دوره 16 (1403)
دوره 15 (1402)
دوره 14 (1401)
دوره 13 (1400)
دوره 12 (1399)
دوره 11 (1398)
دوره 10 (1397)
دوره 9 (1396)
دوره 8 (1395)
دوره 7 (1394)
دوره 6 (1393)
دوره 5 (1392)
دوره 4 (1391)
دوره 3 (1390)
دوره 1 (1388)
تعداد مقالات: 292
هرموز و یکپارچگی حوزۀ دریای پارس
دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 45-70
چکیده
دریای پارس در طول تاریخ همواره یکی از مسیرهای ارتباطی مناطق اقتصادی شرق و غرب آسیا به‌حساب آمده است. این دریا با تسهیل انتقال کالا، حلقۀ اتصال تجارت این ناحیه بود و خود جزئی از این مناسبات قلمداد می‌شد ... بیشتر
نسبت ارامنه با سیاست‌های توسعه‌طلبی روسیه در قفقاز (از اواخر دولت صفوی تا عهدنامة ترکمانچای)
دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 51-70
چکیده
منطقة قفقاز در تاریخ ایران از دورة باستان از اهمیّت ویژهای برخوردار بوده و در عمده تحولات روابط خارجی ایران نقش مهمی داشته است که با جدایی از ایران در 1243 هـ.ق/ 1828م این اهمیّت برای دهههای آتی همچنان ... بیشتر
امارت بابان و امنیّت قلمرو غرب ایران 1236-1212 قمری
دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 51-73
چکیده
نقش و جایگاه امارت بابان در روابط ایران و عثمانی مورد غفلت قرار گرفته است. مسئله اصلی جُستار حاضر، بررسی تأثیر ناتوانی دولت مرکزی عثمانی در ولایات شرقی در امنیّت قلمرو غرب ایران است. امارت بابان و ... بیشتر
گسترش اسلام در قلمرو قرلُق¬ها
دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 53-75
چکیده
همزمان با غلبه اعراب مسلمان بر ماوراءالنهر، با مقاومت قرلُقها، منطقه هفت آب و ترکستان شرقی، فتح نشده و تا دو قرن بعد، در برابر حملات سپاهیان مسلمان مقاومت کردند. اما به تدریج، تعالیم اسلام در این ... بیشتر
بررسی هویت قیصر ناشناس روم در جنگ دوم شاپور اوّل
دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 53-70
چکیده
هدف این مقاله، پرداختن به جنگ دوم از جنگهای سهگانة شاپور اوّل با رومیان، در کتیبة کعبة زرتشت است. با بررسی نظرات مختلف ارائه شده دربارۀ سال وقوع دومین جنگ شاپور اول با رومیان و همچنین قیصر رومی درگیر ... بیشتر
نقش قبایل مهاجر آسیای‌میانه در تحوّلات روزگار سلطان‌سنجرسلجوقی
دوره 1، شماره 1 ، آذر 1388، ، صفحه 55-64
چکیده
یکی از پدیده‌های تأثیرگذار درتاریخ ایران پس از اسلام، ورود گروه‌های اجتماعی، از خارج از قلمرو این سرزمین در قالب قبیله و چادرنشینی است. این امر، نخست به شکل مهاجرت قبایل عرب مسلمان، که برای جهاد به ... بیشتر
برآمدن ملوک بنی‌قیصر کیش (به روایت اسناد گنیزه و منابع دست اوّل)
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 57-72
چکیده
در سده‌های پنجم و ششم هجری، تجارت خلیج‌فارس با ر‌‌‌کود مواجه شد، در عوض مرکزیت تجارت بین‌المللی دریایی آن دوره به دریای سرخ و دریای مدیترانه منتقل‌گردیده بود. برآمدن جزیر? کیش به‌عنوان یک مرکز ... بیشتر
تحلیلی بر روابط سیاسی قراختاییان کرمان با مغولان و حکومت ایلخانی
دوره 8، شماره 1 ، اسفند 1395، ، صفحه 57-76
چکیده
حکومت قراختاییان کرمان در حدود سال 619 هـ.ق./ 1223م. و به همّت بُراق حاجب بنیان نهاده شد. حکومتی که پس از وی نیز در میان فرزندان و نوادگانش ادامه یافته و مدتزمانی بیش از 80 سال (از 619 تا 704 هـ.ق. / 1223 تا 1305م.) بر ... بیشتر
بینش تاریخ‌نگارانۀ ابوالقاسم عبدالله کاشانی با تأکید بر رویکرد اعتقادی وی
دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 59-78
چکیده
نوشتار حاضر با هدف نشاندادن تأثیر فضای نوظهور پس از سقوط خلافت عباسی و دورة حاکمیت ایلخانان، بر بینش تاریخنگارانة ابوالقاسم کاشانی، مورخ شیعهمذهب این عهد، درپی پاسخگویی به این سؤال است ... بیشتر
موسیقی عصر تیموری، با تکیه بر نگاره‌ها و روایات تاریخی
دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 59-78
چکیده
عصر تیموری مصداق و یادمان شکوفایی هنرهای متعدد و در تناقض آشکار با اوضاع و احوال سیاسی ' نظامی این دوران است. با استیلای تیمور بر ایران، وی در صدد برآمد تا با گردآوری هنرمندان در سمرقند، ... بیشتر
رقابت‌های حزبی در تاریخ‌نگاری ناسیونالیستی مصر در 1952-1919م (مطالعة موردی: مقایسة سعد زغلول نوشتۀ عقاد و مصطفی کامل نوشتۀ رافعی)
دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 59-77
چکیده
به دنبال وفات سعد زغلول، یکی از رهبران ملیگرای مصر در 1927م، هواداران حزبیاش یادداشتهای بسیاری دربارة او منتشر کردند. یکی از مهمترین این آثار، کتاب سَعد زَغلول بود که به قلم محمود عباس عَقاد ... بیشتر
بازتاب نظام اقتصاد جهانی در تولید و صادرات پنبه ایران از 1850 تا 1941 م / 1239 تا 1320ش
دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 59-79
چکیده
پنبه یکی از محصولات مهم کشاورزی است که نقش به‌سزایی در اقتصاد کشاورزی و صنایع نساجی دارد. در نیمه دوم قرن نوزدهم به‌علت گسترش تجارت خارجی و ورود ایران به بازارهای اقتصاد جهانی اهمیت پنبه در اقتصاد کشور ... بیشتر
ابعاد نفتی بحران سوئز و پیامدهای آن بر صنعت نفت خلیج فارس
دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 59-76
چکیده
با پایانگرفتن جنگ جهانی دوم، احساسات ضداستعماری و اندیشههای ملیگرایانه، بسیاری از کشورهای جهان سوم را دربرگرفت. برخی کشورهای خاورمیانه و خلیج فارس نیز در این مقطع تلاش کردند تا با رفع سیطره ... بیشتر
کنشگری نخبگان محلی در حکمرانی فارس؛ نمونه پژوهی: خاندان مشیرالملک (1177 - 1293 ق)
دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 59-78
چکیده
نخبگان محلی و دیوانی، همواره از گروه‌های تأثیرگذار سیاسی و اجتماعی در ایالت فارس بودند که ادارة حکمرانی فارس به عملکرد این کنشگران بستگی داشت؛ ازاینرو، تحلیل و واکاوی رویدادهای تاریخی فارس، مستلزم ... بیشتر
تعیین مقدار جریب در دورة تیموری برپایة نسخة خطی مختصر در قواعد علم حساب و مساحت
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 59-72
چکیده
مالیات ارضی یکی از مهمّ‌ترین اقسام مالیات و از اصلی‌ترین منابع درآمد حکومت‌های ایران در سده‌های میانه بوده‌است؛ به همین دلیل دیوانیان اهتمام ویژه به مساحی اراضی زیر کشت داشته‌اند. باتوجّه‌به اینکه ... بیشتر
تفسیر تاریخ اسلامی، بر اساس منازعة عباسیان و طالبیان (شعر ابن معتز عباسی، مقتول در 296 ق.)
دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 61-82
چکیده
پیشزمینههای نوعی دانش اجتماعی و تحلیل فلسفی تاریخ در دورة اسلامی، در کلمات قصار مشاهیر دینی و سیاسی و نیز اشعار برخی از شاعران بزرگ، با شدت و ضعف وجود داشت؛ اما در این میان، شعر ابن معتز، به دلیل آن که ... بیشتر
پانایسم در خاورمیانه؛ نگاهی به پان‌ایرانیسم – پانعربیسم -پان‌اسلامیسم مطرح‌شده در دهۀ 1960م./1340ش
دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 61-80
چکیده
خاورمیانه در قرن بیستم بهویژه پس از جنگ جهانی دوم، تجربه چندین همگرایی و واگرایی قومی،ملیتیودینیرا داشته است. یکی از این همگراییها، حرکت «پانایسم» بود. پانعربیسم، در این دوره با ... بیشتر
بررسی کارنامۀ فرهنگی میسیونر‌های لازاریست فرانسه در ایران (از اوایل دورۀ قاجار تا جنگ جهانی اوّل)
دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 63-84
چکیده
فعالیّتهای فرهنگی- آموزشی میسیونر‌های لازاریست فرانسوی، بخشی از تاریخ فرهنگی ناشناخت? دور? قاجار را تشکیل میدهد که بازتاب چندانی نیافته و مورد بررسی قرار نگرفته است. هیئتهای لازاریست (کاتولیکها) که ... بیشتر
شالوده‌های شهری و مناسبات قدرت از فروپاشی افشاریه تا مرگ کریم‌خان زند
دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 63-83
چکیده
شکل‌گیری و رشد مناطق شهری یکی از نمادهای اصلی شکوفایی اقتصادی محسوب میشود. در آستانة ورود به قرن نوزدهم میلادی که سیر تحولات جهانی سرعت فزاینده‌ای یافته بود و نقش شهرها با عناصر فعال اقتصادی در این ... بیشتر
بازتاب اندیشه نجومی جامعه ایلخانی در نقوش کاشی‌های زرین‌فام کوکبی
دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 69-94
چکیده
اندیشه و سنت نجومی سابقه‌ای دیرین در علم، فرهنگ و هنر ایران دارد. این اندیشه جوامع و جوانب مختلف دوره‌های تاریخی ایران را تحت تأثیر خود قرار داده است. این اندیشه در سدۀ هفتم هجری با آمدن مغولان و شروع ... بیشتر
تأمّلی بر رابطة بازار با روحانیت شیعه در عراق
دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، ، صفحه 71-86
چکیده
طی دوران حکومت صفویه، به واسطة ارتباط نزدیک حکومت با ساختار نهاد دینی، حیات اقتصادی بسیاری از علما مبتنی بر مواجب دیوانی وکمک‌های اعطایی از طرف دولت بود، اما به?دنبال سقوط صفویه و انتقال مراکز علمی ... بیشتر
شناسایی ضرابخانۀ جعفرآباد در دورۀ صفوی
دوره 7، شماره 2 ، آذر 1394، ، صفحه 73-84
چکیده
برای پژوهشگران حوزۀ تاریخ، دسترسی به اسناد جدید و یا چگونگی ارتباط اسناد و مدارک به یکدیگر، کلید حل بسیاری از نقاط تاریک تاریخی است. سکه‌ها، یکی از مدارک مهم و ارزشمند در شناسایی نکات و ابهامات تاریخی ... بیشتر
نقش رودخانه مرزی اترک در مناسبات ایران و روسیه (1356 ش.1299 ق./1261 ش)
دوره 15، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 77-104
چکیده
رودخانه اترک یکی از طولانی‌ترین رودخانههای مرزی ایران است که سرچشمه آن ارتفاعات مجاور قوچان در شمال خراسان است و مسیری را از شرق به غرب در مرز مشترک ایران و روسیه و اخیراً ترکمنستان می‌پیماید. این ... بیشتر
«توپچیباشی» در عصر صفوی؛ از فنسالاری تا منصب‌داری
دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 63-81
چکیده
عنوان «توپچیباشی» به معنی سرکردۀ توپچیان و فرماندۀ توپخانه، با رواج کاربرد سلاح آتشین توپ، تقریباً از اوایل عهد صفویه رواج یافت. در نخستین اشارهها به این مقام در دورۀ شاه‌تهماسب اول، توپچیباشی ... بیشتر
مجاهدان قفقازی و مناقشات محله‌ای تبریز (جمادی‌الاول-ذو‌الحجه سال 1325ق)
دوره 14، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 63-84