دوره 15 (1402)
دوره 14 (1401)
دوره 13 (1400)
دوره 12 (1399)
دوره 11 (1398)
دوره 10 (1397)
دوره 9 (1396)
دوره 8 (1395)
دوره 7 (1394)
دوره 6 (1393)
دوره 5 (1392)
دوره 4 (1391)
دوره 3 (1390)
دوره 1 (1388)
تعداد مقالات: 281
مجاهدان قفقازی و مناقشات محله‌ای تبریز (جمادی‌الاول-ذو‌الحجه سال 1325ق)
دوره 14، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 63-84
چکیده
بسیاری از پژوهشگران، جنبش مشروطه را سرآغاز تاریخ نوین ایران قلمداد کرده‌اند. این رویداد پیامدهای فراوانی در پی داشت که یکی از آنها، پدیدآمدن دسته‌های نظامی موسوم به «مجاهدان» در شماری از شهرهای ... بیشتر
تاریخ نویسی در ایران عصر صفوی (سالهای 1148ـ 1038هـ .ق.)؛ مراحل و گونه‌شناسی
دوره 1، شماره 1 ، آذر 1388، ، صفحه 65-84
چکیده
تاریخ نویسی در ایران عصر صفوی، تحت تأثیر دگرگونیهای مذهبی و تحولات اندیشه‌ای و سیاسی این دوران، شاهد پیدایی و تکامل گونة نوینی از رویکرد به زمان و‌فنون نگارش تاریخ بود.چشمگیرترین ویژگی این تاریخ- ... بیشتر
حزب دموکرات و استیضاح فرمانفرما در مجلس سوم شورای ملی
دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 71-84
چکیده
دموکراتها، در مجلس سوم شورای ملی (1334 ـ 1333هـ.ق)، عبدالحسین میرزا فرمانفرما وزیر داخله عینالدوله را در 13شعبان 1333 استیضاح کردند. یکی از علل مغفولماندۀ این استیضاح در این مقاله، بررسی میشود. علت ... بیشتر
واکاوی اقدامات درویش‌پاشا در نخستین کمیسیون تحدید حدود ایران و عثمانی 1268-1266 هجری قمری
دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 71-90
چکیده
ایران و عثمانی به عنوان دو دولت همجوار با مرزهای طولانی طی سدههای متمادی روابط بسیار پرفرازونشیبی را پشت سرگذاشتند. یکی از مسایل اصلی که هنوز جای پژوهشهای جدی دربارة آن خالی است، مسئلة چگونگی تعیین ... بیشتر
بحران نان خمسه (زنجان) در اواخر دورۀ قاجار دخالت‌ها و سیاست‌های گروه‌های نفوذ
دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 71-92
چکیده
بحران نان در عصر قاجار، با اهداف و برنامههای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ارتباط مستقیمی داشت. ولایت خمسه با مرکزیت زنجان از نقاط مهم تولید و عرضۀ غلات بود؛ اما در سالهای مشروطیت تا اواخر قاجار، با ... بیشتر
تمرچی یا تمورچی، نامی برای مغولان (در نخستین منابع ایرانی عصر تهاجم مغول)
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 73-82
چکیده
هرچند «تموچین» به‌عنوان نام اصلی و اوّلیه چنگیزخان، بسیار مشهور است اما در منابع ایرانی قرن هفتم هجری/ سیزدهم میلادی، این نام به‌صورت‌های دیگری مانند تمرچی هم نوشته‌شده است. همچنین بعضی از منابع، ... بیشتر
پژوهشی بر سکه‌هایی شاخص از نصر بن احمد سامانی (ضربشده به سال 301ق در سمرقند)، با خوانشی نو از تاریخ سیاسی آن دوره
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 73-92
چکیده
سال 301ق را باید سال پرمخاطرهای برای سامانیان دانست؛ زیرا پس از کشتهشدن احمد بن اسماعیل (295-301ق)، همزمان اسحاق بن احمد (301ق)، بزرگ خاندان سامانی و نصر بن احمد (301-331ق)، فرزند خردسال امیراحمد، به ... بیشتر
تحلیلی بر چگونگی منصب وزارت دولت سلاجقة کرمان
دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 75-95
چکیده
شاخة سلاجقة کرمان در حدود سال 433هـ.ق و به همت ملک قاورد بن چغریبیگ تأسیس گردید. وی که در این سال به دستور عم خود، طغرلبیگ، عازم فتح کرمان گردیده بود توانست با تصرف این سرزمین، دولتی جدید را بنیان نهد، ... بیشتر
علل اشغال نظامی منطقۀ خور‌موسی توسط قوای انگلستان در جنگ جهانی دوم و پیامدهای آن
دوره 8، شماره 1 ، اسفند 1395، ، صفحه 77-93
چکیده
منطقۀ خور‌موسی که هم‌اکنون دو بندر مهم و حیاتی کشور یعنی بندر امام خمینی(ره) و بندر ماهشهر را بر کرانه خود جای داده است، از لحاظ موقعیت، در منتهی‌الیه گوشۀ شمال غربی خلیج فارس در جنوب استان خوزستان قرار ... بیشتر
معمای برآمدن داریوش بزرگ؛ مقایسة روایت‌های ایرانی و یونانی
دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 77-96
چکیده
در حالی که بیش از هشتاد سال از چاپ مقالات و کتاب اومستد میگذرد، فرضیة مشهور او که بنا بر آن ادعای داریوش در سنگ‌نبشتۀ بیستون، مبنی بر قتل بردیا به دست کمبوجیه و غصب پادشاهی از سوی مغی به نام گئومات، ... بیشتر
شکل‌گیری چهرة اسکندر در حافظة تاریخی ایرانیان (مروری بر داراب‌نامة طرسوسی)
دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 79-91
چکیده
حافظة تاریخی یا حافظة جمعی (خاطرة جمعی) در بین آن بخش از مطالعات تاریخ فرهنگی که به اندیشه و روح مشترک مربوط میشود، از مطالعاتی است مغفولمانده. این نوع حافظه در متون تاریخی و ادبی جلوهای روشن ... بیشتر
روابط ایران و لهستان در عهد صفویه
دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 79-98
چکیده
متن حاضر بررسی و ترجمۀ سفرنامۀ صفر موراتوویچ 'تاجر و سیاح لهستانی ارمنیتبار' است که در سال 1602 میلادی به ایران سفر کرد. در این مقاله علاوه بر ترجمه، به مطالبی نیز در زمینۀ نسخهشناسی و نقد محتوای آن ... بیشتر
بنک‌داران و مغازه‌داران هلندی در ایران قاجاری
دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 79-131
چکیده
این مقاله به تجزیه و تحلیل تاریخچۀ دو کمپانی هلندی فعال در زمینۀ واردات و صادرات می‌پردازد؛ یکی از آنها هُتز و پسر (Hotz & Zoon) است که علاوه بر ارائۀ زندگی‌نامۀ مدیرانش، به بسیاری ابتکارات اصیلشان اشاره ... بیشتر
افسانة پیگردهای دینی بزرگ در روزگار شاپور دوم
دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 79-96
چکیده
از دوران حکومت اشکانیان، مسیحیان زیادی وارد مرزهای ایران شدند؛ زیرا بعضی از امپراتوران رومی بر ضد مسیحیان دست به پیگردهای دینی بزرگی میزدند. مسیحیان در روزگار شاهان ساسانیِ نخستین، بهویژه روزگار ... بیشتر
نقش کتیبه‌های خوانده‌نشدۀ مسجد سنگی داراب در شناسایی کارکرد و تاریخ ساخت بنا
دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 81-94
چکیده
مسجد و آسیاب سنگی داراب، ازجمله بناهای بسیار بحثبرانگیز در تاریخ معماری ایران است. این بنا از اوایل سدۀ نوزدهم میلادی موردتوجه مستشرقین و مورخین ایرانی قرار گرفته و در باب تاریخ احداث و عملکرد آن سخن ... بیشتر
ساوه در گذر زمان (تحولات تاریخی شهر ساوه با اتکا به منابع مکتوب)
دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 81-102
چکیده
ساوه یکی از شهرهای مشهور منطقة جبال در دوران اسلامی است که به‌دلیل قرارگیری در مسیر ارتباطی دارالخلافة بغداد به شمالشرق به عنوان منزلگاهی مهم ایفای نقش نموده است. موقعیّت ویژة این شهر در پیوندگاه ... بیشتر
بررسی مسیر تجاری شرق به غرب، بر اساس قصة مهر و ماه
دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 83-94
چکیده
پس از رونق نگارش کتابهای جغرافیایی در سدههای نخستین اسلامی، شاهد یک دوره رکود شگفتانگیز در این زمینه، در عصر صفویان هستیم. هرچند این رکود، از یک قرن قبل از صفویه آغاز میشود و تا یک قرن بعد از آنان هم ادامه ... بیشتر
نقوش سکّه‌های الیمایی و ارتباط آن با دریانوردی
دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 85-100
چکیده
موقعیّت جغرافیایی سرزمین الیمایی، واقع در بخشهایی از خوزستان امروزی، باعث شده بود تا این ناحیه، نقش واسطه را میان آبراهه‌هایی که به رأس خلیج‌فارس ختم میشدند با فلات ایران و همچنین میانرودان ایفا کند. ... بیشتر
حیات سیاسی مجدالاسلام کرمانی در بوتۀ نقد و نظر
دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 85-105
چکیده
مجدالاسلام کرمانی روحانی روشنفکر و روزنامه‌نگار برجستة عصر مشروطه بود که عمرش را در راه خدمت به وطن سپری کرد. وی با نوشتن مقالات متعدد در روزنامه‌ها به خصوص جریدة ادب به مبارزه با حکومت استبدادی قاجاریه ... بیشتر
مکالمات خیالی: وجه انتقادی نو در گفتمان مطبوعاتیِ دورۀ مشروطه
دوره 7، شماره 2 ، آذر 1394، ، صفحه 85-104
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی مکالمات خیالی مندرج در مطبوعات دورۀ مشروطه است. توجه ویژه به گفتمان مطبوعاتی این دوره به دلیل اوج کاربرد این وجه انتقادینو میباشد. تأکید بر مطبوعات نیز به دلیل نقش آنها به عنوان ... بیشتر
بررسی محدودیت‌های شناخت تحوّلات ایران عصر سلجوقی
دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1388، ، صفحه 87-110
چکیده
شناخت رویدادها و تحوّلات تاریخی ایران عصر سلجوقی، در قیاس با دیگر ادوار تاریخی ایران دوره اسلامی، به جهت ویژگی‌های خاص حاکم بر تاریخ‌نگاری و منابع تاریخی این دوره، دچار برخی محدودیت‌ها و کاستی‌های ... بیشتر
جغرافیای تاریخی مکران در دوره صفوی بر اساس نقشههای تاریخی اروپاییان
دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 95-118
چکیده
یکی از پیامدهای گسترش مناسبات ایران و اروپا در دورۀ صفوی، ترسیم نقشههای ایرانِ نقشۀ صفوی توسط نقشهنگاران اروپایی بود. نقشهنگاران اروپایی در عصر اکتشافات جغرافیایی و مناسبات چندجانبه اروپاییان ... بیشتر
مناسبات ایران و عمان و پیامدهای آن بر کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس 1981 تا 2015
دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 103-127
چکیده
مناسبات بین عمان و ایران سابقه بسیار طولانی دارد و این رویه در اسناد – مدارک- متون تاریخی در طول تاریخ صدساله ایران و عمان به‌وضوح انعکاس یافته است. عوامل – زمینه ها- بسترهای زیادی موجب شده است ... بیشتر
بررسی مقایسه ای بازنمایی سیره رسول الله (ص) و تاریخ اسلام در کتاب های هاجریسم و چهره های محمد (ص)
دوره 15، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 105-125
چکیده
پاتریشیا کرون و جان تولن نمایندگانی از دو جریان رقیب افراطی و سنتی مطالعات اسلامی محسوب می‌شوند. مبانی افراطی گرایان شامل نفی وثاقت منابع تاریخ اسلام و تلاش برای بازنمایی و بازنویسی سیره رسول‌الله ... بیشتر
ادبِ ممتازنویسی و سیر تحوّل آن در اسناد دورۀ اسلامی ایران
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 83-110