نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محسن رحمتی
• داود علی جوادی

گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان

چکیده

در پی قتل سلطان احمد در سال 813ه.ق، بخشی از شاه‌زادگانِ جلایری با عقب‌نشینی به خوزستان، حکومت جلایری را ادامه دادند. تاریخ این بخش از جلایریان کمتر شناخته شده و هنوز اسامی این فرمانروایان، ترتیب و مدت زمان حکومت آنها روشن نیست. در این پژوهش تاریخی با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با تدقیق در روایات منابع تاریخی و مسکوکات یافته شده، کوشش می‌شود تا ضمن بررسی تاریخ و ساختار سیاسی حکومت جلایریان خوزستان، پاسخی روشن به این پرسش ارائه گردد که چه مؤلفه‌ها و عواملی در شکل‌گیری و تداوم حکومت جلایریان خوزستان مؤثر بوده بوده است؟

یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که فرزندان شیخ‌علی به عنوان شعبه‌ای دیگر از خاندان جلایری، اندکی بیش از دو دهه (814-835ه.ق) بر خوزستان و جنوب عراق فرمان راندند. این سلسله، با استفاده از عواملی همچون پیشینه حکومتی شیخ‌علی در خوزستان، انزوای سیاسی‌منطقه و سیاست احتیاط‌آمیز تیموریان در قبال توسعه‎طلبی قراقویونلوها، پایه‌ریزی گردید. فرمانروایان سلسله به ترتیب سلطان محمود، تندی‌سلطان، سلطان اویس دوم، سلطان محمد در خوزستان و سلطان حسین دوم در حله و جنوب عراق حکومت کردند.

عدم تجانس نژادی با ساکنان قلمرو تحت فرمان، ضعف مشروعیت قدرت، ناکامی فرمانروایانِ این سلسله در انتساب خود به مغولان و چنگیزیان، ناتوانی در بازیابی و احیاء ساختارِ پیشینِ حکومت جلایری ، تغییر سیاست دربار تیموری نسبت به آنها، ناتوانی نسبی در استقرار امنیت اجتماعی در قلمرو تحت فرمان و همچنین، جوانی، کم‌تجربگی، نزاع درون خاندانی و کوتاهی عمر سلاطین این سلسله را می‌توان به عنوان علل و عوامل مؤثر بر ناپایداری این سلسله در نظر گرفت.

کلیدواژه‌ها

• جلایریان
• تیموریان
• تندی‌سلطان
• خوزستان
• شوشتر
• حله

موضوعات

• تاریخ

عنوان مقاله [English]

Re-Identifying the Descendants the Jalayirid rulers of Khuzestan based on newly discovered coins and documents

نویسندگان [English]

• mohsen rahmati
• davood alijavadi

Department of History, Faculty of Literature and Humanity Sciences, Lorestan University

چکیده [English]

،The great Jalayirid dynasty was extinct by the assassination of Sultan Ahmad, but some of the Jalayirid princes continued the rule by retreating to Khuzestan and southern Iraq. Due to the lack of data, the history of this part of the Jalayirid dynasty remains unknown; as the names of these rulers, the order and duration of their rule are still unclear. By a descriptive-analytical method, this historical study attempts to provide a clear answer to the question of what was the political structure of the Jalayirids government of Khuzestan, the name, order, and time of rule of the rulers of this family?

The findings of this study show that the rulers of the dynasty were the descendants of Sheikh Ali, who, as another branch of the Jalayirid dynasty, ruled Khuzestan and southern Iraq for two decades (814-835 AH). The rulers of this dynasty, taking advantage of Sheikh Ali's ruling in Khuzestan, the political isolation of the region, and the cautious policy of the Timurids towards the expansionism of the Qaraquyunlu, established their rule in Khuzestan and then from Basra to Hilla. The rulers of the dynasty, Mahmud, Tundi Sultan, Uwais II, and Muhammad, ruled in Khuzestan, but with the change in the policy of the Timurid court, they retreated to the southern regions of Iraq. The last ruler of the dynasty, also tried to restore the dynasty's power by strengthening his relations with the leaders of the Arab tribes, but he failed and with his assassination in 835 AH.

کلیدواژه‌ها [English]

• Jalayirids
• Timurids
• Tundisultan
• Khuzestan
• Shushtar
• Hillah