مطالعۀ تأثیر نگاره‌های عاشورایی نسخ چاپ سنگی کلیات جودی بر کاشی‌های تکیه معاون‌الملک
مطالعۀ تأثیر نگاره‌های عاشورایی نسخ چاپ سنگی کلیات جودی بر کاشی‌های تکیه معاون‌الملک

فاطمه عسگری؛ مهناز شایسته فر

دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 147-173

https://doi.org/10.22059/jhss.2021.325817.473432

چکیده
  نسخه­ های چاپ سنگی مذهبی، یکی از رایج­ترین کتب دوران قاجار، ارتباط تنگاتنگی با فرهنگ مردم پیداکرده و بر سایر هنرها نیز تأثیرگذار بوده است. در این راستا، پژوهش حاضر، سعی دارد، مسئله تأثیر نگاره­های ...  بیشتر
تاریخ سیاسی پادشاهی الیپی
تاریخ سیاسی پادشاهی الیپی

کاظم ملازاده؛ علیرضا گودرزی

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 153-172

https://doi.org/10.22059/jhss.2015.57836

چکیده
  پادشاهی الیپی در اوایل هزارۀ نخست ق.م در منطقۀ لرستان شکل گرفته و نقش مهمی در تحولات منطقه، به­ویژه در ارتباط با دو دولت رقیب، آشور و ایلام بازی کرده است. بازسازی تاریخ سیاسی پادشاهی الیپی بیشتر متکی ...  بیشتر
خوانش انتقادی روایت افلاطون از رویارویی‌های نظامی هخامنشیان و یونانیان در رسالة سقراطی منکسنوس
خوانش انتقادی روایت افلاطون از رویارویی‌های نظامی هخامنشیان و یونانیان در رسالة سقراطی منکسنوس

اسماعیل سنگاری؛ فرزاد رفیعی فر

دوره 16، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 169-192

https://doi.org/10.22059/jhss.2025.385806.473755

چکیده
   افلاطون در محاورة منکسنوس ضمن شرح گفتگویی میان سقراط و جوانی موسوم به منکسنوس، خطابه­ای در رثا و ستایش شهیدان جنگی آتنی نقل کرده و تدوین آن را به آسپاسیا، معشوقة پریکلس سیاستمدار شهیر آتنی منسوب ...  بیشتر
طرح تأسیس بانک ملی در نخستین دورۀ مجلس شورای ملی؛ ضرورت‌ها و موانع (1324-1326هـ.ق)
طرح تأسیس بانک ملی در نخستین دورۀ مجلس شورای ملی؛ ضرورت‌ها و موانع (1324-1326هـ.ق)

محمدتقی مختاری؛ محمد بیطرفان

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 123-142

https://doi.org/10.22059/jhss.2015.52747

چکیده
  پس از پیروزی انقلاب مشروطیت زمینه­های شکل­گیری نهادهای نوین فراهم شد. یکی از مؤلفه­های اصلی این نهادها، آشنایی مردم با حقوق سیاسی و اجتماعی خود بود. لذا تشکیل مجلس و نهادهای سیاسی و مدنی در ولایات ...  بیشتر
شورش مصر؛ استراتژی آتن برای واگرایی در شاهنشاهی هخامنشی و تدابیر اردشیر اوّل
شورش مصر؛ استراتژی آتن برای واگرایی در شاهنشاهی هخامنشی و تدابیر اردشیر اوّل

علیرضا سلیمان زاده

دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 123-142

https://doi.org/10.22059/jhss.2020.254004.472953

چکیده
  مطالعه دربارۀ تاریخ شاهنشاهی هخامنشی پس از مرگ بنیان‌گذار آن طیّ دو قرن، حاکی از آن است که آنها پس از هرسال ناآرامی خشونت‌آمیز تنها به‌طور متوسط چند سالِ مسالمت‌آمیز را پشت سر گذاشته‌اند که نیازمند ...  بیشتر
تأملی در نگرش جامعه‌شناختی مارکسیستی به تاریخ ایران
تأملی در نگرش جامعه‌شناختی مارکسیستی به تاریخ ایران

ناصر صدقی

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 133-152

https://doi.org/10.22059/jhss.2012.30150

چکیده
  امروزه، با نگاهی به سابقة نیم‌‌ قرنی مطالعات و تحقیقات نظری در تاریخ ایران میبینیم که اجزای نظریه‌های موسوم به «ماتریالیسم تکاملی تاریخ» و «نظام آسیایی»، گفتمانهای نظری مسلط در تحلیل جامعه‌شناختی ...  بیشتر
جایگاه و نقش استحکامات هیرکانیا در منازعات مرزهای شرقی ساسانیان
جایگاه و نقش استحکامات هیرکانیا در منازعات مرزهای شرقی ساسانیان

حمید کاویانی پویا؛ ماریا داغمه‌چی

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 133-152

https://doi.org/10.22059/jhss.2014.50980

چکیده
  هیرکانیا (گرگان) از دیرهنگام به سبب دارا­بودن موقعیت استراتژیکی و اقتصادی مورد توجه صاحبان و منادیان قدرت بوده است و دولت‌های ایرانی، به منظور تثبیت جایگاه خویش سعی در استیلا بر این منطقه داشتند؛ بر ...  بیشتر
ناکارآمدی سرشماری عمومی سال 1335ش در احصاء بیکاری؛ نمونه‌ای از نسبت آمارهای اقتصادی با امر واقع تاریخی
ناکارآمدی سرشماری عمومی سال 1335ش در احصاء بیکاری؛ نمونه‌ای از نسبت آمارهای اقتصادی با امر واقع تاریخی

محمدجواد عبدالهی

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 133-152

https://doi.org/10.22059/jhss.2019.233282.472815

چکیده
  از سال 1335ش تاکنون، سرشماری­های ادواری عمومیِ نفوسِ جمعیت کشور، اصلی‌ترین منبع رسمی است که در آن آمار بیکاران کشور احصاء می­شود. براساس نتایج سرشماری 1335ش، جامعۀ ایران در آن زمان در وضعیت اشتغال کامل ...  بیشتر
نام قدیم «کره» در متون جغرافیایی و تاریخی «یافته‌هایی نو در نسخه‌های خطی فارسی»
نام قدیم «کره» در متون جغرافیایی و تاریخی «یافته‌هایی نو در نسخه‌های خطی فارسی»

محمدباقر وثوقی

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 135-150

https://doi.org/10.22059/jhss.2015.56630

چکیده
  تاریخ مناسبات تاریخی ایران و کره، دارای پیشینۀ چندان طولانی نیست و اگرچه محققّان دو کشور و شرق‌شناسان در این باره پژوهش‌هایی انجام داده‌اند، پرسش‌هایی چند دربارۀ این روابط هنوز بی­پاسخ مانده است. ...  بیشتر
نگاهی به الگوهای تاریخ¬نویسی سعودی
نگاهی به الگوهای تاریخ¬نویسی سعودی

یاسر قزوینی حائری

دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 137-156

https://doi.org/10.22059/jhss.2013.36037

چکیده
  پس از شکل­گیری حاکمیت سعودی در شبه­جزیرة عربستان که پس از هم­پیمانی محمد­بن­سعود حاکم شهر الدرعیه در قلب منطقة نجد عربستان سعودی و محمدبنعبدالوهاب رخ نمود، تاریخ­نویسی سعودی نیز آغاز به­ ...  بیشتر
وضعیت اقتصادی کوشانیان و عوامل تاثیرگذار بر آن
وضعیت اقتصادی کوشانیان و عوامل تاثیرگذار بر آن

طاهره عزیزی پور

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 137-152

https://doi.org/10.22059/jhss.2018.246097.472908

چکیده
  شناسایی وضعیت اقتصادی کوشانیان در مطالعات تاریخی کوشانیان و آسیای مرکزی اهمیّت زیادی دارد؛ برای این منظور، تجارت و بازرگانی، کشاورزی و دامداری، صنایع‌دستی و درآمد معابد بودایی به عنوان اصلی­ترین ...  بیشتر
نقش آب و مدیریت آن در پویایی منظر ارَّجان (بهبهان) از گذشته تا به امروز
نقش آب و مدیریت آن در پویایی منظر ارَّجان (بهبهان) از گذشته تا به امروز

افشین خسروثانی؛ هایده لاله

دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 175-202

https://doi.org/10.22059/jhss.2021.320316.473375

چکیده
  باستان­شناسان مدت­هاست که اهمیتِ مدیریت و کنترلِ آب را درک کرده­اند. در ارجان، یکی از پنج خوره ایالت فارس، شواهدی از مدیریت آب مشاهده می­شود که حکایت از برهمکنش انسان و محیط دارد. با توجه به محیط ...  بیشتر
آداب نشستن و ایستادن در گردهمایی‌های عمومی دربار صفوی
آداب نشستن و ایستادن در گردهمایی‌های عمومی دربار صفوی

علی مشهدی رفیع

دوره 16، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 193-218

https://doi.org/10.22059/jhss.2025.380234.473734

چکیده
   اهمیت ترتیب نشستن و ایستادن درباریان در یک نشست و معنادار بودن الگوی محل استقرار صاحب‌منصبان در یک جلسه از جمله عناصر جاری و ساری در دربارهای ایرانی است که حتی در گزارش‌های تاریخی پیش از عصر صفوی ...  بیشتر
تحول اندیشه‌ای طریقت نعمت‌اللهیه در رویارویی با دو جریان شریعت و سلطنت در عصر فتحعلی شاه قاجار
تحول اندیشه‌ای طریقت نعمت‌اللهیه در رویارویی با دو جریان شریعت و سلطنت در عصر فتحعلی شاه قاجار

محمدمهدی مرادی خلج؛ هادی پیروزان

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 143-162

https://doi.org/10.22059/jhss.2015.52748

چکیده
  حضور و فعالیت طریقت نعمت‌اللهیه در ایرانِ عصر قاجار، سبب ایجاد کنش و واکنش‌هایی بین این طریقت با دو جریان قدرتمندِ شریعت و سلطنت گردید. بررسی فراز و فرود‌های روابط این ‌سه جریان با یکدیگر، یکی از مباحث ...  بیشتر
دانش نام‌شناسی و پژوهش‌های علوم تاریخی
دانش نام‌شناسی و پژوهش‌های علوم تاریخی

عمادالدّین شیخ الحکمایی؛ رامینا رضوان

دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 143-166

https://doi.org/10.22059/jhss.2019.284208.473140

چکیده
  نام‌شناسی (Onomastics)، دانش مطالعة نام­هاست از هر نوع و در هر دورة تاریخی که باشند. هدف این دانش، اسامی خاص و در واقع هرچیزی است که نامی بر آن تعلق گیرد. موضوع این دانش می­تواند حوزه­های گوناگون با اهداف ...  بیشتر
سپاه ایالات در عصر تیموریان
سپاه ایالات در عصر تیموریان

جواد عباسی؛ بشری دلریش؛ ربابه معینی یزدی

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 153-172

https://doi.org/10.22059/jhss.2012.30151

چکیده
  تیمور، در ابتدا با بخشی از سپاهیان اولوس جغتای، در مسیر کسب قدرت گام نهاد. سپس، همزمان با گسترش قلمرو خود، به این سپاه وسعت بخشید. در این مسیر، او اقوام و گروههای مغلوب را نیز به خدمت گرفت. از سوی دیگر، ...  بیشتر
مدارس کلیمیان و نظام نوین آموزش ملی در ایران
مدارس کلیمیان و نظام نوین آموزش ملی در ایران

نورالدین نعمتی؛ مظهر ادوای

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 153-172

https://doi.org/10.22059/jhss.2013.50981

چکیده
  سدة نوزدهم را باید سدة تحولات مهم از جمله تحولات آموزشی در ایران دانست. در این سده، شکست ایران از روسیه، زمینة گسترش حضور و نفوذ اروپائیان را در ایران و به ویژه با انگیزۀ تغییر شیوه‌های آموزشی فراهم آورد. ...  بیشتر
رویکرد روزنامة اختر (1292 -1314ق) به ساختارسازی مدنی با تکیه بر نهاد مجلس شورا (پارلمان)
رویکرد روزنامة اختر (1292 -1314ق) به ساختارسازی مدنی با تکیه بر نهاد مجلس شورا (پارلمان)

داریوش غلامی؛ مرتضی دهقان نژاد

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 153-170

https://doi.org/10.22059/jhss.2019.258216.472994

چکیده
  سال­های نخستین سدة نوزدهم میلادی سرآغاز تحولات بنیادین در ایران بود. جنگ­های ایران و روس، ایرانیان را به فکر تحول­خواهی انداخت. دورة طولانی سلطنت ناصرالدین شاه (1264-1313ق) و شرایط حاکم بر ایران عصر ...  بیشتر
مُهر نویافتۀ ساسانی در چین
مُهر نویافتۀ ساسانی در چین

نعمت‌اله علی‌محمدی؛ محرم باستانی

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 153-172

https://doi.org/10.22059/jhss.2019.274932.473077

چکیده
  مُهرها ازجمله اشیاء باارزشی هستند که سابقة بسیار طولانی در تاریخ دارند. بنا بر شواهد باستان­شناسی قدمت این اشیاء به هزارة ششم قبل از میلاد بازمی­گردد. چنان­که از اسناد و مدارک برمی­آید، مُهر در ...  بیشتر
دیپلماسی، جنگ و حاکمیت سیاسی نگاهی دوباره به مناسبات ایران و انگلستان در آغاز قرن سیزدهم / نوزدهم
دیپلماسی، جنگ و حاکمیت سیاسی نگاهی دوباره به مناسبات ایران و انگلستان در آغاز قرن سیزدهم / نوزدهم

جواد مرشدلو

دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 157-174

https://doi.org/10.22059/jhss.2013.36038

چکیده
  در سال‌های نخست قرن سیزدهم ـ نوزدهم ایران و انگلستان شاهد شکل‌گیری و توسعة محدود یک رابطة سیاسی بودند که مبنای اصلی آن شرایط ویژة ناشی از جنگ بود. در واقع، جدی­شدن خطر ناپلئون انگلیسی‌ها را واداشت ...  بیشتر
سنگ‌نگاره های سرپل ذهاب
سنگ‌نگاره های سرپل ذهاب

بهزاد مفیدی نصرآبادی

دوره 16، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 219-263

https://doi.org/10.22059/jhss.2025.389950.473780

چکیده
   سنگ‌نگاره‌های واقع در گذرگاه سرپل ذهاب طی دو قرن گذشته بارها در مقالات و کتب مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند. از همان ابتدا، اهمیت راهبردی این گذرگاه در رشته کوه‌های غربی زاگرس برای محققین ...  بیشتر
نکاتى دربارۀ بازنگرى در سال‌شمارى و توالى سکه‌هاى «عصر تاریک» اشکانى
نکاتى دربارۀ بازنگرى در سال‌شمارى و توالى سکه‌هاى «عصر تاریک» اشکانى

کلثوم غضنفری؛ سروش شریفیان

دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 167-185

https://doi.org/10.22059/jhss.2019.267226.473041

چکیده
  بازنگرى در عرصۀ سال‌شمارى و تبارشناسى اشکانى، محور اصلى پژوهش‌هاى فرهاد آثار در سال‌هاى اخیر بوده است؛ اما سیمونتا مهم‌ترین ایرادات را به طرح پیشنهادى وى وارد کرد، لیکن سیمونتا خود نیز در آخرین دیدگاه‌های ...  بیشتر
ایران به مثابة «دیگری» در هویّت ملی عراق
ایران به مثابة «دیگری» در هویّت ملی عراق

یاسر قزوینی حائری

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 171-190

https://doi.org/10.22059/jhss.2019.254909.472959

چکیده
  عراق با وجود ریشه‌های تمدنی کهن، کشوری نوپاست که در ابتدای دهة سوم قرن بیستم تأسیس شد. شکل‌گیری هویّت ملی در عراق از ابتدای تأسیس تاکنون با مشکلات و چالش‌های فراوانی روبه­رو بوده است؛ یکی از این مشکلات، ...  بیشتر
جغرافیای تاریخی مکران
جغرافیای تاریخی مکران

سید ابوالقاسم فروزانی

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 173-190

https://doi.org/10.22059/jhss.2012.30152

چکیده
  مکران، ناحیهای است که در جنوب بلوچستان و در سواحل شمالی دریای مکران (عمان) قرار دارد. این سرزمین، از موقعیت جغرافیایی ویژهای برخوردار است و بنادر آن از دیرباز، جایگاه تجاری ممتازی داشتهاند. مکران، از ...  بیشتر
تحلیل رویکرد و راهکار روزنامة حبل‌المتین کلکته در قبال ترقی و علوم جدید (1313- 1328ق) براساس نظریة انتقادی
تحلیل رویکرد و راهکار روزنامة حبل‌المتین کلکته در قبال ترقی و علوم جدید (1313- 1328ق) براساس نظریة انتقادی

مهدی فرجی

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 173-191

https://doi.org/10.22059/jhss.2019.268940.473049

چکیده
  حکومت قاجاریه پس از مواجهه با تهدیدات نظامی و اقتصادی تمدن جدید، در چند مقطع با محوریت اقتباس علوم و فنون جدید، برای اصلاح و نوسازی بخش­هایی از نهادها و تأسیسات دولتی  اقدام کرد. افزون­براین، با آشنایی ...  بیشتر