مقاله پژوهشی
دنسترفورس: نخستین مداخلة نظامی بریتانیا در قفقاز (24 بهمن‌ماه 1296- 23 شهریورماه 1297هـ. ش)

حسین آبادیان؛ سیروان خسروزاده

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392

https://doi.org/10.22059/jhss.2014.50880

چکیده
  مقالة حاضر، رقابت‌های آلمان، عثمانی و بریتانیا برای تسلط بر مناطق نفت­خیز قفقاز پس از انقلاب بلشویکی روسیه را به بحث می‌گذارد و تأثیر این رقابت‌ها را بر سرنوشت منطقه ارزیابی می‌کند. در این راستا، اهمیت استراتژیک منطقه از منظر سه قدرت بزرگ یادشده بررسی می‌شود و نیروی پیش­برنده سیاست بریتانیا در قفقاز یعنی نیروی شمال ایران موسوم ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
دادرسی در ایلام باستان به همراه ویرایش، ترجمه فارسی و انگلیسی دو سند ایلامی

حسین بادامچی

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 21-37

https://doi.org/10.22059/jhss.2014.50895

چکیده
  اسناد و به طور کلی متون مکتوب به زبان ایلامی قدیم نادر هستند، اما از شوش در دورة سوکل مخ­ها نزدیک به 550­ سند حقوقی به زبان اکدی و در موضوعات مختلف به­دست آمده است که فرصتی     بی­نظیر برای مطالعة نهادهای حقوقی و اجتماعی ایلام فراهم می­کند. مقالة حاضر، ضمن ویرایش و ترجمة دو سند دادرسی ایلامی از دورة سوکل مخ­ها به تحلیل ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
نزاع قدرت در حکومت سلجوقی به روایت سلجوقنامه ظهیرالدین نیشابوری

رسول جعفریان؛ مریم کمالی

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 39-58

https://doi.org/10.22059/jhss.2014.50902

چکیده
  ساختارحکومتسلجوقی(590-431ق)به لحاظ شرکت نهادها و کنشگران مختلف در بستر فعالیت­های سیاسی، شاخصه­هایی دارد که در مقایسه با دیگر حکومت­ها و سلسله­های ایرانی پس از اسلام در نوع خود بی­نظیر است. سلجوقنامه ظهیرالدین نیشابوری بر خلاف متن موجزش، روایتی عینی و پرمعنا از نحوة شکل­گیری و تداوم ساختار قدرت سلجوقی به­دست می‌دهد. توجه ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بینش تاریخ‌نگارانۀ ابوالقاسم عبدالله کاشانی با تأکید بر رویکرد اعتقادی وی

سیدابوالفضل رضوی؛ حمید آزاد

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 59-78

https://doi.org/10.22059/jhss.2014.50903

چکیده
  نوشتار حاضر با هدف نشان­دادن تأثیر فضای نوظهور پس ­از سقوط خلافت عباسی و دورة حاکمیت ایلخانان، بر بینش تاریخ­نگارانة ابوالقاسم کاشانی، مورخ شیعه­مذهب این عهد، درپی پاسخ­گویی به این سؤال است که رویکرد اسلامی و نگرش شیعی کاشانی بر بینش تاریخ­نگارانة وی چه تأثیری داشته است. در این جهت، به­نظر می­رسد کاشانی از سر دقت، مدارا، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
شکل‌گیری چهرة اسکندر در حافظة تاریخی ایرانیان (مروری بر داراب‌نامة طرسوسی)

محمدعلی رنجبر؛ آمنه ابراهیمی

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 79-91

https://doi.org/10.22059/jhss.2014.50904

چکیده
  حافظة تاریخی یا حافظة جمعی (خاطرة جمعی­) در بین آن بخش از مطالعات تاریخ فرهنگی که به اندیشه و روح مشترک مربوط می­شود، از مطالعاتی است مغفول­مانده. این نوع حافظه در متون تاریخی و ادبی جلوه­ای روشن دارد و کافی است به طور مثال با مداقه در کاربرد برخی از اسامی و القاب به صورت‌بندی اندیشه و نوع نگاه مشترک بین یک ملت یا ملت­های جهان ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی روند تغییر اید‏ئولوژی سیاسی جنبش جنگل و پیامدهای آن

ابوطالب سلطانیان

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 93-112

https://doi.org/10.22059/jhss.2014.50978

چکیده
  یکی از مسائل مهم پیرامون آسیب­شناسی جنبش جنگل، آسیب­شناسی اید‏ئولوژیک سیاسی آن است. زیرا از این دیدگاه جنبش چندان مورد مطالعه قرار نگرفته است. در این راستا، این پرسش مطرح است که اید‏ئولوژی سیاسی جنبش، از آغاز تا پایان، چه تغییراتی در روند خود داشته و این تغییرات چه تأثیراتی بر میزان مشروعیت و سرنوشت آن داشته است. برای بررسی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی گذر‌گاه‌های قفقاز در دورة باستان و دلایل اهمیت یافتن گذرگاه «‌لازیکا» در واپسین رقابت‌های ایران ساسانی و بیزانس

علی علی‌بابایی درمنی

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 113-132

https://doi.org/10.22059/jhss.2014.50979

چکیده
  در طول تاریخ باستان، اقوام بیابان‌گرد شمال قفقاز، با گذر از گذرگاه­های قفقاز، به­خصوص دو گذرگاه پراهمّیّت «دربند» و «داریال»، مناطق ثروتمند جنوبی را غارت می­کردند. در دوران شاهنشاهی خسرو انوشیروان، استحکامات نیرومندی در مقابل این گذرگاه­ها ساخته شد و اقوام بیابان‌گرد شمال قفقاز دیگر نتوانستند از طریق این دو ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
جایگاه و نقش استحکامات هیرکانیا در منازعات مرزهای شرقی ساسانیان

حمید کاویانی پویا؛ ماریا داغمه‌چی

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 133-152

https://doi.org/10.22059/jhss.2014.50980

چکیده
  هیرکانیا (گرگان) از دیرهنگام به سبب دارا­بودن موقعیت استراتژیکی و اقتصادی مورد توجه صاحبان و منادیان قدرت بوده است و دولت‌های ایرانی، به منظور تثبیت جایگاه خویش سعی در استیلا بر این منطقه داشتند؛ بر این اساس، موقعیت و کارکرد ایالت هیرکانی در عصر ساسانی و عملکرد استحکامات این ایالت برای حکومت‌های ایرانی در مقابل مهاجمان و قدرت‌های ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
مدارس کلیمیان و نظام نوین آموزش ملی در ایران

نورالدین نعمتی؛ مظهر ادوای

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 153-172

https://doi.org/10.22059/jhss.2013.50981

چکیده
  سدة نوزدهم را باید سدة تحولات مهم از جمله تحولات آموزشی در ایران دانست. در این سده، شکست ایران از روسیه، زمینة گسترش حضور و نفوذ اروپائیان را در ایران و به ویژه با انگیزۀ تغییر شیوه‌های آموزشی فراهم آورد. کشورهای قدرتمند اروپایی نیز با حمایت از فعالیت مسیونرهای مذهبی، از   برنامه­های آموزشی اقلیت‌ها حمایت گسترده­ای کردند. ...  بیشتر