسمن یاری

دوره 7، شماره 2 ، آذر 1394، صفحه 125-144

https://doi.org/10.22059/jhss.2016.59454

چکیده
  این پژوهش تلاش دارد با بررسی اندیشه­های محمد قاسم امین، نگاه این اندیشمند مصری به مسئلۀ زن را درک نماید. در این نوشتار، به این پرسش بنیادین پاسخ ­داده می­شود که متون وی، دربارۀ حقوق اجتماعی زن مصری، چگونه صورت­بندی شده است؟ در این راستا، از رویکرد نظری تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بهره گرفته شده است. مدعای این پژوهش این­گونه ...  بیشتر